اختلالات سایکوتیک چیست؟

اختلالات سایکوتیک

اختلالات سایکوتیک گروهی از مریضی های جدی هستند که بر مغز اثر می گذارند و  توانایی شفاف فکر کردن، قضاوت صحیح داشتن، واکنش احساسی، ارتباط گیری اجتماعی، فهم واقعیت و رفتار صحیح را برای بیمار دشوار میکنند.

هنگامی که علائم شدید هستند، افرادی که اختلالات سایکوتیک دارند در  برقراری ارتباط با واقعیت دچار مشکل می شوند  و اغلب قادر به اداره زندگی روزمره نیستند. اما حتی اختلالات سایکوتیک شدید نیز معمولا درمان پذیرند.

انواع اختلالات سایکوتیک

انواع مختلفی از اختلالات سایکوتیک وجود دارند از جمله:

اسکیزوفرنی: افراد مبتلا به این بیماری دچار تغییر در رفتار و سایر علائم – مانند تصورات و توهمات – به مدت 6 ماه  یا بیشتر می شوند. اسکیزوفرنی معمولا در کار یا مدرسه و نیز روابط آنها تاثیر می گذارد.

اختلال اسکیزوآفکتیو: افرادی هستند که علائم  اسکیزوفرنی و اختلال خلقی را با هم دارند.مانند افسردگی یا اختلال دوقطبی.

اختلال اسکیزوفرنیفرم: این اختلال شامل نشانه های اسکیزوفرنی می شود، اما نشانه ها برای مدت کوتاه تری باقی می مانند: بین 1 تا 6 ماه طول می کشند.

اختلال روانپریشی مختصر: افراد مبتلا به این بیماری دچار  رفتار های سایکوتیک ناگهانی و کوتاه مدت ، اغلب در پاسخ به یک رویداد بسیار استرس زا، مانند مرگ در خانواده می شوند. بهبود و درمان اغلب سریع انجام می شود – معمولا در کمتر از یک ماه.

اختلال دلبستگی: علامت کلیدی این اختلال این است که فرد دچار یک توهم (یک باور نادرست و ثابت) درمورد یک وضعیت واقعی زندگی می شود که می تواند درست باشد، اما چنین نیست.

مثلا توهم تحت تعقیب بودن، اینکه دیگران برای من توطئه می چینند و یا توهم بیمار بودن. این توهم برای حداقل 1 ماه طول می کشد.

اختلال روانپریشی مشترک (همچنین به نام folie à deux نامیده می شود): این بیماری زمانی اتفاق می افتد که یک شخص در رابطه ی احساسی دچار توهم باشد و طرف دیگر رابطه نیز آن را تصدیق  کند.

اختلال سایکوتیک ناشی از مواد مخدر: این بیماری ناشی از استفاده یا جذب مواد مخدر مانند هالوژن ها، کوکائین و کراک است که موجب توهم، لجاجت یا هذیان می شود.

اختلال سایکوتیک ناشی از وضعیت پزشکی دیگر: هذیان ها، دلواپسی ها یا سایر علائم ممکن است به علت بیماری دیگری که بر عملکرد مغز تاثیر می گذارد مانند آسیب سر یا تومور مغزی رخ دهند.

پارافنیا: این بیماری دارای علائم شبیه به اسکیزوفرنی است. پارافنیا در اواخر زندگی شروع می شود، زمانی که فرد سالخورده می شود.

نشانه های اختلالات سایکوتیک

مهمترین علائم اختلال سایکوتیک توهمات، تصورات و تفکرات بیمارگون است.

هذیان یعنی دیدن، شنیدن یا احساس کردن چیزهایی که وجود ندارد. به عنوان مثال، کسی ممکن است چیزهایی را ببیند که وجود ندارد، صداهای شنیده، بویی بشنود، طعم و مزه ای را در دهانشان احساس کنند یا چیزی را لمس کند که در واقع وجود ندارد.

توهم اعتقادات غلطی است که حتی پس از اینکه ثابت شد دروغین است، از بین نمی روند. به عنوان مثال، فردی که مطمئن است غذایش مسموم است، حتی اگر کس دیگری به او نشان دهد که غذا خوب است، بر توهمش استوار می ماند و حرف نفر دیگر را باور نمی کند.

سایر علائم احتمالی اختلالات سایکوتیک عبارتند از:

• حرف زدن نارمبوط و غیر پیوسته
• تفکر غلط
• رفتار عجیب و غریب و خطرناک
• حرکات آهسته یا غیرعادی
• از دست دادن علاقه به بهداشت شخصی
• از دست دادن علاقه به فعالیت های روزمره
• بروز مشکلات در مدرسه، کار و روابط
• سرد و شدن با ناتوانی در بیان احساسات
• تغییر دائم حال روحی یا سایر علائم خلقی مانند افسردگی یا مانیا

مردم همه معمولا علائم مشابهی ندارند و این علائم برای افراد ختلف در طول زمان ممکن است تغییر کند.

دلایل اختلالات سایکوتیک

پزشکان علت دقیق اختلالات سایکوتیک را نمی دانند. محققان بر این باورند که چیزهای زیادی در بروز این اختلالات نقش دارند.

برخی از اختلالات سایکوتیک در خانواده ها ارثی است. چیزهای دیگر نیز ممکن است بر پیشرفت آنها تاثیر بگذارند، از جمله استرس، سوء مصرف مواد و تغییرات عمده در زندگی.

افراد مبتلا به اختلالات سایکوتیک خاص مانند اسکیزوفرنی ممکن است در قسمت هایی از مغز که تفکر، درک و انگیزش را کنترل می کنند نیز دچر مشکلاتی شوند.

در اسکیزوفرنی، کارشناسان بر این باورند که گیرنده های سلول عصبی که با مصرف یک ماده شیمیایی در مغز به نام گلوتامات کار می کنند، ممکن است در برخی مناطق مغزی خاص به درستی عمل نکنند. این مسئله ممکن است به بروز مشکلات  تفکر و ادراک منجر شود.

این وضعیت ها معمولا در اواخر نوجوانی یا در دهه ی 20 یا 30 سالگی فرد ظاهر می شند. این وضعیت های روانی مرد و زن را به یک اندازه تحت تاثیر قرا می دهد.

تشخیص اختلالات سایکوتیک

برای تشخیص اختلال سایکوتیک، پزشکان یک سابقه ی پزشکی و روانپزشکی را از بیمار می گیرند و احتمالا یک آزمایش فیزیکی مختصر انجام می دهند.

ممکن است لازم شود فرد آزمایش خون و گاهی تصویربرداری مغز (مانند اسکن MRI) را برای تشخیص وجود بیماری های جسمی یا مصرف مواد مخدر مانند کوکائین یا LSD انجام دهد.

اگر پزشک برای علائم هیچ دلیل فیزیکی پیدا نکند، ممکن است فرد را به روانپزشک یا روانشناس ارجاع دهد.

متخصصان روانی از مصاحبه اختصاصی و ابزار ارزیابی خاص برای تصمیم گیری در مورد اینکه آیا فرد مبتلا به اختلال سایکوتیک هست یا نه،  استفاده می کنند.

درمان اختلالات سایکوتیک

اکثر اختلالات سایکوتیک با ترکیبی از داروها و روان درمانی درمان می شوند، که نوعی از مشاوره است.

داروهای سایکوتیک

نوع اصلی دارویی که پزشکان برای درمان اختلالات سایکوتیک تجویز می کنند، دارو های  “ضد روانپریشی” هستند. اگرچه این داروها اختلال را درمان نمی کنند، اما در مدیریت علائم مشکل زایی از اختلالات سایکوتیک مثل توهم و مشکلات فکری موثر هستند.

دارو های ضد روانپریشی قدیمی تر عبارتند از:

• (Chlorpromazine (Thorazine
• (Fluphenazine (Prolixin
• (Haloperidol (Haldol
• (Loxapine (Loxitane
• (Perphenazine (Trilafon
• (Thioridazine (Mellaril

دارو های ضد روانپریشی جدید تر عبارتند از:

• (Aripiprazole (Abilify
• (Asenapine (Saphris
• (Brexpiprazole (Rexulti
• (Cariprazine (Vraylar
• (Clozapine (Clozaril
• (Iloperidone (Fanapt
• (Lurasidone (Latuda
• (Olanzapine (Zyprexa
• (Paliperidone (Invega
• Paliperidone palmitate (Invega Sustenna, Invega Trinza)
• (Quetiapine (Seroquel
• (Risperidone (Risperdal
• (Ziprasidone (Geodon

پزشکان معمولا ابتدا داروهای جدیدتر را تجویز می کنند، زیرا عوارض جانبی کمتری نسیت به داروهای روانپریشی قدیمی تر دارند.

بعضی از داروها تزریقی هستند و فقط باید یک یا دو نوبت در ماه مصرف شوند. استفاده از این روش و این نوع دارو ها می تواند آسان تر از مصرف روزانه ی قرص باشد.

سایکوتراپی

انواع مختلفی از مشاوره روانی(سایکوتراپی) وجود دارند – از جمله فرد و گروه درمانی و درمان خانوادگی – که می توانند به کسی که اختلال سایکوتیک دارد کمک کنند.

اکثر افراد مبتلا به اختلالات سایکوتیک  به عنوان بیمار سرپایی تحت درمان قرار می گیرند، به این معنی که در کلینیک ها بستری نمی شوند.

اما گاهی اوقات چنان چه برخی از بیماران  علائم شدید داشته باشند باید در بیمارستان بستری شوند چرا که به خاطر بیماری در معرض خطر آفرینی برای خود یا دیگران هستند.

بهترین مشاور روانشناس در تهران

بهترین مشاوران روانشناس در تهران در جایروس کلینیک  گرد هم آمده اند تا بتوانند علاوه بر امور تحقیقاتی در زمینه های درمانی نیز یاری رسان بیماران عزیز باشند

بهترین کلینیک روانشناسی در تهران

جایروس کلینیک با در اختیار داشتن کادری مجرب از متخصصان حرفه ای روانشناس در کوتاه ترین مدت می تواند اختلالات سایکوتیک شما را درمان کند.

محقق و مترجم : ندا ناصری

بیشتر بدانید

مراکز درمانی