اختلالات ریتم شبانه روزی (مشکلات تنظیم زمانی خواب)

اختلالات ریتم شبانه روزی معمولا ناشی از مشکلاتی در تنظیم ساعت درونی بدن است.ساعت درونی بدن در حیوانات و حتی گیاهان وجود دارد و هرسیکل آن حدود 24 ساعت است و تنظیم این ساعت با عوامل بیرونی (مانند نور خورشید) و عوامل درونی صورت می گیرد. اختلال ریتم شبانه روزی باعث اختلال در فعالیت های روزانه شغلی،خانوادگی و تحصیلی میشود.

انواع این اختلالات عبارتند از:

1- انواع جغد شب! یا شب زنده داران!

تاخیر در شروع فاز خواب یک اختلال ریتم شبانه روزی است که بیشتر در نوجوانان و بزرگسالان جوان دیده می شود.این افراد به عنوان “جغد شب” نیز شناخته میشوند.این افراد اغلب تا ساعت 2 صبح و یا بعد از آن بیدارند و اگر مجاز به خواب تا ظهر باشند معمولا محرومیت از خواب در این افراد رخ نمی دهد. با این حال، بیدار شدن زودتر از خواب می تواند به خواب آلودگی در طول روز و اختلال شغلی و عملکرد مدرسه منجر شود. این افراد اغلب به عنوان افرادی تنبل،  بی انگیزه، و یا بی اراده شناخته میشوند.  افراد مبتلا به سندرم فاز خواب تاخیری اغلب در اواخر شب دارای بیشترین توانایی مغزی و خلاقیت می باشند.

2-سحر خیزان افراطی!

این نوع اختلال خواب معمولا در افراد مسن دیده می شود. این افراد عصر و شبها معمولا حدود ساعات 6 بعداز ظهر میخوابند و صبح ها قبل از 5 صبح بیدار میشوند. این افراد به طور معمول از بیداری زود هنگام اوایل صبح و یا بی خوابی و همچنین خواب آلودگی در اواخر بعد از ظهر و یا اوایل شب شکایت دارند.

3-جت لگ (اختلال خواب در نتیجه سفرهای طولانی هوایی)

این حالت به دلیل اختلاف الگوی خواب و بیداری بین ساعت بیولوژیکی بدن و ساعت رسمی یک منطقه زمانی جدید ایجاد میشود. سفر به سمت شرق سخت تر از سفر به سمت غرب است، زیرا به تاخیر انداختن خواب آسان تر از زودتر خوابیدن است.

4-شیفت های متغیر کاری

افرادی که دارای شیفت های متغیر کاری هستند (مانند پزشکان و پرستاران) ممکن است دچار اختلالاتی در تنظیم چرخه خواب شوند و ممکن است علی رغم ساعات خواب مناسب از بیخوابی مزمن رنج ببرند.

[divider]

♦  دکتر مصطفی امیری متخصص مغز و اعصاب و ستون فقرات – دارای بورد تخصصی از دانشگاه علوم پزشکی تهران

♦  فلوشیپ اختلالات خواب از دانشگاه بارسلونا

♦  مدیر دپارتمان مغز و اعصاب مجموعه کلینیک های تخصصی آلومینا

کلینیک آلومینا مرکز فوق تخصصی پیشگیری و درمان اختلالات مغز و اعصاب و روان در ایران است.

تماس با ما