فتق دیسک کمر – عوامل بروز و درمان آن

تشخیص بیماری

در طول آزمایشانت فیزیکی، پزشک کمر شما را به منظور یافتن قسمت ملتهب مورد بررسی قرار می دهد. او ممکن است از شما بخواهد که به پشت بخوابید و پاهای خود را به جهت های مختلف حرکت دهید که این کار سبب می شود که بتوان علت درد شما را پیدا کرد. پزشک شما همچنین ممکن است معاینه عصبی را به منظور بررسی موارد زیر انجام دهد:

• واکنش های غیرارادی
• قدرت عضلانی
• توانایی راه رفتن
• توانایی برای احساس تماس های بدنی، سوزن زدن یا لرزش های خفیف

در غالب موارد فتق دیسک، یک آزمایش جسمانی و یک پیشینه پزشکی، تمام چیزی است که برای تشخیص بیماری مورد نیاز است.

دلایل، تاثیرات، و موارد لزوم عمل جراحی فتق دیسک کمر

بین هر یک از استخوان ها در ستون فقرات شما (مهره های کمر) یک دیسک قرار دارد. این دیسک ها مانند یک ضد ضربه عمل می کنند و به نرم و ضربه پذیر شدن استخوان های شما کمک می کنند. فتق دیسک، شرایطی  است که دیسک به فراتر از پوششی که آن را در بر گرفته است تجاوز می کند و به مجرای ستون فقرات فشار وارد می آورد. شما ممکن در هر بخش از کانال مهره ای خود، حتی در گردن تان، دچار فتق دیسک شوید، اما این عارضه در غالب موارد در پایین کمر رخ می دهد (مهره های کمری).

مبتلا شدن به فتق دیسک ممکن است ناشی از بلند کردن ناصحیح چیزی و یا خم پیچ خودن ناگهانی ستون فقرات شما باشد. دلایل دیگر این عارضه عبارتند از داشتن اضافه وزن و نیز فرسودگی ناشی از بیماری و پیری.

فتق دیسک همیشه منجر به درد و ناراحتی نمی شود، اما چنانچه به سمت یک عصب در قسمت پایینی کمر شما فشار وارد کند، ممکن است در کمر و یا در پاها احساس درد کنید (سیاتیک). چنانچه فتق دیسک در گردن شما اتفاق بیفتد، ممکن است در گردن، شانه ها و یا دست های خود درد را احساس کنید. به جز درد، فتق دیسک ممکن است منجر به بی حسی، مور مور شدن، و ضعف شود.

درمان دیسک کمر

درمان سنتی، که طی آن  عمدتا از درمان های دردناک خودداری می شود و تمرین برنامه ای و رژیم های درمان درد تجویز می شود، علائم موجود در بیشتر بیماران را در چند روز یا چند هفته تسکین می دهد.

داروها و درمان ها

• مسکن های روی پیشخوان (بدون نیاز به نسخه پزشک). اگر درد شما خفیف باشد، ممکن است پزشک شما استفاده از مسکن های روی پیشخوان را تجویز نماید که از جمله این مسکن ها عبارتند از، ایبوپروفن (Advil, Motrin IB و موارد دیگر) یا ناپروکسن (Aleve  و موارد دیگر).
• مخدرها. چنانچه درد شما با داروهای روی پیشخوان بهبود نیابد، پزشک ممکن است مخدرهایی همچون کودئین یا ترکیب اکسیدکتون و استامینوفن (Percocet , OxyContin و موارد دیگر) را برای کوتاه مدت، تجویز کند. تسکین، حالت تهوع، گیجی و یبوست اثرات جانبی احتمالی مصرف این داروها هستند.
• ضد تشنج ها. داروهایی که اساسا برای کنترل تشنج طراحی شده اند، ممکن است برای درمان درد عصب مرتبط با فتق دیسک مفید باشند.
• تسکین دهنده های ماهیچه. تسکین دهنده های ماهیچه در مواردی که اسپاسم ماهیچه دارید، ممکن است توسط پزشک شما تجویز شود. تسکین و سرگیجه اثرات جانبی شایع این داروها هستند.
• تزریق کورتیزون. کورتیکواستروئیدهای ضد التهاب را می توان مستقیما به ناحیه اطراف ستون فقرات تزریق کرد. تصویر برداری از ستون فقرات می تواند به حرکت بی خطرتر سوزن کمک کند. در موارد معدود، ممکن است دوره ای از استروئیدهای دهانی برای کاهش ورم و التهاب مورد استفاده قرار گیرد.

تراپی

اگر درد ستون دیسک کمر شما طی چند هفته تسکین نیافت، پزشک شما ممکن است فیزیوتراپی را تجویز کند. فیزیوتراپ ها می توانند به شما نحوه صحیح قرار دادن بدن و نیز تمرین هایی را تجویز کنند که برای کاهش درد ناشی از عارضه دیسک کمر طراحی شده اند.

بنابراین،معمولا تنها در صورتی جراحی بر روی ستون فقرات تجویز می شود که تمام گزینه های دیگر را امتحان کرده باشید. که مهم ترین این راهکارها همانگونه که اشاره شد عبارتند از:

• ضد التهاب های غیر استروئیدی
• مسکن ها
• تمرین بدنی و فیزیوتراپی
• تزریق استروئید
• استراحت

چنانچه این راه حل های جایگزین موثر واقع نشدند و درد مداومی را احساس می کنید که کیفیت زندگی شما را تحت تاثیر قرار می دهد، چند روش مختلف برای جراحی این ناحیه وجود دارد.

جراحی

تعداد خیلی کمی از مردم که از عارضه دیسک کمر رنج می برند در نهایت نیازمند جراحی این ناحیه هستند. همانطور که گفته شد، پزشک شما در صورتی جراحی را تجویز می کند که درمان های سنتی پس از 6 ماه نتوانند علائم ناشی از این بیماری را از بین ببرند. به طور خاص، چنانچه شما پس از این دوره زمانی علائم زیر را در خود مشاهده کنید، عمل جراحی پیشنهاد می شود:

• بی حسی یا ضعف
• سختی برای ایستادن یا راه رفتن
• از دست دادن مثانه یا کنترل روده

در موارد زیادی، جراحان ممکن است صرفا بخش جلویی دیسک را خارج کنند. در موارد معدود، تمامی دیسک برداشته می شود. در این موارد، ممکن است نیاز باشد که مهره ها با سخت افزارهای فلزی جوش بخورند تا ستون فقرات ثبات و استقامت خود را به دست بیاورد. در موارد بسیار معدود، جراح شما ممکن است به استفاده از دیسک مصنوعی را پیشنهاد دهد.

مواردی که گفته شد، شرح مختصر و چشم اندازی از انواع روش های مورد استفاده برای جراحی دیسک کمر بود. در ادامه، هر یک از این روش ها به تفصیل مورد بررسی و واکاوی قرار می گیرد.

پیش از جراحی

هنگامی که قصد دارید جراحی را برای درمان دیسک خود در نظر بگیرید، حتما یک جراح ستون فقرات متخصص ( ارتوپدی یا جراح مغز و اعصاب) را ویزیت کنید و دیدگاه او را نیز در تصمیم گیری خود دخیل کنید. پیش از تجویز جراحی، جراح شما ممکن است آزمایشات تصویربرداری را تجویز کند که این آزمایشات ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• X-ray: یک آزمایش X-ray تصویر واضحی از مهره های کمر و مفاصل شما به دست می دهد.
• توموگرافی کامپیوتری (CT/CAT): این تصویر برداری ها تصویر جزئی تری از کانال ستون فقرات و ساخت های اطراف آن ارائه می دهد.
• تصویر برداری روزونانس مغناطیسی(MRI): یک تصویر برداری MRI تصویرهای سه بعدی را از ستون فقرات و ریشه های عصبی و همچنین دیسک ها تولید می کند.
• الکترومیوگرافی یا مطالعات هدایت عصبی(EMG/NCS): این روش های تصویربرداری امواج الکتریکی را در طول عصب ها و ماهیچه های می سنجند.
• میلوگرام (Myelogram). رنگی مخصوص درون مایع نخاعی تزریق می شود و سپس اشعه های X-ray تابانده می شوند. این آزمایش، فشار وارده بر ستون فقرات و عصب ها بر اثر فتق دیسک های چندگانه و یا عوامل دیگر را نشان می دهد.

آزمایش های عصبی

الکترومیوگرافی و مطالعات هدایت عصبی بررسی می کند که حرکت امواج الکتریکی در درون بافت های عصبی چگونه انجام می پذیرد. این آزمایش کمک می کند که موقعیت آسیب عصبی با دقت بالا شناسایی شود.

این آزمایشات به پزشک شما کمک می کند که تعیین کند که بهترین نوع درمان یا جراحی برای شما کدام است. دیگر عوامل مهم در اتخاذ این تصمیم عبارتند از: موقعیت فتق دیسک در ستون فقرات شما، سن شما، و سطح کلی سلامتی شما.

انواع جراحی برای فتق دیسک

پس از جمع آوری هر چه بیشتر اطلاعات، جراح شما ممکن است یکی از انواع جراحی های زیر را تجویز نماید. در برخی موارد، ممکن است یک فرد نیازمند ترکیبی از عمل های جراحی باشد.

لامینوتومی/ لامینکتومی

در عمل جراحی لامینوتومی، جراح دریچه ای را در قوس مهره ای (لامینا) ایجاد می کند تا از این طریق فشار بر روی ریشه های عصبی شما را کاهش دهد. این روش جراحی از طریق یک بریدگی کوچک، و در مورادی با کمک یک میکروسکوپ به انجام می رسد. چنانچه لازم باشد می توان لامینا را از فرایند حذف کرد. این کار لامینکتومی نامیده می شود.

دیسککتومی / میکرو دیسککتومی

دیسککتومی  رایج ترین جراحی برای استفاده بر روی فتق دیسک در ناحیه کمر می باشد. طی این فرایند، آن قسمتی از دیسک که بر ریشه های عصبی شما فشار وارد می آورد، برداشته می شود. در برخی موارد، تمام دیسک برداشته می شود.

جراح از طریق شکافی در کمر شما (یا گردن) به دیسک دسترسی خواهد داشت. اگر امکان داشته باشد، جراح شما از شکاف کوچکتر و ابزارهای مخصوصی برای رسیدن به نتایج مشابه استفاده خواهد کرد. این روش نوین تر و کمتر تهاجمی میکرو دیسککتومی نامیده می شود. در مواردی، این روش ها را می توان به صورت سرپایی اجرا کرد.

جراحی دیسک مصنوعی

برای اجرای جراحی دیسک مصنوعی، شما تحت بیهوشی عمومی قرار می گیرید. این جراحی عموما برای یک دیسک و در مواردی که عارضه در قسمت پایینی کمر قرار دارد، مورد استفاده قرار می گیرد. این جراحی در مواردی که شما از آرتروز یا پوکی استخوان رنج می برید و یا اینکه بیش از یک دیسک دچار فرسودگی شده است، گزینه مناسبی نمی باشد.

همجوشی ستون فقرات

بیهوشی عمومی برای انجام عمل همجوشی ستون فقرات الزامی است. در این روش، دو یا چند از مهره های ستون فقرات شما برای همیشه به یکدیگر جوش می خورند. این عمل ممکن است با استفاده از پیوند استخوان از بخش دیگری از بدن شما یا بدن یک اهداکننده به انجام برسد. این عمل همچنین ممکن است شامل استفاده از پیچ ها و میله های فلزی یا پلاستیکی باشد که برای فراهم آوردن استحکام بیشتر طراحی شده اند. این عمل امکان حرکت را برای همیشه از آن بخش از بدن شما می گیرد.

معمولا پس از انجام عمل همجوشی ستون فقرات لازم است چند روز را در بیمارستان بمانید.

خطرات و مواردی که پس از عمل انتظار می رود

همه عمل های جراحی میزانی از خطر را در بر دارند، که این خطرات شامل عفونت، خونریزی، و آسیب عصبی می شود. چنانچه دیسک از ستون فقرات خارج نشود، می تواند دوباره دچار جابجایی شود. چنانچه شما از بیماری فرسودگی دیسک رنج می برید، ممکن است در دیگر دیسک های کمر خود دچار مشکل شوید.

پس از عمل همجوشی ستون فقرات، مقداری از سفتی انتظار می رود. این سفتی می تواند همیشگی باشد.

پس از جراحی، دستورالعمل های خاصی برای دفع ادرار و مدفوع و همچنین زمان از سرگیری فعالیت های روزمره زندگی و نیز زمان آغاز ورزش کردن به شما داده می شود. در برخی موارد، ممکن است فیزیوتراپی لازم باشد. انجام دقیق تجویزات پزشک تان بسیار اهمیت دارد.

بیشتر افراد پس از جراحی به خوبی بهبود می یابند، اما هر کس دارای شرایط مختص به خود می باشد. آینده بهبودی خاص شما برای بهبودی پس از عمل جراحی به عوامل زیر وابسته است:

• جزئیات جراحی شما
• هرگونه عوارضی که شما با آن مواجه شده اید
• شرایط کلی سلامتی شما

داروهای جایگزین

برخی از داروهای جایگزین و مکمل می توانند برای تسکین درد شدید کمر مفید و موثر باشند. نمونه های آن عبارتند از:

• کایروپراکتیک (ماساژ و جابجایی ستون فقرات). ماساژ و جابجا کردن تا حدی برای تسکین درد در قسمت پایینی کمر که حداقل یک ماه به طول انجامیده است، مفید واقع شده است. در موارد معدود، درمان کایروپراکتیک گردن می تواند منجر به انواع خاصی از ضرب دیدگی شود.
• طب سوزنی. هرچند که نتایج این نوع درمان چشم گیر نیست، به نظر می رسد که طب سوزنی تا میزان قابل قبولی سبب تسکین درد شدید در ناحیه کمر و گردن می شود.
• ماساژ. این نوع از دست درمانی می تواند تسکین کوتاه مدتی باشد برای کسانی که با درد شدید در ناحیه پایین کمر دست و پنجه نرم می کنند.
• یوگا. ترکیب فعالیت فیزیکی، تمرین های تنفسی و مدیتیشن و یوگا می تواند بهبود کارکرد و تسکین درد شدید در کمر برخی افراد شود.

سبک زندگی و داروهای خانگی

• استفاده از مسکن های درد. داروهای روی پیشخوان – مانند ایبوپروفن (Advil , Motrin IB و موارد دیگر) یا ناپروکسن (Aleve  و موارد دیگر) – ممکن است برای کاهش درد ناشی از دیسک کمر مفید باشد.
• استفاده از سردی و گرمی. در وحله اول، بسته های سرد را می توان برای تسکین درد و التهاب مورد استفاده قرار داد. پس از چند روز، شما می توانید از گرمای ملایم برای ایجاد تسکین و آرامش در کمر خود استفاده کنید.
• از استراحت بیش از حد در تخت خواب بپرهیزید. استراحت بیش از حد در رخت خواب ممکن است منجر به مفاصل سفت و ماهیچه های ضعیف شود که می تواند فرایند بهبود شما را دچار مشکل کند. به جای آن، در حالت آرامش بدن برای مدت 30 دقیقه استراحت کنید و سپس برای مدتی کوتاه قدم بزنید یا کمی کار انجام دهید. در فاصله ای که دوره بهبودی خود را سپری می کنید، از انجام فعالیت هایی که درد کمر شما را وخیم تر می کند بپرهیزید.

آمادگی برای ملاقات با دکتر

شما احتمالا در وحله اول علائم بیماری خود را در نزد یک دکتر عمومی بازگو می کنید. او احتمالا شما را به پزشکی که متخصص در یکی از تخصص های زیر است ارجاع می دهد:

• طب فیزیکی و توانبخشی
• جراحی ارتوپدی
• عصب شناسی
• جراحی عصب

آنچه شما می توانید انجام دهید

پیش از قرار ملاقاتتان، لیستی از پاسخ به سوالات زیر تهیه کنید:

• چه زمانی برای نخستین بار علائم بیماری خود را تجربه کردید؟
• آیا اولین بار که علائم بیماری تان را احساس کردید، در حال بلند کردن، هل دادن و یا کشیدن چیزی بودید؟ آیا در آن زمان در حال خم کردن کمرتان بودید؟
• آیا این درد شما از مشارکت در فعالیت هایی که می خواهید انجام دهید باز می دارد؟
• در صورت وجود، چه چیزی به نظر می رسد که می تواند علائم بیماری شما را بهبود ببخشد؟
• در صورت وجود، چه چیزی به نظر می رسد که می تواند علائم بیماری شما را رو به وخامت گذارد؟
• چه درمان ها یا مکمل هایی را برای بهبود بیماری خود مورد استفاده قرار می دهید؟

چه چیزهایی را می توانید از پزشک تان انتظار داشته باشید؟

ممکن است پزشک شما چند مورد از سوالات زیر را بپرسد:

• آیا دردی را احساس می کنید که به دست ها و پاهای شما گسترش یافته باشد؟
• آیا در دست ها و پاهای خود احساس ضعف و بی حسی می کنید؟
• آیا در عادات مثانه و روده خود تغییراتی را تشخیص داده اید؟
• آیا سرفه و عطسه سبب بیشتر شدن درد در ناحیه پای شما می شود؟
• آیا این درد سبب اختلال در خواب یا کار کردن شما می شود؟

پیش گیری از مشکلات برای دیسک کمر

برای جلوگیری از مشکلاتی که در آینده در کمرتان ایجاد شود، سعی کنید که یک وزن مناسب و سالم را حفظ کنید. همیشه به طرز صحیح اجسام را بلند کنید. شکم و کمر قوی حافظ ستون فقرات شما هستند، بنابراین به طور منظم برای تقویت آنها حرکات بدنی انجام دهید. پزشک و فیزیوتراپیست شما ممکن است تمرین هایی به این منظور را به شما توصیه کنند.

شما خوانندگان عزیز، در صورتی که مظنون به عارضه فتق دیسک کمر می باشید و یا هر یک از علائم این بیماری را در خود یا اطرافیانتان مشاهده می کنید، می توانند جهت اخذ نوبت و ویزیت متخصص های زبده حوزه درمان دیسک کمر و ستون فقرات اینجا کلیک کنید.