چرا برخی غذاهای سالم باعث افزایش وزن می شوند؟

تحقیقات اخیر نشان داده اند که غذاهای سالم منجر به افزایش وزن و چاقی می شوند، زیرا افراد به مقدار زیادی از این غذاها می خورند. وقتی در حال خوردن فست فود هستید می دانید که این غذا هیچ نفعی برایتان ندارد، اما زمانی که غذاهای سالم را انتخاب می کنید، شاید ندانید که این غذای سالم نیز رژیم غذایی شما را خراب می کند.

تحقیقات اخیر نشان داده اند که درک و برداشت ما تاثیر شدید بر روی خوردن ما می گذارد. محققان رفتارهای سه گروه شرکت کننده را در مقابل غذاهای مختلف که تحت عناوین غذاهای سالم و ناسالم به آنها ارائه می شد، بررسی و تحلیل کردند. شرکت کننده ها به طور تصادفی غذاهایی دریافت می کردند که دارای برچسب سالم یا ناسالم بودند، اما در واقع تمام شرکت کننده ها یک غذا می خوردند.

محققان دریافتند که وقتی افراد غذایی را تحت عنوان غذای سالم دریافت می کنند، تمایل به خوردن مقدار بیشتری از آن دارند، شاید به این دلیل که تصور می شود غذاهای سالم حالت پرکنندگی کمتری دارند.

جاکوب، یکی از محققان و پزشکان، از دانشگاه تگزاس، در این زمینه می گوید: “زمانی که در حال خوردن غذای سالم هستید، کاملا مراقب باشید. تحقیقاتی که انجام داده ایم حاکی از این است که اکثر مردم تصور می کنند غذاهای سالم دارای خاصیت پرکنندگی کمتری نسبت به غذاهای ناسالم می باشند، بنابراین مقدار خیلی بیشتری از این غذاها را در یک وعده میل می کنند.”

جاکوب و همکارانش در ادامه می گویند این مشکل زمانی خیلی بزرگ می شود که غذای ناسالم به عنوان غذای سالم به مردم ارائه می شود.

در آینده تحقیقاتی در مورد غذاهای گیاهی و تاثیر آنها بر روی تصمیم گیری انجام خواهد شد. به علاوه در مورد تاثیر برچسب ها بر روی میزان مصرف نیز تحقیق انجام خواهد شد.

عبارت سالم به چه معناست؟

سازمان دستورالعمل غذا و دارو در حال تلاش برای جلوگیری از برچسب سالم زدن به محصولات ناسالم، در حال تلاش می باشد. به هرحال محصولات زیادی با برچسب سالم وجود دارند که در واقع سالم محسوب نمی شوند. تعیین سلامت غذاها و محصولات کار ساده ای نیست. شیر شکلات یکی از این محصولات می باشد.

شیر دارای مواد مغذی زیادی است، از جمله کلسیم، ریبوفلاوین، پتاسیم، ید، پروتئین و ویتامین D. آیا افزودن شکلات به این ماده غذایی آن را ناسالم می سازد. استدلال های مختلفی در مورد هر دو طرف موضوع وجود دارد، اما آنچه واقعا نیاز داریم، تصویر جامع تری از کل رژیم غذایی است و نه فقط شیر که آیا با شکلات همراه است یا ساده است.

محققان معتقدند که نمایش سالم و بی عیب بودن غذا تکنیکی است برای بازاریابی بهتر محصولات. یکی دیگر از یافته های مربوط به تحقیقات جایگزین کردن لغت مغذی به جای لغت سالم می باشد. میزان تحریک کنندگی لغت مغذی برای خوردن بیشتر کمتر از عبارت سالم می باشد.

واقعیت این است که تولید کنندگان محصولات غذایی به جای استفاده از عبارت سالم برای غذایی دارای کالری متراکم (مانند کلوچه)، بهتر است از عناوین مغذی یا غنی یا مقوی استفاده کنند. بر خلاف عبارت سالم، استفاده از عبارت مقوی تداعی کننده پر شدن می باشد. به این طریق تولیدکنندگان و بازاریاب ها می توانند بدون تشویق به خوردن زیاد، محصولات خود را به فروش برسانند.

مواد غذایی که با احتیاط باید مصرف شوند، موادی هستند که دارای میزان بالایی کالری هستند، اما در اندازه و ابعاد کوچک می باشند، از جمله مغزی جات، دانه ها و روغن ها. احتیاط به معنای نخوردن آنها نیست، بلکه باید مراقب میزان مصرف آنها باشیم.

در مورد برخی غذاها که مصرف کنندگان به عنوان غذای سالم پذیرفته اند، برچسب مربوط به آن را بررسی نمی کنند. به عنوان مثال رژیم غذایی فاقد گلوتن که برای درمان بیماری سلیاک استفاده می شود. از نظر مصرف کنندگان مواد غذایی دارای برچسب “فاقد گلوتن” سالم محسوب می شوند. اما لازم به یادآوری است که این غذاها گاهی سرشار از شکر و نشاسته هستند. این غذاها معمولا فرآوری شده و دارای میزان کمی فیبر و چربی خواهند بود که در نهایت باعث نارضایتی مصرف کننده می شوند. بنابراین عبارت فاقد گلوتن لزوما به معنای کم چربی یا بدون چربی نست، بنابراین برخی محصولات ممکن است دارای میزان بالایی چربی باشند.

طبق تحقیقات انجام شده، نوشیدنی های حاوی پروتئین بالا اغلب به شکل نوشابه ها و نوشیدنی های آبنبات در می آیند که پر از قند، چربی و کالری هستند. مثال دیگر چیبس هایی است که به جای سیب زمینی از سبزیجات ساخته شده اند. این محصولات ممکن است نسبت به محصولات سنتی حاوی کالری کمتری باشند، اما قطعا کم کالری یا بدون کالری نیستند، به ویژه وقتی مقدار زیادی از آن در یک وعده خورده می شود.

نکاتی برای پیشگیری از پرخوری

بسیاری از افراد صرفا به خاطر خوشمزه بودن یا در دسترس بودن، برخی مواد غذایی را می خورند. خوردن و انجام یک فعالیت ممکن است خطرناک باشد. به عنوان مثال به خوردن و تماشای تلویزیون یا خوردن و جستجو در اینترنت همزمان با هم فکر کنید، انجام این کار خیلی راحت است.

وقتی احساس گرسنگی می کنید، آب یا یک نوشیدنی کم کالری بنوشید و سپس 5 دقیقه منتظر بمانید تا گرسنگی تا حدی برطرف شود.

به علاوه پیشنهاد می شود از ظروف کوچکتر برای خوردن غذا استفاده کنید، زیرا هر چه ظرف بزرگتر باشد، تمایل برای خوردن بیشتر می شود.

نکته دیگر اینکه بهتر است غذای خود را داخل بشقاب یا ظرف غذاخوری خود میل کنید تا از خوردن آن لذت ببرید. بسیاری از ما در مورد میزان غذای مصرفی خود ایده ای نداریم. برچسب مواد غذایی یک وعده غذایی استاندارد را نشان می دهد. بهتر است در مورد اندازه مناسب یک وعده غذایی اطلاعاتی کسب کنیم.

نگارنده: سمیه محمدی

تیم فوق تخصصی مغز و اعصاب و روان آلومینا