عقب ماندگی ذهنی در کودکان و نوجوانان

توصیف

عقب ماندگی ذهنی، عبارت است از: توانایی های ذهنی کم تر از حد متوسط که از زمان تولد یا اوایل دوران شیرخوارگی وجود داشته باشد. حدوداً 3 درصد از کل جمعیت، دچار عقب ماندگی ذهنی هستند. از هر 1000 مورد تولد زنده حدود 6/3 مورد را کودکانی تشکیل می دهند که ضریب هوشی آنان زیر 50 خواهد بود.

عقب ماندگی ذهنی ممکن است به صورت یک ناتوانی مجزا و یا هم زمان با سایر اختلال های همراه رخ دهد. از این اختلال ها می توان به مواردی چون فلج مغزی، اختلال بینایی، اختلال تشنجی، اختلال رشدی فراگیر و اختلال بیش فعالی ناشی از کمبود توجه اشاره کرد.

علت شناسی

عوامل مختلفی (چه به صورت منفرد و چه به صورت ترکیبی لا یکدیگر) می توانند سبب ایجاد عقب ماندگی ذهنی شوند، که عبارتند از: عوامل ارثی، عفونت های مادرزادی، ناهنجاری­های کروموزمی، اختلال های متابولیکی ژنتیکی، اختلالات عصبی ژنتیکی، سابقه مصرف موتد مخدر یا الکل به وسیله مادر در دوران بارداری، سوء تغذیه قبل تولد، عوارض قبل، حین یا بعد زایمان.

اختلال های گفتاری و زبانی

• تاخیر و یا انحراف در رشد مهارت های درکی و بیانی زبان
• ممکن است بدون کلام باشند ولی مهارت های کلی برقراری ارتباط ممکن است رشد بیشتری داشته باشند.
• مشکل در گفتار محاوره
• استفاده محدود از شیوه های اصلاحی در گفتگو

اختلال های همراه با بیماری و سایر مشکلات

• تاخیر در رشد مهارت های حرکتی بارز
• تاخیر در رشد مهارت های حرکتی ظریف
• ممکن است اختلال شنوایی وجود داشته باشد.
• ممکن است اختلال بینایی وجود داشته باشد.
• ممکن است مشکلاتی در زمینه کنش متقابل با هم سن و سالان خود داشته باشند.

پیش آگهی

طول عمر مورد انتظار بسته به علت بیماری متغیر است. به طور کلی هر چه شدت اختلال ذهنی و شدت بی تحرکی بیش تر باشد، طول عمر مورد انتظار نیز کمتر خواهد بود. به همین ترتیب انتظارات شغلی و قدرت زندگی مستقل نیز در آنان بسیار متغیر است.

برخی از آنان، صرفا به حمایت متناوب نیاز داشت، سواد را در حد کاربردی می آموزند و به درجاتی از استقلال اجتماعی و اقتصادی دست می بابند. برخی دیگر نیز نیازمند حمایت های محدود بوده، می توانند در موقعیت های شغلی حمایت شده، کار کنند و با اعضای خانواده و یا در محیط های تحت نظارت زندگی کنند. برخی دیگر نیز به حمایت های گسترده ای نیاز خواهند داشت. افراد این گروه غالبا اختلال های همراه دیگری را تجربه می کنند که قدرت عملکرد مستقل آنان را بیش از پیش محدود می کنند.

[divider]

 الهام معصومی

گفتار درمانگر و متخصص درمان اختلالات یادگیری و گفتاری در کودکان و بزرگسالان

دپارتمان گفتار درمانی و اختلالات یادگیری کلینیک آلومینا

کلینیک آلومینا مرکز تخصصی درمان اختلالات مغز و اعصاب و روان در ایران است.