فتق دیسک، دلایل و شیوه تشخیص | تمرین ها و حرکات کششی برای فتق دیسک

فتق دیسک چیست؟

ستون فقرات شما متشکل از مجموعه ای از استخوان ها(مهره ها) است که با نظم مشخصی در کنار یکدیگر قرار گرفته اند. از بالا به پایین، این ستون شامل هفت استخوان در ستون فقرات گردنی، 12 استخوان در ستون فقرات قفسه سینه، و پنج مهره در ستون فقرات کمری می شود.در پایین این ستون، استخوان خاجی و کوکسیکس قرار می گیرد. این استخوان ها به واسطه دیسک ها نرم و ضربه پذیر می شوند. این دیسک ها به واسطه دفع ضربه های ناشی از فعالیت های روزانه مانند راه رفتن، بلند کردن و پیچش، از مهره ها محافظت می کنند.

هر دیسک دو بخش دارد: یک بخش نرم و ژلاتینی داخلی و یک حلقه سخت خارجی. جراحت یا ضعف می تواند باعث شود که بخش داخلی دیسک، به طرف بخش خارجی آن بیرون بزند. این عارضه به نام های لغزش دیسک، فتق دیسک و یا پایین افتادگی دیسک شناخته می شود. این شرایط سبب درد و ناراحتی می شود. اگر دیسک بیرون زده بر یک یا چند عصب مهره ای فشار وارد کند، ممکن است در این ناحیه عصبی، احساس بی حسی و درد کنید. در موارد وخیم تر، ممکن است نیاز باشد که برای خارج ساختن یا درمان دیسک بیرون زده، جراحی صورت گیرد.

علائم فتق دیسک

شما ممکن است در هر قسمتی از ستون فقرات خود، فتق دیسک را تجربه کنید؛ از گردن گرفته تا قسمت پایینی کمر. قسمت پایینی گردن، یکی از شایع ترین ناحیه هایی است که فتق دیسک اتفاق می افتد. ستون فقرات شما، شبکه پیچیده ای از عصب ها و رگ های خونی است. فتق دیسک می تواند فشار اضافی را بر عصب ها و ماهیچه های اطراف آن وارد آورد.

علائم فتق دیسک عبارتند از:

• درد و بی حسی، مخصوصا در دو طرف بدن
• درد ستون فقرات که به بازوها و پاها سرایت می کند.
• دردی که شب هنگام و یا با انجام برخی از حرکات وخیم تر می شود.
• دردی که پس از بلند شدن یا نشستن تشدید می شود.
• احساس درد هنگام راه رفتن برای مسافتی کوتاه
• ضعف ماهیچه که دلیل آن مشخص نیست
• احساس مور مور شدن، تیر کشیدن، یا سوزش در ناحیه آسیب دیده

نوع درد می تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. چنانچه درد شما منجر به بی حسی یا مور مور شدن می شود و توانایی تان برای کنترل ماهیچه ها را تحت تاثیر قرار می دهد، با یک پزشک متخصص ویزیت کنید.

عوامل بروز فتق دیسک

فتق دیسک زمانی اتفاق می افتد که حلقه بیرونی ضعیف یا دچار پارگی می شود و باعث می شود که بخش درونی دیسک بیرون بزند. این شرایط ممکن است با کهولت سن اتفاق بیفتد. برخی از حرکات نیز می تواند سبب فتق دیسک بشود. یک دیسک ممکن است زمانی که می پیچید و یا می چرخید تا یک شیء را بلند کنید، بیرون بزند. بلند کردن یک شیء خیلی بزرگ یا سنگین می تواند فشار شدیدی را بر قسمت پایینی کمر وارد آورد، که منجر به فتق دیسک می شود. چنانچه شغلی دارید که فشار فیزیکی بالایی را ایجاد می کند و لازمه اش بلند کردن اشیاء به دفعات زیاد است، شما در خطر زیادی برای ابتلا به فتق دیسک قرار دارید.

احتمال ابتلا به فتق دیسک در افرادی که اضافه وزن دارند نیز زیاد است؛ زیرا دیسک های آنها باید وزن اضافی را تحمل کند. عضلات ضعیف و سبک زندگی بی تحرک نیز می تواند به ایجاد فتق دیسک منجر شود.

هر چه پیرتر می شوید، احتمال بروز دیسک کمر در شما افزایش می یابد. این به این دلیل است که همزمان با افزایش سن، دیسک های شما مقداری از آب محافظ را که در درون آنها قرار دارد، از دست می دهد. در نتیجه، دیسک ها آسانتر به بیرون از موقعیت اصلی شان جابجا می شوند. احتمال ابتلا به فتق دیسک در مردان بیش از زنان است.

نحوه تشخیص فتق دیسک 

پزشک شما در ابتدا یک آزمایش فیزیکی را انجام می دهد. آنها منبع درد و ناراحتی را در بدن شما جستجو می کنند. این جستجو شامل چک کردن کارکرد عصبی و قدرت ماهیچه ها خواهد بود. همچنین بررسی می شود که آیا هنگام حرکت کردن یا لمس شدن ناحیه آسیب دیده درد را احساس می کنید یا خیر. همچنین، پزشک شما راجع به تاریخچه پزشکی و علائم بیماری در بدنتان می پرسد. آنها می خواهند بدانند که چه زمانی برای نخستین بار علائم بیماری را احساس کردید و اینکه چه فعالیت هایی سبب می شوند که درد شما وخیم تر شود.

تست های تصویر برداری می تواند می تواند به پزشک شما کمک کند تا استخوان ها و ماهیچه های ستون فقرات شما را ببیند و ناحیه آسیب دیده بدن را شناسایی کند. نمونه های اسکن های تصویربرداری عبارتند از:

• اشعه های X
• CT اسکن
• اسکن MRI
• دیسکوگارا

پزشک شما می تواند همه این اطلاعات را با یکدیگر ترکیب کند تا مشخص کند که چه چیزی سبب درد، ضعف و یا ناراحتی شما است.

تمرین ها و حرکات کششی برای فتق دیسک

در اینجا در ابتدا، دوباره شرح مختصری از فتق دیسک آورده می شود و سپس روش های کششی بهبود این عارضه مورد بررسی قرار می گیرد.

فتق دیسک

فتق دیسک، دیسک برآمده، مهره جابجا شده، یا هر نام دیگری؛ این وضعیت پزشکی بسیار دردناک است.

اخیرا، فتق دیسک بیش از همه در بزرگسالان میانسال مشاهده شده است. این بیماری زمانی ایجاد می شود که فشار خیلی زیادی بر روی ستون فقرات سالم وارد می شود. ستون فقرات متشکل از مهره های استخوانی زیادی است، که به واسطه دیسک های ژله مانند از یکدیگر جدا می شوند.

این دیسک ها از آسیب به مفاصل به هنگام ضربه جلوگیری می کنند، حرکت ستون فقرات را امکان پذیر می سازند، و مهره ها را در جایگاهشان حفظ می کنند. فتق دیسک زمانی اتفاق می افتد که یک دیسک می شکند و یا ترک بر می دارد، و در نهایت سبب آزردگی اعصاب اطراف آن می شود. فتق دیسک معمولا در اثر حرکات بلند کردن، کشیدن، خم کردن، یا پیچش اتفاق می افتد. طرز ایستادن یا نشستن ناصحیح و ارگونومی بد ابزار آلات ممکن است احتمال رخ دادن این عارضه را افزایش دهد.

هنگامی که فتق دیسک عصب های یک ناحیه مشخص از ستون فقرات را تحت تاثیر قرار می دهد، ممکن است درد و ضعف در آن ناحیه از بدن احساس شود.

رادیکولوپاتی گردنی

اگر فتق دیسک در گردن یا ستون فقرات بالاتر اتفاق بیفتد، ممکن است منجر به گسترش درد شدید به شانه ها، بازوها و یا دست ها شود. این درد «رادیکولوپاتی گردنی» نامیده می شود. معمولا از این درد به «عصب خرد شده» یاد می شود.

«آکادمی آمریکایی جراحان ارتوپدی»، اشاره می کند که رادیکولوپاتی گردنی ممکن است منجر به احساس سوزش، مور مور شدن، و ضعف در بازوها، شانه ها، و دست ها شود. در موارد شدید، این درد ممکن است منجر به از دست دادن حواس و فلجی شود.

درمان

چندین روش درمان برای فتق دیسک وجود دارد. اکثر پزشکان، پیش از اینکه جراحی را تجویز کنند، داروهای مسکن، استراحت، فیزیوتراپی، و دیگر درمان های سنتی را توصیه می کنند.

تمرین هایی که در ادامه مورد بررسی قرار می گیرند، ممکن است منجر به بهبود سریع تر درد گردن ناشی از فتق دیسک کمر بشود. هدف این تمرین ها این است که دیسک را به عقب و دور از ریشه های عصبی بازگرداند. انجام این تمرین ها در خانه بایستی همیشه با هماهنگی پزشک معالج انجام گیرد.

تمرین های گردنی برای تسکین درد

دکتر جوزه جیوارا از «گروه پزشکی منطقه ای»، این تمرین ها را برای تسکین درد گردن توصیه می کند.

1. کشش گردن

2. بر روی کمر خود بر روی یک میز یا تخت خواب دراز بکشید، در حالی که پایین گردن شما با لبه تخت یا میز در یک خط قرار دارد.
3. سر خود را به آرامی و با دقت به سمت عقب به پایین بیاورید و آن را آویزان کنید. چنانچه این کار باعث می شود درد شما شدیدتر شود، و یا سبب ایجاد درد در پایین بازوها می شود، آن را ادامه ندهید.
4. برای 1 دقیقه گردن خود را در این موقعیت قرار دهید، بعد از هر حرکت 1 دقیقه استراحت کنید، و آن را 5 تا 15 بار تکرار کنید.

2. کشش گردن با بلند کردن سر

3. شکم خود را بر روی میز یا تخت قرار دهید، در حالی که دست ها در کنار بدن قرار می گیرد، و گردن خارج از سطح میز یا تخت آویزان است.
4. سر خود را به آرامی و با دقت به بالا بیاورید، و گردن خود را بر خلاف نیروی جاذبه زمین، کش دهید.
5. 5 تا 10 ثانیه گردن خود را در این حالت قرار دهید. این حرکت را 15 تا 20 بار انجام دهید.

     3.به داخل کشیدن گردن (تو کشیدن چانه)

1. بر روی پشت خود دراز بکشید، در حالی که سر شما بر روی تخت قرار می گیرد و دست هایتان در کنار بدنتان قرار دارد.
2. چانه خود را به داخل و به سمت سینه بکشید، و یک غبغب ایجاد کنید.
3. 5 تا 10 ثانیه در این وضعیت بمانید. این حرکترا 15 تا 20 بار انجام دهید.

4.به داخل کشیدن شانه

1. در حالت نشسته یا ایستاده به دیوار تکیه دهید، در حالی که دست های شما در کنار بدنتان قرار می گیرد.
2. آرنج های خود را با زاویه 90 درجه خم کنید.
3. شانه های خود را به پایین و عقب بیاورید و پشت بازوهای خود را به سمت دیوار هل دهید، و استخوان های پهن شانه را به یکدیگر بفشارید.

5.نگه داشتن ایزومتریک

1. در بلند قدترین حالت ممکن بنشینید و شانه های خود را در حال آرام قرار دهید. دست خود را بر روی پیشانی تان قرار دهید.
2. سر خود را به سمت دستتان فشار دهید؛ بدون اینکه سرتان را حرکت دهید.
3. برای 5 تا 15 ثانیه در این حالت بمانید. این حرکت را 15 دفعه انجام دهید.

حرکات کششی گردن برای تسکین درد

انجام حرکات کششی در صورتی می تواند برای افراد مبتلا به فتق دیسک یا دیسک بیرون زده مفید باشد که این افراد عضلات فشرده ای داشته باشند که ناحیه آسیب دیده را در بر گرفته باشد. در مواردی، حرکات کششی می تواند سبب وخیم تر شدن درد و کاهش سرعت بهبود شود. همیشه در صورتی که در اثر انجام حرکت کششی، درد شما افزایش می یابد و یا به نقاط دیگر بدن سرایت می کند، از ادامه آن حرکت دست بکشید.

برای مثال، در صورتی که حرکت کششی سبب درد شدید در پایین شانه و دست می شود،  آن حرکت کششی را اجرا نکنید. هدف حرکات کششی از بین بردن درد است و نه افزایش آن.

خم کردن جانبی

    1. در بلند قدترین حالت ممکن بنشینید و شانه های خود را در حالت آرام قرار دهید

   2. سر خود را به آرامی به یک سمت کج کنید، مثل اینکه می خواهید گوش های خود         را به سمت شانه هایتان لمس کنید.

   3.برای 30 ثانیه در این موقعیت بمانید و سپس استراحت کنید. این حرکت را 3 تا 5         بار در طول روز انجام دهید.

کشش اسکالین

1. در بلند قدترین حالت ممکن بنشینید و شانه های خود را در حالت آرام قرار دهید.
2. یک دست خود را بر پشت سرتان قرار دهید. به آرامی و با دقت سر خود را خم کنید تا بتوانید زیر بغل خود را در حالت 45 درجه ببینید.
3. 30 ثانیه در این حالت بمانید، استراحت کنید، و این حرکت را 3 تا 5 بار در طول روز انجام دهید.

چرخش گردن

1. در بلند قدترین حالت ممکن بنشینید و شانه های خود را در حالت آرام قرار دهید.
2. سر خود را به آرامی به یک طرف بچرخانید. از چرخش بیش از حد سرتان به سمت عقب بپرهیزید و به هیچ وجه گردن خود را نپیچانید.
3. سر خود را به آرامی به طرف دیگر بدن بچرخانید.
4. در هر حالت 30 ثانیه بمانید. این حرکت را 3 تا 5 بار در روز انجام دهید.

تمرین هایی که باید از انجام آنها پرهیز کرد

دکتر ست نیبارت، دارای برد تخصصی جراحی ستون فقرات گردن، توصیه می کند که از انجام هر گونه تمرینات سنگین در حین بهبود فتق دیسک پرهیز شود. تمرین هایی مانند دویدن، پریدن، پاورلیفتینگ، و هر چیزی که شامل حرکات تند و سریع می شود، می تواند به تدریج درد شما را افزایش دهد و سرعت فرایند بهبودی را کاهش دهد. این کار حتی ممکن است سبب مشکلات مادام العمر شود.

حتی با وجود این درد نیز می توان بسیاری از فعالیت های عادی زندگی را انجام دهید. مهم این است که فعالیت های دشوار را تعدیل کنید و گردن خود را در حالتی قرار دهید که درد را احساس نکنید.

تمرین های آرام برای فرایند بهبودی مفید است. دلیل این موضوع این است که این تمرین ها سبب افزایش جریان خون در ستون فقرات می شود، فشار را کاهش می دهد، و قدرت و استقامت بدن را حفظ می کند.

نتیجه

در بررسی که در ژورنال پزشکی انگلیس به چاپ رسید، موثر بودن درمان فعال (فیزیوتراپی و تمرین های خانگی) و غیر فعال ( محافظ گردنی و استراحت)، در برابر رهیافت «صبر کردن و دیدن»(کاملا منفعل) برای درمان رادیکولوپاتی گردنی، مورد بررسی قرار گرفت.

هر دو درمان فعال و غیرفعال، تاثیر مثبت قابل توجهی بر درد و ناتوانی بیمار در 6 هفته ابتدایی داشتند. این کارآزمایی کنترلی، شکی را باقی نمی گذارد که انجام این تمارین بیش از انجام ندادن هیچ تمرینی، به بهبود سریع تر رادیکولوپاتی گردنی کمک می کند.

چنانچه دردی را در ستون فقرات خود احساس می کنید، برای ویزیت بهترین متخصصین حوزه ستون فقرات و درمان آن و نیز مشاوره در خصوص روش های سنتی و جدید درمان این عارضه دردناک اینجا کلیک کنید.