آشنایی با انواع وسواس: وسواس های فکری خشونت آمیز

وسواس­های فکری خشونت آمیز

حمید ضرابی – روانشناس بالینی

این­ها افکار و تصاویر رهنی و پرخاشگرانه­ای در مورد جراحت یا مرگ هستند که به کلی نفرت انگیز هستند، تصوراتی در در مورد حمله فیزیکی یا کلامی به اشخاصی که برایتان مهم هستند، حتی افراد بی گناه یا کسانی که نمی­توانند از خود دفاع کنند (مثلا سالمندان و نوزادان) و تکانه­ هایی برای انجام کاری خودویرانگر مثل برداشتن اسلحه یا کوبیدن ماشین به درخت یا ساختمان، به بچه خود نگاه می­کنید و نمی­توانید فکر کشتن او را متوقف کنید، چاقویی را می­بینید و فکر می­کنید شخصی که نزدیک شما نشسته است با با چاقو بزنید، وقتی افراد خاص مثل دختران جوان را می­بینید فکر می­کنید فحش ناجوری بدهید، دچار این تکانه می­شوید در ماشین را حین حرکت باز کنید.

و آنچه بدیهی است این است که هرگز براساس این وسواس­های فکری عمل نکرده­ اید. احتمالا حتی از فکر کردن در مورد چنین کارهایی هم می­ترسید. برای کاستن از اضطراب­تان، احتمالا بیشتر اوقات از راهکارهای ذهنی استفاده می­کنید که شامل بیرون کردن وسواس­های فکری از سرتان یا جایگزین ساختندآن با افکار خوب ( مثلا همه در امان هستند) می­باشد.

شاید وقتی افکار می­آیند، کاری را که دارید انجام می­دهید، دوباره تکرار می­کنید (مثلا لباس پوشیدن تا وقتی که بتوانید آن کار را بدون این که با این وسواس­ها خراب شده باشد، تمام کنید.

همچنین ممکن است از مجموعه­ای راهبردهای ظریف­تر (و غیراجباری) برای مقابله با وسواس­های خشونت­آمیز استفاده کنید؛ از جمله حرف زدن (هشدار دادن) با دیگران در مورد افکار خشونت­آمیزتان و اطمینان خواستن در مورد اینکه وسواس­ها فقط فکر هستند، نه نشانه­ای از آن که شما واقعا خطرناک یا شرور هستید. به علاوه ممکن است سعی کنید خودتان را تا حدی امتحان کنید که ببینید آیا واقعا روی تکانه عمل می­کنید یا نه.

مثال

فردی وسواس­های فکری او مربوط به این بودند که شاید اشتباها باعث خرابی املاک و زخمی شدن اشخاص شده باشد. دیدن ماشین آتش نشانی، ماشین پلیس یا آمبولانس باعث می­شد نگران شود مبادا بدون اینکه متوجه شده باشد، موجب آتش سوزی، تصادف یا حتی ضرب و شتم یا قتل کسی شده است. وی اخبار تلوزیون را تماشا می­کرد، روزنامه­ ها را زیر و رو می­کرد و حتی با پلیس چک می­کرد تا مطمئن شود که باعث واقعه ­ی ناگوار نشده است. اگر خانه­ را ترک می­کرد نگران بود مبادا یک لامپ یا وسیله برقی باعث آتش سوزی شود.

درمان

بدون شک اختلال وسواس پیامدهای ناگواری دارد ممکن است فرد را وادارد به مکان­های خاصی نرود، در محیط کار مشکلاتی را ایجاد کند، ممکن است باعث شود فرد احساس شرمساری کند و نهایتا دچار غمگینی شود چون مانع بسیاری از فعالی­های روزمره فرد می­شود.

اما آنچه که بزرگان عرصه روانپزشکی و روانشناسی بر روی آن اتفاق نظر دارند درمان­های شناختی – رفتاری است که طبق تحقیقات در بالای 80 درصد موارد به بهبود اختلال و رهایی از پیامدهای ان کمک کرده است.

و تنها کسانی که در این زمینه درمانی آموزش دیده ­اند قادر به کمک به این بیماران هستند که شامل روانشناسان بالینی و روانپزشکان می­شود. این درمان یک سفر چالش انگیز و پاداش بخش است که طی آن بیمار مهارت­هایی را یاد می­گیرد تا بتواند بر اختلال خود چیره شود.

[divider]

حمید ضرابی

کارشناس ارشد روانشناسی بالینی

درمانگر تخصصی حیطه افسردگی و وسواس