فشار خون بالا قاتل خاموش!

پرفشاری خون

فشارخون نیروی وارده از خون بر دیواره شریان است. اگر این نیرو خیلی زیاد باشد، حجم کار قلب بالا می‌رود و می‌تواند منجر به آسیب شریانی شود. در طول زمان، پرفشاری خون کنترل نشده منجر به افزایش خطر بیماری قلبی، سکته مغزی وبیماری کلیوی می‌شود.

علایم پرفشاری خون

فشارخون گاهی قاتل خاموش نامیده می‌شود؛ چون ممکن است برای سال‌‌ها بی‌علامت باشد. درواقع یک نفر از هر 5 بیمار با فشارخون، از آن آگاهی ندارد.

در صورتیکه پرفشاری خون درمان نشود، می‌تواند به قلب، ریه‌ها، عروق‌خونی، مغز و کلیه‌ها آسیب بزند.

علل پرفشاری‌خون

در اغلب موارد علت زمینه‌ای ناشناخته است. گاهی اوقات بیماری‌های کلیه و فوق‌کلیه منجر به پرفشاری خون می‌شود. فشارخون نرمال کمتر از 80/120 است. اگر فشار سیستولیک بین 139ـ120 یا دیاستولیک بین 90ـ80 باشد، وضعیت قبل از پرفشاری (prehypertension) گفته می‌شود.

افراد در این بازه، ریسک بالاتری برای بیماری‌های قلبی دارند. فشارخون 90/140 پرفشاری خون نامیده می‌شود و فشار در حد 110/180 و بالاتر بحران فشار‌خون است که می‌تواند منجر‌ به سکته مغزی، حمله‌ قلبی، آسیب کلیوی و یا کاهش هوشیاری شود. علایم بحران پرفشاری خون شامل سردرد‌ شدید، اضطراب، خونریزی از بینی و احساس تنگی نفس می‌باشد.

افراد در معرض خطر پرفشاری

بیمارانی که بستگان درجه‌ اول مبتلا به پرفشاری خون دارند و نیز افراد دیابتی بیشتر در معرض پرفشاری خون هستند. حدود 60% افراد دیابتی فشارخون بالا نیز دارند. رژیم غذایی و وزن بالا هم در پرفشاری خون نقش دارد.

سدیم

سدیم، جزء اصلی نمک، می‌تواند با احتباس آب منجر به افزایش فشارخون شود و فشار بیشتری به قلب وارد کند. انجمن قلب آمریکا مصرف روزانه کمتر از 5/1 گرم نمک را توصیه می‌کند. غذاهای فرآوری شده سدیم فراوانی دارند.

استرس

استرس می‌تواند یک فشارخون ناگهانی ایجاد کند، ولی شواهدی وجود ندارد که استرس باعث فشارخون مداوم شود. استرس ممکن است منجر به عادات ناسالم دیگر مثل رژیم غذایی نامطلوب، مصرف الکل و سیگار شود که با افزایش فشارخون و بیماری قلبی همراه است.

اضافه وزن

داشتن اضافه وزن، یک کشش اضافی روی قلب وارد می‌کند و ریسک فشارخون را بالا می‌برد به همین دلیل رژیم های کاهش فشارخون اغلب برای کنترل کالری طراحی می‍‌شوند. در این رژیم‌ها اغلب غذاهای چرب و شکر اضافی کنار گذاشته می‌شود و میوه و سبزی و فیبر افزوده می‌شود. حتی کاهش 5/4 کیلوگرم هم شرایط را تغییر می‌دهد.

الکل

مصرف الکل زیاد هم فشارخون را بالا می‌برد.

کافیین

ارتباطی بین کافیین و پرفشاری خون دیده نشده است و مصرف 1 تا 2 فنجان کافیین در روز بی‌خطر است.

حاملگی

فشارخون بارداری نوعی از پرفشاری خون است که در نیمه دوم بارداری رخ می‌دهد و بدون درمان می‌تواند به وضعیتی به نام پره‌اکلامپسی منجر شود که مادر و جنین را به خطر می‌اندازد. این وضعیت، جریان خون و اکسیژن به جنین را محدود می‌کند و می‌تواند روی کلیه ها و مغز مادر اثر بگذارد.

داروها

داروهای سرماخوردگی که حاوی ضداحتقان‌ها هستند، ضد درد‌های NSAID، استرویید‌ها، قرص‌های جلوگیری از بارداری، و برخی ضد افسردگی ها می‌توانند پرفشاری خون بدهند. در صورت فشارخون بالا، پزشکان را از داروها و مکمل‌های مصرفی خود آگاه کنید.

پرفشاری خون “روپوش سفید”

برخی افراد فقط در مطب پزشک فشار بالا نشان می‌دهند. این افراد شانس بالاتری برای پرفشاری خون دارند. برای ارزیابی درست تر، باید فشارخون در منزل گرفته و چند نوبت چارت شود.

درمان پرفشاری خون

ـ رژیمDASH (کنترل پرفشاری خون با مصرف بیشتر میوه، سبزی، غلات، لبنیات کم چرب، ماهی، مرغ و آجیل)

مصرف گوشت قرمز،چربی اشباع و شیرینی محدود شود.

محدودیت سدیم رژیم غذایی هم اثر مهمی دارد.

ـ ورزش منظم در کاهش فشارخون موثر است.

فعالیت بدنی با شدت متوسط حدود 150 دقیقه در هفته به صورت پیاده‌روی تند، دوچرخه‌سواری و یا سایر ورزش‌های هوازی توصیه می‌شود.

ـ در صوت کافی نبودن ورزش و رژیم غذایی، درمان دارویی اضافه می‌شود که شامل گروه های دارویی مختلف می‌باشد. دیورتیک‌ها با دفع سدیم و آب به کاهش فشارخون کمک می‌کنند که این به این معناست که دفعات ادرار کردن را افزایش می‌دهند.

بتابلاکر‌ها با کاهش ضربان قلب به کاهش فشارکمک می‌کنند.

مهارکننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین از طریق مهار انقباض عروق، باعث کاهش فشارخون و کاهش بار وارد بر قلب می‌شود.

مهارکننده‌های کانال کلسیم حرکت کلسیم به داخل سلول های قلبی و عروق خونی را کند می‌کنند و از این طریق انقباض عضله قلب و عروق خونی را تسهیل می‌کنند.

[divider]

دکتر سارا قربانپور

متخصص طب داخلی از دانشگاه علوم پزشکی ایران

دوره فوق تخصصی غدد و متابولیسم دانشگاه تهران

برای کسب اطلاعات تماس و تعیین نوبت ویزیت برای دکتر قربانپور به صفحه تماس با ما مراجعه کنید.