زانو درد؛ از علائم تا درمان

زانو درد یکی از شکایات رایج مردم در هر گروه سنی می باشد. زانو درد ممکن است در نتیجه آسیب، مانند پاره شدن رباط یا پاره شدن غضروف ایجاد شود. شرایط پزشکی از جمله آرتروز،نقرس و عفونت نیز می تواند سبب زانو درد شود.

بسیاری از درد های جزئی زانو، با اقدامات و مراقبت های ساده قابل درمان می باشد. فیزیوتراپی و اتل زانو نیز می تواند به تسکین درد زانو کمک کند. با این ممکن است به جراحی ترمیمی زانو نیز نیاز شود.

ساختار کلی زانو

زانو مفصلی است كه غیر از حركت باز و بسته شدن دارای حركات خفیف چرخش به داخل و خارج نیز می باشد در تشكیل و نگهداری مفصل زانو، استخوانها، رباطها و غضروف هایی شركت دارند که اینجا عملکرد و ساختار هر یک به اختصار شرح داده می شود.

 استخوانها 
سه استخوان در تشكیل مفصل زانو شركت دارند.
در بالا استخوان ران و در پائین استخوان درشت نی و در جلو استخوان كشكك در تشكیل مفصل زانو شركت می كنند.
استخوان نازك نی در تشكیل مفصل زانو شركت ندارند اما درست در مجاورت بخش خارجی مفصل زانو قرار دارد.

 رباطها 
 رباط ها باندهای فیبری هستند كه دو استخوان را بهم ارتباط و متصل می كنند.
زانو 4 رباط مهم دارد كه این4رباط استخوان ران را به استخوان درشت نی محكم متصل می كنند و پایداری استاتیك مفصل زانو را تامین می كنند.
رباطهای صلیبی قدامی و خلفی سبب پایداری مفصل زانو در حركات به سمت جلو و عقب و ضربات در این جهات و نیز پایداری مفصل زانو در برابر حركات چرخشی اعمال شده به زانو می شوند.
رباطهای جانبی داخلی و خارجی كه در طرفین زانو قرار دارند هم سبب پایداری مفصل زانو در برابر اعمال نیرو به سمت خارج و داخل زانو می شوند.

تاندونها

تاندونها عضلات را به استخوان اتصال می دهند.

 تاندون عضله چهار سر رانی   ( جلوی ران )‌ در پائین در جلوی مفصل زانو به استخوان كشكك اتصال می یابد و ادامه آن در پائین كشكك به استخوان درشت نی اتصال می یابد. عمل عضله چهار سر رانی باز كردن زانو می باشد.

 غضروفها

 به ساختمانهای غضروفی زانو منیسك می گوئیم كه در بین دو استخوان درشت نی و ران قرار دارند و سبب افزایش سطح تماس در استخوان فوق و افزایش پایداری مفصل زانو می شوند.

 بورسها 

 بورس یك كیسه كوچك حاوی مایع است كه سبب تسهیل حركات مفصلی می شوند.
زانو سه بورس دارد كه عبارتند از: بورس كشكك ( جلوی كشكك و زیر پوست)  و بورس زیر كشكك و بورس غازی (Anserine) كه در سمت داخل زانو حدود 2 اینچ زیر مفصل زانو قرار دارد.
نکته: همواره باید توجه داشت كه دردی كه در زانو احساس می شود می تواند ناشی از درد واقعی زانو باشد یا یك درد ارجاعی از ناحیه كمر، ران و یا مچ پا باشد.

[aparat width=”500″ height=”300″]http://www.aparat.com/v/fPlmt[/aparat]

 علائم زانو درد

 بسته به علت مشکل، محل و شدت درد زانو ممکن است در افراد مختلف متفاوت باشد. علائم و نشانه هایی که گاهاً با زانو درد همراهند عبارتند از :

♦ تورم و سفتی

♦ قرمزی و داغی موقع لمس کردن

♦ ضعف یا بی ثباتی

♦ ناتوانی در صاف ایستادن روی زانو

علل زانو درد

 آرتروز زانو (Knee Osteoarthritis)

آرتروز شایع ترین شکل ورم مفصل بوده و میلیون‌ها نفر در سراسر جهان را تحت تاثیر قرار داده است. آرتروز زمانی رخ می‌دهد که غضروف بالا و پایین استخوان شما از بین می‌رود. هرچند آرتروز می‌تواند به هریک از مفاصل بدن آسیب برساند، اما بیشتر اوقات این بیماری دست‌ها، گردن، پشت، زانوها و لگن را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در گذر زمان آرتروز شدیدتر شده و شفایی هم برایش وجودندارد، بااینحال درمان آرتروز می‌تواند فرآیند پیشرفت بیماری و درد ناشی از بیماری را کم کرده و همچنین عملکرد مفاصل را بهبود می‌بخشد.

تعریف : به تخریب غضروف مفصلی زانو آرتروز زانو می گویند. در فرم شدید این بیماری منیسك ها كه غضروفی اند بطور كامل از بین می روند و در استخوان ران و درشت نی به یكدیگر سایش پیدا می كنند.

علائم

• مفاصل در هنگام حرکت و یا بعد از حرکت دادن درد می‌گیرد.
• ممکن است مفاصل نسبت به فشاری حتی کم برروی آنها حساس شوند.
• مفاصل بعضی از اوقات بخصوص در صبح ها و یا بعد از مدتی بی‌حرکتی سفت و خشک می‌شوند.
• بعد از ابتلا به این بیماری مفاصل شما انعطاف پذیری خود را از دست داده و مانند قبل باز و بسته نمی‌شوند.

علت

چندین فاکتور وجود دارد که می‌توانند خطر ابتلا به آرتروز را افزایش دهند، این عوامل شامل:

♦ افزایش سن. خطر ابتلا به آرتروز با افزایش سن افزایش می‌یابد.

♦ جنسیت. زنان بیشتر از مردان در خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند.

♦ وراثت. بعضی از افراد بصورت مادرزاد دچار مشکلات استخوانی هستند، که خطر ابتلای آنها به آرتروز را افزایش می‌دهد.

♦ آسیب دیدن مفاصل. زمانیکه مفاصل هنگام ورزش و یا سایر تصادفات آسیب می‌بینند، خطر ابتلای مفصل آسیب دیده به آرتروز افزایش می‌یابد.

♦ چاقی. حمل وزن بیشتر توسط بدن باعث فشار بیش از حد بر مفاصل می‌شود.

♦ مشاغل خاص. اگر شغل افراد از نوعی است که فشار مداوم برروی مفاصل می‌شود، خطر ابتلای شما به آرتروز افزایش می‌یابد.

♦ سایر بیماری‌ها. ابتلا به دیابیت و کم کاری تیروئید، نقرس یا بیماری پاژه خطر ابتلا به آرتروز را افزایش می‌دهد.

 درمان

  هدف از درمان در آرتروز كنترل درد است كه می تواند با تقویت عضلات حول مفصل زانو یا استفاده از داروهای ضد درد و در موارد شدید تعویض مفصل زانو انجام گیرد.

_ درمان داروئی

♦ استامینوفن. استامینوفن می‌تواند درد را کاهش دهد اما تاثیری برروی التهاب و ورم ندارد. مصرف بیش از حد استامینوفن می‌تواند باعث آسیب رساندن به کبد شود.

♦ داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs ). این داروها می‌توانند درد و التهاب را تا حدودی کاهش دهند، این داروها شامل ایبوپروفن، ناپروکسن و … می‌شوند. این داروها ممکن است باعث ناراحتی معده، مشکلات قلبی، احساس صدا درگوش، مشکلات قلبی، خونریزی و مشکلات کبد و کلیه شوند. مصرف این داروها در افراد مسن می‌تواند خطرناک تر باشد.

♦ داروهای مخدردار. در موارد شدید بیماری، ممکن است داروهای مخدر دار تجویز شوند.

_ درمان های غیر دارویی

♦ فیزیوتراپی

♦ کار درمانی

_ جراحی

♦ (استتومی) برش استخوان و جدا کردن و خارج کردن قسمتی از استخوان.

♦ تعویض مفاصل. در این جراحی پزشک مفصل آسیب دیده را خارج کرده و با پروتزهای پلاستیکی و آهنی جایگزین می‌کند.

بورسیت 

 تعریف : در نتیجه ضربات, عفونت و استفاده مكرر از زانو بصورتی كه زانو به زمین فشرده شود می تواند منجر به التهاب بورس های زانو شود.

علائم : شایعترین بورسی كه دچار التهاب می شود بورس جلوی كشكك است كه در افرادی كه زیاد زانو می زنند مثل خدمتكاران یا آنها كه زیاد فرش می شویند دیده می شود و منجر به درد جلوی زانو و التهاب و قرمزی می شود. همچنین التهاب بورس غازی كه در زیر و داخل مفصل زانو قرار دارد در افراد چاق و زنان شایعتر است و سبب درد قسمت داخل و پائین زانو بخصوص در شب و در هنگام خم شدن زانو می شود.

 درمان : درمان بر پایه اصول اولیه مراقبتی شامل بالا نگه داشتن, استراحت, فشار موضعی و یخ درمانی است و گاهی هم از داروهای ضد درد غیر استروئیدی ( ایبوبروفن و استامینوفن ) استفاده می شود. در موارد شدید گاهی از تزریق كورتون به داخل بورس استفاده می شود.

عفونت 

 تعریف : ورود عامل عفونی ( معمولاً باكتری ) به فضای مفصلی را گویند كه سبب ایجاد عفونت زانو می شود.

 علائم : درد شدید زانو بهمراه تورم و قرمزی آن. همچنین اغلب فرد دچار تب و گاهی دچار لرز می شود.

 درمان : شامل تجویز آتنی بیوتیك برای از بین بردن عامل بیماری و گاهی تخلیه با سوزن مایع مفصلی است.

كندرومالاسی كشكك ( نرمی غضروفی)

 تعریف : سایش كشكك به قسمت داخلی یا خارجی انتهای تحتانی ران كه موجب فشار به غضروف سطح داخلی كشكك و آسیب به آن شود.

 علائم : این عارضه بیشتر در خانمهای جوان و نیز در ورزشكاران از هر دو جنس رخ می دهد. سایش مداوم سطوح مفصلی بین كشكك و ران سبب التهاب و تخریب غضروف مفصلی می شود كه سبب درد همراه با فعالیت و درد بدنبال شستن طولانی در زانو می شود.

 درمان : در موارد خفیف با اصول اولیه درمان ( استراحت، یخ درمانی، بالا نگه داشتن و فشار موضعی  و استفاده از داروهای ضد التهابی درمان صورت می گیرد همچنین تقویت عضله چهار سر رانی در جلوی ران می تواند آنرا بهبود بخشد.

چه موقع باید به پزشک مراجعه کنید:

_ زمانی که نمی توانید وزن خود را روی زانو تحمل کنید.

_ تورم زانو

_ قادر به باز و خم کردن زانو نباشید

_ تغییر شکل مشهود در ناحیه ساق و زانوی پا

_ تب به همراه قرمزی و درد زانو

_ زمانی که احساس می کنید زانوی شما در حالت متعادل نیست و یا در رفته است.

منبع:

mayoclininc