اهمیت خواب

ممکن است همه ی ما از خواب به عنوان وضعیتی تعبیر کنیم که در آن فرد دارای آگاهی نیست، اما در حقیقت خواب یک فرایند پیچیده است که از مراحل مختلفی تشکیل شده است. دو مرحله ی کلی خواب عبارتند از مرحله ی REM (حرکت سریع چشم ها) و NREM (توقف حرکت چشم ها). تصور می شود مرحله ی NREM خواب دارای چهار مرحله ی مختلف است که در هر کدام از این مراحل میزان عمیق بودن خواب متفاوت است. چرخه ی خواب نیز دارای 5 مرحله است، 4 مرحله ی اول مربوط به NREM و مرحله ی آخر نیز REM است که این مراحل حدود 90 دقیقه از خواب شخص را تشکیل می دهد. مرحله ی REM به طور کل 10 دقیقه طول می کشد، اما با هر مرحله طول آن افزایش می یابد. بنابراین اگر شما به طور متوسط 8 ساعت بخوابید، هر 5 مرحله ی نام برده را کامل خواهید کرد.

مرحله ی REM خواب

در مرحله ی REM است که بیشتر افراد رویاهای خود را به خاطر می آورند، به ویژه اگر در این مرحله به خودی خود از خواب بیدار شوند. اگر فرد با صدای زنگ ساعت یا یک نیروی خارجی از خواب بیدار شود، به خاطر آوردن رویاها بستگی به مرحله ای از خواب دارد که فرد در آن از خواب بیدار شده است. علاوه بر این در مرحله ی REM است که فرد شروع خواب را تجربه می کند، به علاوه در این مرحله دچار حرکات سریع و ناگهانی می شود یا احساس سقوط از ارتفاع می کند. این امر کاملا طبیعی است و تصور می شود علت این اتفاق ها این است که فرد از مرحله ی REM به مرحله ای متضاد یعنی NREM وارد می شود. خوابیدن در مرحله ی REM معمولا زمانی اتفاق می افتد که فرد خیلی خسته باشد. در نوزادها هم معولا رخ می دهد که از مرحله ی REM وارد مرحله ی خواب عمیق می شوند.

مرحله ی NREM

مرحله ی NREM به چهار قسمت مجزا تقسیم می شود، اولین مرحله خواب سبک است که در این مرحله ضربان قلب کند می شود و فرد به راحتی از خواب بیدار می شود. مرحله ی سوم و چهارم شامل خواب عمیق می باشد و بیدار کردن فرد از خواب در این مرحله خیلی دشوار است. خواب عمیق برای ما لازم است، زیرا به مغز اجازه ی استراحت می دهد، به ماهیچه ها امکان ترمیم می دهد و سیستم ایمنی نیز بازسازی می شود. بنابراین خواب عمیق برای بدن حیاتی است. کمبود خواب در این مرحله متداول ترین دلیل کمبود خواب است و لازم است که خواب فرد بهبود یابد. اگر شما از فردی مراقبت می کنید یا اینکه به تازگی پدر و مادر شده اید، مرحله ی خواب عمیق و بی وقفه برای شما لازم است.

چرا ما به خواب احتیاج داریم؟

بررسی های بیشتر نشان می دهند که اهمیت خواب مربوط به فرایند خواب نیست، بلکه این بازسازی و جوانسازی در طی خواب می باشد که این فرایند را مهم می سازد. خوابیدن به بدن اجازه می دهد تا بافت های خود را بازسازی کند، سطح انرژی را بهبود بخشد، ذهن را سازماندهی کرده و استرس را کاهش می دهد. بنابراین عوارض کم خوابی بدون شک بر روی ذهن و جسم فرد تاثیر می گذارد.

یک خواب سالم شبانه

هر فرد به چه میزان خواب احتیاج دارد؟ پاسخ اکثر مردم به این سوال تقریبا همیشه یکی است، حدودا 8 ساعت. آمار نشان می دهند که اکثر مردم به طور متوسط حدود 8 ساعت در شب می خوابند. به هرحال این عدد میانگین را نشان می دهد و به این معناست که میزان خواب برخی بیشتر یا کمتر از این عدد است. احتمالا پاسخ درست این است که نیاز هرکس به خواب با فرد دیگر متفاوت است و این با سبک زندگی فرد در ارتباط مستقیم است.

بسیاری از ما تاکنون خستگی مفرط را در هنگام ورزش کردن تجربه کردن، به عنوان مثال در زمان دویدن، بالا رفتن از کوه، دوچرخه سواری و غیره. این نوع خستگی به خستگی ذهنی غالب می باشد، به این معنا که خستگی جسمی شدیدتر از خستگی ذهنی است. به هرحال این زمانی است که مدت کوتاهی می خوابند چرا که در ذهن خود احساس خستگی می کنند و نه در جسم خود، بنابراین پس از اتمام روز، به اجبار بیدار می مانند و تلویزیون تماشا می کنند یا وقت خود را با خانواده سپری می کنند و غیره.

به خاطر اینکه احساس خستگی جسمی نمی کنیم، بیشتر سعی می کنیم بیدار بمانیم و خود این مسئله منجر به اختلال خواب می شود، چرا که به ذهن خود اجازه ی استراحت نداده ایم.

خواب سالم شبانه آن خوابی است که پس از اتمام آن خیلی سرحال و پرانرژی هستیم و از لحاظ خلق و خو احساس بهتری داریم. برخی دیگر تصور می کنند که بیشتر خوابیدن باعث سرحال تر شدن می شود. به هرحال کیفیت خواب نیز بر این احساس تاثیر گذار می باشد. حتی اگر برای مدت طولانی بخوابید، اما این خواب منقطع باشد، کیفیت خواب کاهش می یابد و باز هم احساس خستگی و گیجی خواهید کرد. به یاد داشته باشید که کیفیت خواب هم به اندازه ی کمیت آن مهم است.

[divider]

[divider]

♦  دکتر مصطفی امیری متخصص مغز و اعصاب و ستون فقرات – دارای بورد تخصصی از دانشگاه علوم پزشکی تهران

♦  فلوشیپ اختلالات خواب از اسپانیا

♦  مدیر کلینیک خواب مجموعه کلینیک های تخصصی آلومینا

[divider]

انجام و تفسیر تست خواب (پلیسومنوگرافی) در کلینیک خواب آلومینا

توسط دکتر مصطفی امیری فلوشیپ اختلالات خواب انجام می شود.

برای تماس و تعیین نوبت کلینیک خواب اینجا کلیک کنید:  تماس با ما