آیا کودک من مبتلا به اوتیسم است یا رفتارهای او طبیعی است؟

پرورش کودک اغلب یکی از چالش برانگیزترین رویدادهای زندگی والدین است. این که فرزند شما در حال  رشد است یک منبع لذت برای شما می باشد. با این حال، برخی از والدین زمانی که فرزندشان رفتاری متفاوت با دیگران نشان می دهد، نگران می شوند.

گاه والدین ممکن است در مورد احتمال اختلال طیف اوتیسم نگران باشند. بسیاری از خانواده ها از نگرانی های خود (یا نگرانی های دیگران) برای فرزندشان سخن می گویند و از احتمال وجود اختلال اوتیسم متعجب می شوند.

به نظر می رسد که اطلاع رسانی به والدین درباره علائم اختلال اوتیسم می تواند به آنها کمک کند تا دریابند آیا نگرانی های آنها ضروری است یا خیر. همچنین، بسیاری از والدین نسبت به علائم اختلال اوتیسم ناآگاه هستند و بنابراین نمی دانند که آیا سنجش این اختلال برای فرزندشان ضروری است یا خیر؟

علائم اوتیسم منحصر به فرد می باشند

اوتیسم بر طبق توصیفی که اغلب پزشکان در آمریکای شمالی استفاده می کند، “اختلالی عصبی-رشدی” است – به این معنی که در دوران اولیه رشد کودک آشکار می شود و به مشکلات شخصی، اجتماعی، تحصیلی و یا شغلی منجر می شود.

افراد مبتلا به اوتیسم معمولا علائم در سنین دو تا سه سالگی نشان می دهند. با این حال، بسیاری از علائم پیش از آن نیز نمایش داده خواهد شد و اوتیسم را می توان حدود 18 ماهگی نیز تشخیص داد.

افراد باید چالش ها را در دو حوزه ی عملکرد نشان دهند: 1) ارتباطات اجتماعی و 2) الگوهای محدود و یا تکراری در رفتار.

مهم این است که افراد مبتلا به اوتیسم در یک طیف قرار می گیرند، به این معنی که آنها می توانند در هر دامنه، طیفی از مشکلات را تجربه کنند. این بدان معنی است که علائم  هر فرد منحصر به فرد خواهد بود.

چالش های ارتباط اجتماعی

در حوزه ارتباطات اجتماعی، کودکان ممکن است تاخیر در رشد گفتار را نشان دهند. آنها ممکن است نتوانند  نقطه مورد توجه دیگران را (مثلا با اشاره یا تماس با چشم) را دنبال کنند، یا به اسم خود پاسخ دهند. گاهی اوقات آنها فاقد مهارت یا مهارت محدود در تقلیدکردن می باشند.

نشانه های دیگر می تواند شامل کاهش علاقه به بازی با همسالان، نشان ندادن اشیا به دیگران یا به اشتراک نذاشتن علایق خود با دیگران،  لبخند زدن کم به دیگران و یا  بیان نکردن  نیازهای خود – به عنوان مثال با تکان دادن سر یا بالا بردن دستهای خود نشان می دهد که دوست دارد او را بغل کنند-

بسیاری از کودکان که تشخیص اوتیسم دریافت می کنند، رفتارهای دیگران را تقلید نمی کنند. به عنوان مثال، آنها ممکن است برای کسی که برایشان دست تکان می دهد هیچ واکنشی نشان ندهد و رفتار او را تقلید نکند. آنها برای درک زبان دیگران با دشواری مواجه اند و نمی توانند تظاهرات چهره ای مناسبی نشان دهند.

گاهی اوقات آنها از دست دیگران به عنوان یک ابزار استفاده می کنند – برای مثال، با استفاده از دست پدر و مادر برای اشاره به تصاویر موجود در یک کتاب استفاده می کنند تا دست خودشان. همچنین آنها به جای استفاده از زبان خود برای ابراز نیازها یا خواسته های خود، کلمات دیگران را تکرار می کنند.

الگوهای تکراری رفتار

بعضی از کودکان، تمایلات شدید به محرک های حسی و برخی دیگر تمایل شدید به فاصله گرفتن از محرک های حسی را نشان می دهند. به عنوان مثال، یک کودک ممکن است برای یک دوره زمانی طولانی به یک فن خیره شود.در حالی که کودکی دیگر با کوچکترین صدای خانگی برآشفته شود و یا نسبت به کوتاه کردن  موهایش یا لمس شدن واکنش شدید نشان دهد.

کودکان مبتلا به اوتیسم اغلب به اشیاء خاص مانند یک بلوک وابستگی شدید پیدا می کنند و مدام آن را با خود حمل می نمایند. آنها ممکن است به شدت به چیزهایی مانند دستگیره درب یا صندلی توالت، یک شخصیت کارتونی یا یک اسباب بازی علاقه مند شوند و به صورت وسواس گونه با آنها درگیر شوند.

کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است انگشتان دست یا دستها به صورت تکراری تکان دهند، وقتی که هیجان زده می شوند بچرخند. بعضی از کودکان بارها و بارها اقداماتی را مانند روشن و خاموش کردن چراغ را تکرار می کنند. برخی از کودکان مبتلا به اوتیسم بر بعضی از قسمت های کوچک یک شی  (چرخ یک ماشین اسباب بازی) به جای کل آن شی (ماشین) تمرکز می کنند.

بعضی کودکان مبتلا به اوتیسم  ممکن است اشیاء مانند اسباب بازی ها یا کفش های اعضای خانواده پشت سر هم و خطی مرتب کنند و اگر نتوانند اجسام را جا به جا کنند بهم می ریزند. اگر روتین های مد نظر آنها به هم بریزد ممکن است به شدت برآشفته شوند، جیغ بزنند و نسبت به دیگران رفتارهای پرخاشگرانه نشان دهند و حتی به خودشان آسیب وارد کنند.

تشخیص سریع کلید موثری در روند درمان است

هیچ نشانه ای برای تشخیص ضروری یا کافی نیست. با این حال، علائم بیشتر باعث افزایش احتمال تشخیص می شوند.

همچنین، بسیاری از کودکان نشانه هایی شبیه  به اوتیسم را نشان می دهند اما اگر به طور طبیعی رشد کنند، تشخیص دریافت نمی کنند. پزشکان متخصص هنگام تشخیص گذاری رفتارهای معمول در سن کودک را مد نظر قرار می دهند.

اگر شما نگران هستید که آیا فرزند شما مبتلا به اوتیسم هست یا خیر ، اولین گام مهم صحبت با پزشک یا متخصص اطفال است تا اطلاعات را  مورد ارزیابی قرار داده و فرصت های مداخله ای مناسب را فراهم سازد.

ارزیابی اغلب شامل تیم های متخصص است که با همکاری هم برای شناسایی یک کودک با علائم اوتیسم گام بر می دارند و معمولا شامل مشاهده فرزند در محیط های مختلف، مصاحبه با والدین و تکمیل  تکالیفی برای  ارزیابی سطح رشدی کودک می باشد.

بنابراین تشخیص سریع اولین و مهمترین کلید است چرا که  کودکان و خانواده های آنان را قادر می سازد تا مداخلات و حمایت هایی را که در دوران کودکی بیشترین تأثیر را داشته اند، به دست آورند.

لینک منبع

  زهرا بابایی، دکتری تخصصی روانشناسی بالینی، دانشگاه شهید بهشتی