سر درد در دوران بارداری ، از علت تا درمان

سر درد در دوران بارداری ، از علت تا درمان

سردرد یکی از رایج ترین ناراحتی هایی است که در دوران حاملگی دیده می شود. سر درد ممکن است در هر زمان در دوران بارداری رخ دهد.  اما در دوره های اول و سوم  شایع تر می باشد.

علت سردرد در دوران بارداری چیست؟  

در طول سه ماهه اول حاملگی بدن زنان باردار با افزایش هورمون ها  و افزایش حجم خون مواجه می شود. این دو تغییر باعث سردرد های مکرر می شود. این سردردها ممکن است با استرس ، وضعیت ضعیف بدن و یا تغییر دید چشم ها همراه باشد. 

علل دیگر سردرد در دوران بارداری ممکن است یک یا چند تا از موارد زیر باشد :

·        کمبود خواب ،

·        قند خون پایین ،

·        کم آبی ،

·        مصرف نکردن کافئین ،

·        استرس (با توجه به تغییرات زیادی)

زنانی که مرتب به حملات  سر درد میگرنی دچار می شوند ممکن است در دوران بارداری کمتر به این حملات دچار شوند. البته این امر در مورد همه زنان حامله صدق نمی کند. اگر باردار هستید ، مهم است که با پزشک خود در مورد داروهایی که ممکن است برای سردرد مصرف کنید مشورت کنید.

سر درد در طی سه ماهه سوم حاملگی اغلب به وضعیت بد فرم بدن و فشار ناشی از بزرگ شدن جنین است.  همچنین  سر درد در طول سه ماهه سوم  ممکن است ناشی از یک بیماری به نام پره اکلامپسی باشد که علامت آن فشار خون بالا در دوران بارداری است.

درمان سر درد در دوران بارداری

بهترین راه برای مقابله با سر درد این است که از بروز آن پیشگیری کنید. برای اجتناب از سر درد های تنشی ساده ترین راه این است که این نکات را دنبال   کنید :

·        تمرین وضعیت خوب بدن (به خصوص در سه ماهه سوم)

·        استراحت کردن به مقدار زیاد  و آرام بودن ،

·        ورزش ،

·        خوردن غذا در حد متعادل ،

·        قرار دادن کمپرس های سرد یا گرما بر روی سر.

اگر قادر به جلوگیری از سردرد خود نیستید ، روش های دیگری هم  وجود دارد که می توانید از آنها   کمک بگیرید. در طول بارداری ، سعی کنید سر درد خود را با استفاده از روش های طبیعی درمان کنید.   داروهای مسکن درد مانند آسپرین و ایبوپروفن  اغلب در حاملگی توصیه نمی شود. با این حال ، ممکن است پزشک معالج شما استفاده از قرص را به شما توصیه کند.

درمان های خانگی برای سر  درد زنان باردار

ممکن است بخواهید سعی کنید سر درد خود را با یک یا چند مورد از درمان های طبیعی زیر تسکین دهید :

·        اگر سردرد سینوسی دارید ، یک کمپرس گرم در اطراف چشم ها و بینی خود بگذارید.

·        اگر سردرد تنشی دارید ، یک فشرده ی سرد یا یک بسته یخ را در پایین گردن خود قرار دهید.

·        قند خون خود را با خوردن وعده های کوچک تر و مکرر ثابت نگه دارید. این کار به پیشگیری از سردرد های بعدی کمک می کند. 

·        ماساژ شانه ها و گردن یک راه مؤثر برای از بین بردن درد سر است.

·        در یک اتاق تاریک استراحت کنید و نفس های عمیق بکشید.   

·        دوش آب گرم بگیرید.   

استفاده ازکمپرس سرد یا گرم در اطراف سر ، چشم ها و یا در پشت گردن یکی از بهترین راه های کاهش یا تسکین درد ناشی از سردرد است. پد های گرمایشی و بسته های سرد به شکل های مختلف و اندازه های مختلفی وجود دارند که البته  نیاز به استفاده از مایکروویو یا فریزر دارند. یکی دیگر از مزایای کمپرس سرد یا گرم این است که زمان سردرد را کوتاه می کند.   

مواد غذایی که باعث سر درد می شوند

همچنین با اجتناب ازمصرف مواد غذایی زیر می توانید احتمال بروز سردرد میگرنی و نیز عوامل موثر در سردردهای میگرنی در دوران حاملگی  را کاهش دهید.

محرک های بالقوه عبارتند از :

·        شکلات ،

·        الکل ،

·        ماست ،

·        پنیر کهنه ،

·        بادام زمینی ،

·        نان پخته شده با مخمر تازه ،

·        گوشت  مانده ،

·        خامه ترش.

هنگام مراجعه به پزشک  

متاسفانه سردرد یک بخش طبیعی از بارداری است. با این حال ممکن است با مراجعه به پزشک سردرد خود را کاهش دهید.  در موارد زیر حتماً با پزشک معالج خود مشورت کنید :

·        قبل از مصرف هر گونه دارو ،

·        اگر با استفاده از روش های گفته شده سردرد شما تسکین پیدا نکرد ،

·        اگر سردرد شما بدتر یا ماندگارتر شد ،

·        اگر سردردی دارید که متفاوت از حالت طبیعی است ،

·        اگر سردرد شما همراه با تاری دید ، افزایش ناگهانی وزن ، درد در بالا و سمت راست شکم  و تورم در دست و صورت همراه است.

این مقاله با استفاده از راهنمای درمانگاه Mayo برای حاملگی سالم، راجر W.، M.D.، et al ، قسمت 3  ترجمه شده است.  

مبارزه با سر درد در زنان باردار 

اولین روش برای مبارزه با سردرد به کارگیری یک شیوه زندگی سالم و مراقبت از خود است. در اینجا چند راهنمایی برای کمک به مدیریت میگرن در دوران بارداری وجود دارد :

·        از عوامل محرک شناخته شده مانند غذاهای خاص تا حد ممکن اجتناب کنید.

·        یک برنامه برای خوردن  وعده های غذایی و تنقلات داشته باشید.

·        نوشیدن مقدار زیادی آب.

·        استراحت زیاد.  

·        رفتن به  کلاس های بیوفیدبک و یا سایر تکنیک های آرامش بخش .

·        هنگامی که سر درد دارید از گزینه هایی مانند بسته یخ ، ماساژ، و استراحت در یک اتاق آرام و تاریک استفاده کنید.

داروهای سر درد در بارداری

اگر باردار هستید یا برنامه ریزی کرده اید که به زودی باردار شوید ، پزشک معمولاً به شما توصیه می کند فقط در صورتی که کاملاً مورد نیاز باشد از داروها استفاده کنید. زیرا ممکن است داروها اثراتی بر روی جنین داشته باشند.  

بسیاری از داروهای ضد میگرن که به منظور درمان یا پیشگیری از سردرد های میگرنی تجویز می شوند ، نباید در دوران بارداری مصرف شوند.  به این دلیل که این داروها با نقص های مادرزادی در نوزادان مرتبط می باشند.  سایر داروها نیز با عوارض حاملگی همراه است. به عنوان مثال برخی از آنها با خطر خونریزی ، سقط جنین یا محدودیت رشد داخل رحمی IUGR  همراه می باشند.  در این  وضعیت رحم و جنین به طور طبیعی رشد نمی کنند.

درمان میگرن حاد

درمان میگرن حاد با هدف جلوگیری از حمله میگرنی پس از اولین نشانه ها ظاهر می شود.

داروهای ضد درد  ممکن است به کاهش درد شدید میگرن کمک کنند. با این حال  این داروهای تسکین دهنده  معمولاً برای زنان باردار تجویز نمی شوند.  داروهایی مسکن سر درد که زنان باردار می توانند طبق نظر پزشک مصرف کنند عبارت هستند از :

·        استفاده از استامینوفن به طور کلی در دوران بارداری کم خطر است.

·        داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی  NSAIDs ، از جمله آسپیرین  ممکن است خطر خونریزی و سقط جنین را به خصوص در سه ماهه اول بارداری به همراه  داشته باشند. همچنین ممکن است خطر ابتلا به عوارض قلبی در نوزاد در سه ماهه سوم بارداری وجود داشته باشد. مصرف آسپرین در نزدیکی زایمان ممکن است منجر به خونریزی بیش از حد در مادران در هنگام تولد نوزاد شود.

·        اکثر داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی ، از جمله ایبوپروفن که تحت نام تجاری Advil و Motrin به فروش می رسند و ناپروکسن به نام تجاری Aleve و سایر نام های تجاری فروخته می شود. مطالعات تحقیقاتی انسانی به اندازه کافی برای ارزیابی تمام خطرات داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی  در دوران بارداری انجام نشده است.

·        به طور کلی نباید از داروهای ضد افسردگی استفاده کرد. اگر داروهای ضد افسردگی برای مدت زمان طولانی مورد استفاده قرار گیرد ، خطر ابتلا به اعتياد دارویی در مادر و جنین وجود خواهد داشت.

محقق و مترجم : مینو شفیعی