آیا انجام جراحی تعویض مفصل زانو برای من مناسب است؟

انتظارات واقع بینانه

یکی از مهمترین عوامل در تصمیم گیری برای انجام جراحی تعویض مفصل زانو، داشتن انتظارات واقع بینانه از روند جراحی ست.

بیش از 90% بیمارانی که مفصل زانوی خود را تعویض کرده اند، کاهش قابل توجه درد زانو و بهبود فوق العاده ی عملکرد زانوهایشان در فعالیت های روزمره را گزارش می کنند. اما دانستن این نکته بسیار مهم است که تعویض مفصل زانو، باعث نمی شود شما به طور کامل به وضعیتی که پیش از بروز آرتروز داشتید، بازگردید.

در هر صورت استفاده ی عادی از زانو و انجام فعالیت های روزمره، در دراز مدت باعث سایش مفصل مصنوعی زانو خواهد شد. فعالیت شدید یا افزایش وزن ممکن است روند سایش را تسریع کند، یا باعث شل شدن یا دردناک شدن مفصل زانو شود. به همین خاطر، اکثر جراحان ارتوپد توصیه می کنند از فعالیت های شدید– مثل دویدن، پریدن یا ورزش هایی که به زانو فشار می آورند – تا آخر عمر خود دوری کنید.

فعالیت هایی که به راحتی می توان بعد از جراحی تعویض مفصل زانو انجام داد، شامل موارد زیر است:

• راه رفتن بدون محدودیت
• شنا کردن
• گلف
• رانندگی
• کوه نوردی سبک
• دوچرخه سواری
• رقص
• دیگر ورزش های سبک

درصورت تعدیل فعالیت های فیزیکی خود، زانوی جدید شما می تواند تا سالهای متمادی سالم و بدون مشکل عمل کند.

آمادگی برای انجام عمل تعویض مفصل زانو

• معاینات پزشکی

اگر قصد انجام چنین عملی را دارید، جراح ارتوپدی شما احتمالا از چند هفته پیش از عمل، از شما می خواهد آزمایشات و معاینات متفاوتی را انجام دهید. این آزمایشات برای اطمینان از این موضوع هستند که شما می توانید تحت عمل جراحی قرار بگیرید و دوره ی بهبود خود را به راحتی طی کنید. افرادی که بیماری های مزمن -مثل بیماری های قلبی- دارند، باید به پزشک متخصص در حیطه ی بیماری خود نیز مراجعه کنند تا از امکان انجام جراحی مطمئن شوند.

• آزمایشات مختلف

انجام آزمایش خون، ادرار و الکترودیاگرام پیش از عمل جراحی تعویض مفصل زانو امری رایج است، و به جراح ارتوپد شما اطلاعات لازم درباره ی سلامت شما را خواهد داد.

• داروهای مصرفی

شما همچنین باید درباره ی داروهایی که مصرف می کنید به پزشک خود اطلاع دهید. ممکن است لازم باشد تا تغییری در برنامه ی دارویی شما ایجاد شود، تا بهترین نتیجه برای شما حاصل گردد.

• ارزیابی دندان ها

هرچند احتمال عفونت بعد از جراحی تعویض مفصل زانو کم است، اما در صورت ورود باکتری به جریان خون، ممکن است این عارضه بوجود آید. برای کاهش خطر عفونت، درمان های مهم دندان پزشکی مثل کشیدن دندان یا درمان لثه، باید پیش از جراحی تعویض زانو انجام شوند.

• ارزیابی دستگاه ادراری

بیمارانی که سابقه ی عفونت مکرر مثانه و مجاری ادراری را دارند، باید درباره ی انجام این جراحی با متخصص مجاری ادرار مشورت کنند. مردان مسنی که مبتلا به بیماری پروستات هستند، پیش از انجام جراحی تعویض مفصل زانو باید ابتدا درمان پروستات خود را کامل کنند.

• برنامه ریزی برای زندگی

هرچند با فاصله ی کمی بعد از عمل، شما می توانید با کمک عصا یا واکر راه بروید، اما تا هفته ها برای انجام اموری چون آشپزی، خرید کردن، حمام رفتن یا دیگر کارهای منزل نیاز به کمک دارید.

اگر تنها زندگی می کنید، بهتر است از کسی بخواهید که مدتی نزد شما بماند و به شما در انجام کارهای مختلف کمک کند.

• برنامه ریزی برای خانه

بهتر است پیش از اقدام به جراحی، اصلاحاتی را در منزل خود انجام دهید تا در دوره ی بهبود خود پس از جراحی، در خانه به راحتی حرکت کنید.

اقدامات زیر می تواند برای راحتی بیشتر در خانه بعد از جراحی مناسب باشد:

• تهیه ی یک صندلی راحتی به ارتفاع 46 تا 50 سانت، و دارای نشیمنگاه مناسب، دسته، و زیرپایی که بتوانید پای خود را در ارتفاعی بیشتر بگذارید.
• قرار دادن صندلی افزایش ارتفاع توالت فرنگی یا توالت فرنگی سیار اگر در منزل تنها توالت سنتی دارید
• نصب میله روی دیوارهای حمام به عنوان دستگیره
• قرار دادن یک صندلی محکم و مناسب در حمام
• برداشتن تمام فرش ها و قالیچه های لیز از کف خانه
• اگر منزل شما چند طبقه است، بهتر است وسایل خود را موقتا به طبقه ی اول بیاورید، زیرا بالا و پایین رفتن از پله ها در مراحل اولیه ی بعد از جراحی بسیار سخت خواهد بود.

عوارض احتمالی جراحی تعویض مفصل زانو

عوارض جراحی تعویض مفصل زانو، شایع نیستند. عوارض جدی همچون عفونت مفصل زانو در کمتر از 2% از بیماران گزارش شده اند. عوارض خطرناک برای سلامت همچون سکته یا ایست قلبی به علت جراحی، حتی از این هم کمتر است. اما بیماری های مزمن، احتمال بروز این عوارض را بیشتر می کنند. هرچند این موارد نادر اند، اما می توانند روند بهبود پس از عمل جراحی تعویض مفصل زانو را طولانی تر کنند یا باعث بروز وقفه در آن شوند.

اگر در مورد بروز این عوارض نگران هستید، با متخصص ارتوپدی خود مشورت کنید.

• عفونت

عفونت می تواند سطحی و در اطراف زخم جراحی ایجاد شود، یا اینکه عمیق تر و در نزدیکی مفصل تعویض شده رخ دهد. عفونت ممکن است در مدت اقامت شما در بیمارستان، پس از برگشت به خانه یا حتی سالها بعد نیز ایجاد شود.

عفونت های کوچک و کم خطر، با مصرف آنتی بیوتیک درمان خواهند شد. اما برای درمان عفونت های وخیم و عمیق تر، ممکن است به جراحی برای برداشتن مفصل عفونت کرده نیاز باشد. هر عفونتی در بدن شما ممکن است به مفصل جدید سرایت کند.

• ایجاد لخته ی خونی

لخته شدن خون در رگ های پا، یکی از شایع ترین عوارض تعویض مفصل زانو است. اگر لخته های ایجاد شده از محل خود آزاد شوند و به سمت ریه بروند، می توانند بسیار خطرناک باشند و باعث آمبولی ریه شوند. متخصص ارتوپدی شما، اقداماتی پیشگیرانه را برایتان انجام خواهد داد تا خطر ایجاد لخته ی خونی را به حداقل برساند. این اقدامات شامل تمرینات فیزیوتراپی برای بالا بردن پاها، تمرینات قسمت پایینی پا برای افزایش جریان خون، تجویز جوراب های محافظتی و داروهای ضد انعقاد خون است.

• مشکلات مربوط به مفصل

طراحی مفصل های مصنوعی و مواد به کار رفته در آنها، و همچنین روش های جراحی ارتوپدی روز به روز در حال پیشرفت است. اما با این حال، سطح مفصل زانو ممکن است دچار ساییدگی شود و یا شل گردد. علاوه بر آن، با اینکه دامنه ی حرکت مفصل تعویض شده ی زانو به طور میانگین، 115 درجه درنظر گرفته شده است، اما ممکن است خطوطی روی زانو یا اطراف آن پدیدار شود. این عارضه بیشتر در بیمارانی پدیدار می شود که پیش از جراحی تعویض مفصل زانو نیز دامنه ی حرکت محدودی داشته اند.

• تداوم درد

درصد کمی از بیماران، پس از جراحی تعویض مفصل زانو نیز همچنان زانو درد را گزارش می کنند. البته این عارضه نادر است، به دلیل آنکه بیشتر بیماران کاهش قابل توجه زانو درد را بعد از جراحی تجربه می کنند.

• آسیب عصبی – عضلانی

ممکن است در حین انجام عمل تعویض مفصل زانو، به اعصاب یا رگ های خونی اطراف زانو آسیب وارد شود. هرچند این عارضه بسیار نادر است.

ترجمه و گردآوری: امیلی احمدی