اختلال خواب و سلامت روان

بی خوابی و سلامت روان

مردم کشورهای توسعه یافته به شدت محروم از خواب هستند، اما کسانی که اختلالات روحی روانی دارند حتی بیشتر به احتمال زیاد به خمیازه کشیدن و یا خواب آلودگی در طول روز دچارمیشوند. مشکلات مزمن خواب در  10٪ تا 18٪ از بزرگسالان در جمعیت عمومی ایالات متحده دیده می شود و این رقم در مورد افراد دچار مشکلات روانپزشکی 50٪ تا 80٪  است.

مشکلات خواب به ویژه در بیماران مبتلا به اضطراب، افسردگی، اختلال دو قطبی، و اختلال بیش فعالی با کمبود توجه (ADHD) شایع است.

مشکلات روحی و روانی می تواند به بی خوابی منجر شود. این مشکلات عبارتند از: افسردگی، اضطراب و اختلال استرس پس از سانحه .

متاسفانه، برخی از داروهای مورد استفاده در درمان این شرایط نیز ممکن است مشکلات خواب ایجاد کند. اگر شما نگران هستید که داروهایتان اختلال خواب ایجاد میکند ، با پزشک خود در مورد تنظیم درمان ، صحبت کنید.

اساس کارکرد مغزیک رابطه متقابل بین خواب و سلامت روان است  که جزییات این رابطه هنوز به طور کامل شناخته نشده است. اما بررسی های تصویربرداری و نوروشیمیایی نشان می دهد که خواب خوب شبانه کمک می کند تا انعطاف پذیری روانی و عاطفی ما بهبود یابد، در حالی که اختلالات مزمن خواب نیز میتواند مغز مارا برای تفکر منفی و آسیب پذیری عاطفی آماده کند.

بیش از 70 نوع  اختلال خواب وجود دارد.رایج ترین مشکلات  خواب عبارتند بی خوابی (دشواری در به خواب رفتن و یا در خواب ماندن)، آپنه انسدادی خواب (اختلالات تنفسی حین خواب)، سندرم پاهای بی قرار (احساس ناخوشایند بی قراری شبانه)، و حمله خواب (خواب آلودگی شدید و یا به خواب رفتن ناگهانی در طول روز ).

افسردگی

مطالعات جمعیت های مختلف تخمین می زنند که 65 تا 90 درصد از بیماران بزرگسال مبتلا به افسردگی اساسی، و حدود 90 درصد از کودکان مبتلا به این اختلال، تجربه نوعی از مشکلات خواب را داشته اند. بیشتر بیماران مبتلا به افسردگی دچار بی خوابی هستند، اما حدود یک نفر از هر پنج  نفراز آپنه انسدادی خواب رنج می برد.متقابلا مشکلات خواب نیز خطر ابتلا به افسردگی را افزایش می دهد.

اختلال دو قطبی

مطالعات  مختلف گزارش می دهند که 69٪ تا 99٪ از بیماران مبتلا به اختلال دوقطبی بی خوابی را تجربه کرده اند و یا کاهش نیاز به خواب در طول فاز شیدایی اختلال دوقطبی داشته اند. در افسردگی دو قطبی، با این حال، مطالعات گزارش می دهند که 23٪ تا 78٪ از بیماران خواب بیش از حد (hypersomnia) داشته اند، در حالی که دیگرافراد ممکن است بی خوابی یا خواب بی قرار را تجربه کنند.

مطالعات طولی نشان می دهد که بی خوابی  و کمبود خواب می تواند شیدایی را آغاز کند. مشکلات خواب همچنین اثر نامطلوبی بر خلق و خو دارند و گاهی عدم درمان اختلال خواب همزمان می تواند باعث عود اختلال دوقطبی و یا تشدید آن شود.

اختلالات اضطرابی 

مشکلات خواب در بیش از 50٪ از بیماران بزرگسال مبتلا به اختلال اضطراب منتشر و همچنین در افراد مبتلا به اختلال استرس پس از ضربه (PTSD) شایع است، و ممکن است در اختلال هراس، اختلال وسواسی جبری، و فوبیا (ترس) نیزاتفاق  افتد. این مشکلات همچنین در کودکان و نوجوانان نیز شایع است. یک مطالعه آزمایشگاهی خواب نشان داد که جوانان مبتلا به اختلال اضطراب در زمانی طولانی تر به خواب می روند، و خواب عمیق کمتری دارند.

بی خوابی همچنین ممکن است یک عامل خطر برای ابتلا به اختلالات اضطرابی باشد. همچنین بی خوابی می تواند نشانه های اختلالات اضطرابی را بدتر کند و یا باعث جلوگیری از بازیابی پس از درمان شود. اختلالات خواب در PTSD، به عنوان مثال، ممکن است به حفظ خاطرات عاطفی منفی کمک کند و باعث جلوگیری از بیماران از بهره گیری از روش های درمانی شود.

ADHD (بیش فعالی و کمبود توجه)

ADHD (بیش فعالی و کمبود توجه) مشکلات مختلف خواب را تحت تاثیر قرار میدهد. 25٪ تا 50٪ از کودکان مبتلا به بیش فعالی دچار اختلالات خواب نیز هستند. مشکلات معمول عبارتند از مشکل در به خواب رفتن، طول مدت خواب کوتاه تر، و خواب بی قرار. علائم بیش فعالی و خواب مشکلات با هم همپوشانی دارند به عنوان مثال بی قراری روزانه ممکن است ناشی از خواب بد شبانه یا ناشی از خود اختلال بیش فعالی باشد.

همپوشانی بین اختلالات خواب و مشکلات مختلف روانی آنقدر بزرگ است که محققان معتقدند بسیاری از این  مشکلات ممکن است ریشه های بیولوژیکی مشترک داشته باشند.

[divider]

♦  دکتر مصطفی امیری متخصص مغز و اعصاب و ستون فقرات – دارای بورد تخصصی از دانشگاه علوم پزشکی تهران

♦  فلوشیپ اختلالات خواب از دانشگاه بارسلونا

♦  مدیر دپارتمان مغز و اعصاب مجموعه کلینیک های تخصصی آلومینا

کلینیک آلومینا مرکز فوق تخصصی پیشگیری و درمان اختلالات مغز و اعصاب و روان در ایران است.

تماس با ما