سرطان مغز و درمان آن | علائم ناحیه ای تومور مغزی

سرطان مغز عبارتست از رشد بیش از حد سلول ها در مغز که سبب شکل گیری توده هایی به نام تومور می شود. تومورهای سرطانی یا بدخیم خیلی سریع رشد می کنند. آنها کارکرد بدن را مختل می کنند و این عامل می تواند زندگی فرد بیمار را تهدید کند. با این حال، تومور مغزی تا حدی غیر معمول است. با استناد به «جامعه سرطان آمریکا»، احتمال اینکه افراد در زندگی خود دچار سرطان مغز شوند، کمتر از 1 درصد است.

علائم سرطان مغز

علائم سرطان مغز بستگی به اندازه و موقعیت تومور دارد.

علائم شایع تومور مغزی عبارتند از:

• سردردهایی که صبح هنگام وخیم تر می شوند (سردرد صبحگاهی)
• حال تهوع
• استفراغ
• عدم هماهنگی بدن
• عدم تعادل
• دشواری در راه رفتن
• خطای حافظه
• دشواری در فکر کردن
• مشکلات تکلم
• مشکلات بینایی
• تغییرات شخصیتی
• حرکات غیرعادی چشم
• تکانه های عضلات
• تکانه های شدید عضلات
• بی هوش شدن های غیر معمول، یا سنکوپ
• خستگی و خواب آلودگی
• بی حسی یا مور مور شدن در دست ها یا پاها
• تشنج

بسیاری از علائم تومورهای مغز، به واسطه شرایط پزشکی دیگر و کمتر خطرناک ایجاد می شوند. چنانچه این علائم را در خود مشاهده می کنید، نیازی نیست که وحشت زده شوید. اما بهتر است با پزشکی متخصص ویزیت کنید و دلیل این علائم را کشف کنید.

عوامل افزایش دهنده خطر ابتلا به سرطان مغز

تعیین نشده است که سرطان مغزی  دقیقا به چه دلیلی ایجاد می شود. با این حال، عواملی که می توانند ریسک ابتلا به سرطان مغزی را افزایش دهند، عبارتند از، در معرض دوز بالای تابش یونیزه بودن و وجود پیشینه خانوادگی سرطان مغز.

سرطان در بخش دیگری از بدن شما نیز می تواند خطر ابتلا به سرطان مغز را افزایش دهد. سرطان هایی که معمولا به مغز گسترش می یابند، عبارتند از:

• سرطان ریه
• سرطان سینه (سرطان پستان)
• سرطان کلیه
• سرطان مثانه
• ملانوم، که نوعی از سرطان پوست می باشد

دیگر عواملی که ممکن است با گسترش سرطان مغز مرتبط باشند عبارتند از:

• افزایش سن
• استعمال طولانی مدت سیگار
• در معرض آفت کش ها، علف کش ها و کودها بودن
• کار کردن با عناصری که ممکن است ایجاد کننده سرطان باشند، مانند سرب، پلاستیک، جیوه، نفت و برخی منسوجات
• داشتن عفونت ویروسی اپشتاین بار، یا تک هسته ای

انواع سرطان مغز

سرطان بر پایه موقعیتی که تومور در بدن شما شکل می گیرد، نام گذاری می شود. سرطان مغز در مغز شما آغاز می شود. این نوع از سرطان در مواردی با نام سرطان مغز اولیه یاد می شود. همچنین ممکن است سرطانی داشته باشید که پس از اینکه در جایی دیگر در بدن شما آغاز شده است، به مغز گسترش یافته است. این نوع از سرطان مغزی، سرطان مغز متاستاتیک نامیده می شود. تومورهای سرطانی در مغز معمولا متاستاتیک هستند و به واسطه سرطان مغزی اولیه به وجود نیامده اند.

همچنین تومور مغزی دارای انواع و درجاتی می باشد. نوع تومور بستگی به این دارد که در چه موقعیتی در مغز شما واقع شده است، و درجه آن، نشان دهنده سرعت رشد تومور است.

بیش از 120 نوع تومور مغزی شناسایی شده است. با این حال، معیاری برای نام گذاری آنها بر پایه نوع آنها وجود ندارد، و بسیاری از آنها زیرمجموعه دیگر موارد هستند. پزشکان مختلف ممکن است از نام های مختلفی برای اشاره به تومور واحد استفاده کنند.

نحوه تشخیص تومور مغزی

چنانچه علائم تومور مغزی در شما مشاهده شود، پزشک شما ممکن است یکی از آزمایش های زیر را برای تشخیص تومور مغزی استفاده کند:

• یک معاینه عصبی برای تعیین وجود یا عدم وجود توموری که مغز شما را تحت تاثیر قرار داده است
• تست های تصویربرداری، مانند CT اسکن، MRI و اسکن توموگرافی گسیل پوزیترون (PET) برای تعیین موقعیت تومور
• سوراخ کردن کمر، که فرایندی است که طی آن نمونه های کوچکی از مایعی که مغز و نخاع شما را در بر گرفته است، خارج می شود تا بررسی شود که این مایع حاوی سلول های سرطانی هستند یا نه
• بیوپسی مغز، که روش جراحی است که مقداری از تومور برای تست تشخیص، از مغز خارج می شود و تعیین می شود که تومور بدخیم است یا خوش خیم.

نحوه درمان سرطان مغز

چندین روش درمان برای سرطان مغز وجود دارد. درمان سرطان مغز اولیه از درمان تومور مغزی متاستاتیک متفاوت است. درمان سرطان متاستاتیک بیشتر بر موقعیتی که سرطان از آن گسترش یافته است متمرکز است.

بسته به نوع، اندازه، و موقعیت تومور مغزی، ممکن است یک یا چند درمان بر روی شما انجام گیرد. سن و سطح کلی سلامت شما نیز از عوامل مهم در این زمینه هستند. درمان ها عبارتند از:

شیمی درمانی و رادیوتراپی

ممکن است برای نابودی سلول های سرطانی در مغز و نیز کوچک کردن تومور، شیمی درمانی برای شما تجویز شود. شیمی درمانی ممکن است از طریق دهان و یا رگ انجام گیرد. می توان برای نابودی بافت های توموری یا سلول های سرطانی که نمی توان با جراحی آنها را خارج ساخت، از رادیوتراپی استفاده کرد. این درمان با استفاده از امواج با انرژی بالا – مانند اشعه ایکس – انجام می پذیرد. در مواردی، ممکن است به شیمی درمانی و رادیوتراپی به طور همزمان نیاز باشد. معمولا شیمی درمانی پس از رادیوتراپی انجام می گیرد.

داروهای بیولوژیک

پزشک شما ممکن است داروهای بیولوژیک را به منظور افزایش، هدایت و یا بازگرداندن نیروهای دفاعی طبیعی بدن علیه تومورها، تجویز کند. برای مثال، بواسیزامب به منظور متوقف کردن رشد رگ های خونی تغذیه کننده تومور، مورد استفاده قرار می گیرد.

داروهای دیگر

پزشک شما همچنین ممکن است داروهایی را به منظور درمان علائم و اثرات جانبی که به واسطه تومور مغزی و درمان های سرطان مغز ایجاد شده است، تجویز کند.

آزمایشات بالینی

در مواردی که سرطان مغز تا حدی پیشرفته است که به درمان ها واکنش نشان نمی دهد، ممکن است از درمان ها و داروهای آزمایشات بالینی استفاده شود. همچنین درمان هایی وجود دارند که در مرحله آزمایش قرار دارند.

توانبخشی

چنانچه سرطان گونه ای به مغز آسیب رسانده باشد که توانایی تکلم، راه رفتن، یا انجام کارکردهای عادی زندگی شما را تحت تاثیر قرار داده باشد، ممکن است به طی کردن دوره توانبخشی نیاز داشته باشید. توانبحشی شامل فیزیوتراپی، کار درمانی، و دیگر درمان هایی می شود که به شما کمک می کند که فعالیت های روزمره خود را دوباره یاد بگیرید.

درمان های جایگزین

تحقیقات علمی زیادی در مورد استفاده از درمان های جایگزین برای درمان سرطان مغز صورت نپذیرفته است. به هرحال، ممکن است پزشک شما ترکیب درمان های جایگزین یا تغییرات سبک زندگی با درمان های سنتی را تجویز کند. برای مثال، ممکن است رژیم غذایی سالم و مکمل های ویتامینه و معدنی را توصیه کند تا این مواد، جایگزین مواد مغذی شود که در طول درمان سرطان شما از دست رفته است. همچنین ممکن است طب سوزنی و گیاهان خاصی توصیه شود.  بهتر است پیش از استفاده از گیاهان دارویی با پزشک خود صحبت کنید؛ زیرا که برخی از آنها با داروها تداخل دارند.

چشم انداز بلند مدت

چشم انداز بلند مدت سرطان شما، بستگی به نوع، اندازه، و موقعیت تومور مغزی شما دارد. به هر حال، «جامعه سرطان آمریکا»، گزارش داده است که در خصوص برخی از انواع سرطان مغز، بیش از 90 درصد بیماران بین 20 تا 44 سال، برای 5 سال یا بیشتر زنده می مانند. برخی از درمان های سرطان مغزی می تواند ریسک رشد دیگر انواع تومورهای سرطانی را افزایش می دهد و یا ممکن است منجر به بیماری آب مروارید – که عبارتست از تار شدن چشم ها – شود.

کاهش خطر ابتلا به سرطان مغز

راهی برای جلوگیری از سرطان مغز وجود ندارد، اما می توانید با انجام موارد زیر خطر ابتلا به این بیماری را کاهش دهید:

• از قرار گرفتن در معرض آفت کش ها و حشره کش ها بپرهیزید
• از قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی سرطان زا بپرهیزید
• از سیگار کشیدن بپرهیزید
• از قرار گرفتن در معرض پرتوها در موارد غیر ضروری بپرهیزید.

در اینجا به منظور آشنایی بیشتر شما خواننده عزیز با علائم و نشانه های تومور مغزی و آگاهی بیشتر از مشخصات این بیماری، نشانه ها و علائم هشدار دهنده تومور مغزی مورد بررسی قرار می گیرد. این کار سبب تشخیص به موقع این بیماری و در نتیجه درمان به موقع و موثر آن می شود.

نشانه ها و علائم تومور مغزی

در اینجا خلاصه ای از تومور و انواع آن ارائه می شود و سپس علائم آن به طور مفصل مورد بررسی قرار می گیرد.

همانطور که گفته شد، انواع زیادی از تومورهای مغزی وجود دارد. برخی از آنها سرطانی (بدخیم) هستند، و برخی دیگر غیر سرطانی (خوش خیم).

برخی از تومورهای بدخیم در مغز شکل می گیرند ( که سرطان مغز اولیه نامیده می شوند). در مواردی، سرطان از بخش دیگری از بدن به مغز گسترش می یابد که منجر به تومور مغزی ثانویه می شود.

علائم بالقوه زیادی برای تومورهای مغزی وجود دارد، اما بعید است که همه این علائم در یک فرد مبتلا به سرطان مشاهده شود. همچنین، علائم این بیماری بسته به موقعیتی که تومور در مغز رشد می کند و میزان بزرگی تومور، متفاوت است.

در این بخش، برخی از شایع ترین علائم تومور مغزی، به همراه برخی علائمی که ممکن است نشانه ای باشند بر موقعیت تومور در مغز را مورد اشاره قرار می دهیم.

نشانه ها و علائم کلی

علائم تومور مغزی بسته به نوع، اندازه، و موقعیت دقیق تومور در مغز متفاوت است. در ادامه برخی نشانه ها و علائم عمومی این بیماری مورد اشاره قرار می گیرد.

تغییرات سردرد

وخامت سردردها از شایع ترین علائم این بیماری هستند که نزدیک به 50 درصد از افراد مبتلا به تومور مغزی را تحت تاثیر قرار می دهند.

یک تومور در مغز می تواند اعصاب حساس و رگ های خونی را تحت فشار قرار دهد. این شرایط ممکن است منجر به سردردهای جدید یا تغییر در الگوی قدیمی سردردها شود. این تغییرات می تواند شامل موارد زیر باشد:

• درد دائمی را در سر خود احساس می کنید، اما این سردرد شبیه به میگرن نیست.
• سردرد شما هنگامی که صبح از خواب بیدار می شوید تشدید می شود.
• این سردرد با استفراغ و نشانه های جدید عصبی همراه می شود.
• هنگامی که ورزش می کنید، سرفه می کنید و یا موقعیت خود را تغییر می دهید، بدتر می شود.
• داروهای مسکن درد روی پیشخوان هیچ تاثیری بر کاهش درد ندارد.

حتی اگر بیش از گذشته دچار سردرد می شوید و یا سردرد شما وخیم تر از گذشته شده است، به این معنا نیست که تومور مغزی در سر شما رشد کرده است. افراد به دلایل متعددی دچار سردرد می شوند، از نخوردن یک وعده غذایی یا کمبود خواب گرفته تا ضربه محکم و ناگهانی به مغز یا سکته مغزی.

تشنج

تومورهای مغزی می تواند بر سلول های عصبی در مغز فشار بیاورد. این شرایط می تواند سیگنال های الکتریکی را مختل کند و منجر به تشنج شود.

تشنج در مواردی، نشانه اولیه تومور مغزی است، اما ممکن است در هر مرحله ای از سرطان اتفاق بیفتد. نزدیک به 50 درصد از افرادی که مبتلا به تومور مغزی هستند، حداقل یک بار تشنج را تجربه کرده اند.

تشنج همیشه در نتیجه وجود تومور مغزی اتفاق نمی افتد. دلایل دیگر تشنج عبارتند از مشکلات عصبی، بیماری های قلبی، و ترک مواد مخدر.

تغییرات شخصیت یا نوسانات خلقی

تومور در مغز می تواند سبب اختلال در کارکرد مغز شود، که این امر شخصیت و رفتار شما را تحت تاثیر قرار می دهد. آنها همچنین ممکن است سبب بروز نوسانات اخلاقی ناشناخته شود. برای مثال:

• در گذشته به آسانی می شد با شما تعامل برقرار کرد، اما اکنون خیلی زود از لحاظ عصبی تحریک پذیر هستید.
• در گذشته فعال و زرنگ بوده اید، اما مدتی است در برابر شرایط منفعل هستید.
• برای یک دقیقه آرام و شاد هستید، اما بعدا بدون دلیل موجهی بحث و جدل می کنید.

این علائم می تواند به سبب وجود توموری در بخش های زیر بروز کند:

• بخش های خاصی از مغز
• لوب قدامی مغز
• لوب گیجگاهی مغز

این تغییرات ممکن است در مراحل اولیه بیماری اتفاق بیفتد، همچنین ممکن است این علائم به سبب شیمی درمانی و دیگر درمان های سرطان در شما به وجود بیاید.

تغییرات شخصیت و نوسانات خلقی، همچنین ممکن است به سبب اختلالات مغزی، سوء مصرف مواد، و دیگر اختلالات موثر بر مغز باشد.

از دست دادن حافظه و گیجی

مشکلات حافظه ممکن است به سبب وجود توموری در لوب قدامی و یا لوب گیجگاهی باشد. یک تومور در لوب قدامی یا آهیانه ای، می تواند قوای استدلال و تصمیم گیری شما را نیز تحت تاثیر قرار دهد. برای مثال، ممکن است متوجه شوید که:

• تمرکز کردن برای شما دشوار است و به راحتی حواس تان پرت می شود.
• غالبا درباره مسائل ساده گیج می شوید.
• نمی توانید چند کار را با هم انجام دهید و در برنامه ریزی برای هر چیزی دچار مشکل هستید.
• با مسائل حافظه ای کوتاه مدت مواجه هستید.

این مشکلات می تواند به سبب وجود هر توموری در هر مرحله از سرطان رخ دهد. اینها همچنین ممکن است اثر جانبی شیمی درمانی، رادیوتراپی، یا درمان های دیگر سرطان باشد. این مشکلات ممکن است با بروز خستگی شدید وخیم تر شود.

مشکلات خفیف شناختی، به جز وجود تومور مغزی، می تواند به سبب طیفی از دلایل دیگر نیز رخ دهد. این مشکلات ممکن است نتیجه کمبود ویتامین، داروها، یا اختلالات عاطفی نیز باشند.

خستگی شدید

این عارضه چیزی بیش از این است که هر از چندگاهی کمی احساس خستگی کنید. علائمی وجود دارند که نشان دهنده وجود خستگی واقعی هستند:

• در بیشتر یا همه اوقات احساس خستگی کامل می کنید.
• به طور کلی احساس ضعف می کنید و در اندام خود احساس سنگینی می کنید.
• غالبا در نیمه روز به خواب می روید.
• توانایی تمرکز خود را از دست می دهید.
• از لحاظ عصبی تحریک پذیر هستید و احساس ناراحتی می کنید.

خستگی شدید می تواند به سبب وجود تومور مغزی سرطانی باشد. اما خستگی همچنین ممکن است اثر جانبی درمان سرطان باشد. دیگر وضعیت هایی که سبب بروز خستگی شدید می شوند عبارتند از بیماری خود ایمنی، وضعیت پزشکی عصبی، و کم خونی.

افسردگی

افسردگی جزء علائم شایع در افرادی است که تومور مغزی در آنها تشخیص داده شده است. حتی کسانی که خیلی مراقب خود هستند نیز ممکن است در طول درمان دچار افسردگی شوند. این عارضه می تواند علائم زیر را شامل شود:

• احساس غم که برای مدتی طولانی تر از آنچه که برای یک شرایط، عادی به نظر می رسد طول می کشد.
• عدم علاقه به چیزهایی که در گذشته از آنها لذت می بردید
• فقدان انرژی، مشکل خواب و بی خوابی
• وجود افکاری درباره آسیب زدن به خود یا خودکشی
• احساس گناه یا بی ارزشی

حالت تهوع و استفراغ

ممکن است در مراحل اولیه شکل گیری تومور حالت تهوع و استفراغ داشته باشید؛ زیرا که تومور سبب عدم تعادل هورمون ها می شود.

در طول درمان تومور مغزی سرطانی، حالت تهوع و استفراغ می تواند اثرات جانبی شیمی درمانی یا دیگر درمان ها باشد.

قطعا، حالت تهوع و استفراغ ممکن است به سبب بسیاری از دلایل دیگر نیز باشد که این دلایل عبارتند از مسموم شدن، آنفولانزا یا بارداری.

ضعف و بی حسی

ممکن است به این دلیل که بدن شما در حال مبارزه با تومور است، احساس ضعف کنید. برخی از تومورهای مغزی سبب ایجاد بی حسی و مور مور شدن در دست ها و پاها می شوند.

این علائم معمولا در یک بخش از بدن مشاهده می شوند و می توانند نشان دهنده وجود تومور در بخش های مشخصی از مغز باشند.

ضعف و بی حسی می تواند اثرات جانبی درمان سرطان نیز باشند.

شرایط پزشکی دیگر، مانند فلج چندگانه، نوروپاتی دیابتی و سندرم گولیان – بار نیز می تواند ایجاد کننده این علائم باشد.

نشانه ها و علائم تومور مغزی بر پایه موقعیت مکانی تومور

وجود برخی از علائم می تواند نشان دهنده این باشد که تومور در کدام قسمت از مغز واقع شده است.

مشکلات بینایی می تواند به سبب وجود توموری در، و یا نزدیک قسمت های زیر در مغز باشد:

• غده هیپوفیز
• عصب باصره
• لوب گوشه ای
• لوب گیجگاهی

دشواری در گفتار، خواندن و نوشتن:

• بخش های خاصی از مغز
• بخش های خاصی از مخچه
• لوب گیجگاهی
• لوب آهیانه ای

مشکلات شنوایی:

• نزدیک اعصاب جمجمه ای
• لوب گیجگاهی

مشکل در قورت دادن:

• مخچه
• در یا نزدیک اعصاب جمجمه ای

مشکل در حرکات دستان، بازوها، پاها، ران ها و ساق پا و یا دشواری در راه رفتن:

• مخچه
• لوب پیشانی

مشکلات تعادل ممکن است نشان دهنده وجود توموری در نزدیکی پایه مغز باشدو

بی حسی، ضعف، یا درد در صورت نیز ممکن است به سبب وجود تومور در این ناحیه اتفاق بیفتد.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر تعدادی از علائمی را که لیست شد در خود مشاهده می کنید، قطعا به این معنا نیست که تومور مغزی دارید.

به این دلیل که این علائم با شرایط پزشکی دیگری نیز مشترک هستند، مهم است که تشخیص درستی از این علائم به دست آید. و برای بسیاری از بیماری ها، تشخیص و درمان زودهنگام، آینده بهتری را برای فرد بیمار رقم می زند.

ترتیبی بدهید تا پزشک متخصصی را ویزیت کنید. تعیین دلیل وجود علائم، اولین قدم در دریافت درمان مورد نیاز است.

با توجه به آنچه گفته شد، چنانچه این علائم را در خود مشاهده می کنید، برای ویزیت بهترین متخصصان و جراحان حوزه جراحی و درمان تومورهای مغزی در ایران، اینجا کلیک کنید.