ریشه های تجاوزگری بعضی مردان

از نظر علوم مغز و اعصاب و روان

زمانی یک شیر کوهی به محوطه ی دانشگاه آیوا در آمریکا وارد شد. خیلی ها توییت گذاشتند و به شوخی گفتند که حتما به خاطر حضور سیاستمدار زیبای آمریکایی میشله ماری باکمن بوده. ربط دادن حضور یک شیر کوهی به یک زن زیبا، جزیی از فرهنگ غلط نگاه جنسی به زنان است. تجاوز جنسی دقیقا چه تعریفی داره؟! بعضی از آقایون برای تجاوز جنسی مستعدترند؟!! آیا تجاوز جنسی در ایران بیشتر اتفاق میفته؟

امروز درباره نگاه ها و تجاوزهای جنسی به زنان حرف هایی برای گفتن داریم. حرف هایی از زبان محققان برتر دانشگاهیِ دنیای غرب.

موضوع تجاوز جنسی چیز تازه ای نیست. اما در متن حاضر، از زوایای جدیدی به بررسی دلایل تجاوز جنسی و روانشناسی افراد مجرم می پردازیم.

علوم جدید مغزواعصاب و روان، جامعه شناسی، روانشناسی، زیست شناسی و نورولوژی بار دیگر به هم نزدیک می شوند. یکی از دلایل این همگرایی، بررسی علمیِ ریشه تجاوز جنسی می باشد.

                                    فیلم های تجاوز جنسی در ایران را نگاه نکنیم تا آبروی افراد بیشتر حفظ شود.

تعریف تجاوز جنسی

تعریف تجاوز جنسی چندان ساده نیست. حتی در میان حیوانات، جفت گیری با زور و تهدید وجود دارد. اما در مورد انسان ها، هر شاخه از علم تعریف خاص خود را برای تجاوز جنسی دارد. در کل، مجبور کردن طرف مقابل به لمس جنسی، رابطه جنسی مقعدی، واژینال، زبانی یا از این دست را تجاوز جنسی می نامند.

تجاوز جنسی نوعی اختلال شخصیتی و انحراف جنسی ست که از کودکی، نوجوانی تا سال های بعدی شکل می گیرد. در مطالعات زیست شناسیِ بدن انسان، ترشح بیش از حد هورمون جنسی تستوسترون در یک مرد از عوامل تجاوز جنسی می باشد.

در کشور ما، متاسفانه دلایل ریشه ایِ تجاوز جنسی به اندازه لازم مورد بحث قرار نگرفته و بررسی نشده است.

تعریف تجاوز جنسی از دیدگاه علم روانشناسی

از نظر علم روانشناختی، اختلالات شخصیتی از کودکی  شکل می گیرند (دوران تغذیه دهانی، دفع ادرار و مدفوع، …). یکی از این اختلالات می تواند تجاوز جنسی باشد. برای مثال، تغذیه دهانی کودک از پستان مادر به مدت حداقل شش ماه برای ارضای روحی-روانی و عاطفی فرد و سلامت جنسی وی در آینده اهمیت زیادی دارد.

فرهنگ غلط تربیتی، برخوردهای خنثی جامعه با تجاوزگر جنسی و شرایط بد اقتصادی نقش مهمی در شکل گیری یک شخصیت متجاوز دارند. تجاوز جنسی در همه جای جهان با درجات متفاوت یا یکسانی وجود دارد؛ تلاش مسئولین برای کاهش ارتکاب این گونه جرایم دهشتناک اهمیت بسیار زیادی دارد. ناکافی بودنِ این تلاش در کشور ما احساس می شود.

مجازات تجاوز جنسی در ایران

طبق ماده 82 قانون جزایی،  حد زنای به عنف با ارعاب و تهدید اعدام است، به خصوص برای تجاوزهای گروهی و از پیش سازمان یافته.

البته این ماده بندهای متعددی دارد که تجاوز جنسی را درجه بندی می کند و در هر بند، شرایط و تنبیه های خاصی در نظر گرفته شده.

مطابق تبصره دوم ماده ۲۲۵، تعریف تجاوز جنسی نسبت به گذشته گسترش یافته. طبق این ماده، «هرگاه کسی با زنی که راضی به زنای با او نباشد، در حال بی ‌هوشی، خواب یا مستی زنا کند، رفتار او در حکم زنای به عنف است. در زنا از طریق اغفال و فریب دادن دختر نابالغ یا از طریق ربایش، تهدید و یا ترساندن زن، اگرچه موجب تسلیم شدن او شود، نیز حکم فوق جاری است.»

ماده 225 حقوق کودکان نابالغ را نیز در نظر می گیرد. البته، در آینده شاهد افزایش بندهای دیگری برای حمایت بیشتر از زنان و کودکان خواهیم بود.

برای پیگیری حقوقی تعرض جنسی، یاری گرفتن از وکلای باتجربه در مجموعه جایروس کلینیک را پیشنهاد می کنیم.

انواع تجاوز جنسی

انواع تجاوز جنسی عبارتند از: کودک آزاری جنسی، زنای با محارم، سادیسم و ماسوخیسم (دیگرآزاری و خودآزاری جنسی)، پورنوگرافی و اجبار فرد برای برهنگی و اعمال مبتذل جنسی. تولید عمدیِ فیلم تجاوز جنسی برای زورگیری نیز جزو مفاسد جدی می باشد.

آیا افراد عادی دست به تجاوز جنسی می زنند؟

چرا که نه. افرادی هستند که احدی تصور نمی کرد اهل تجاوز جنسی باشند. در بررسی پرونده های تجاوزگری جنسی در ایران، آمریکا و اروپا، افرادی دارای زن و فرزند و به دور از مشکلات اقتصادی به چنین عمل شنیعی دست زده اند. در اینجا، یک روانشناس و روانپزشک خبره می توانند علت ها را درست ریشه یابی کنند.

بررسی تجاوز جنسی از دید علوم مغز و اعصاب و وران

در مطالعه ای در یکی از مراکز مغز و اعصاب و روان در آمریکا، در حین نشان دادن تصاویر سکسی از زنان، مغز مردان را تحلیل کردند. آنالیزهای مغزی چنین نشان داد: فعالیت مناطقی از مغز که مسئول حفظ تعادل وضعیت ذهنی و قوه شناختی بود، به مراتب کاهش یافت. به عبارتی، مناطق مربوط به تفکر منطقی و برنامه ریزی ذهنی مردان مورد آزمایش، فعالیت کمرنگ تری داشتند.

جالب اینجاست که مردها می گفتند وقتی تصاویر نامناسب زنان را می دیدند، در ذهنشان آن ها را کم هوشتر، کم توانتر و فاقد عزت نفس می پنداشتند. فکر آن ها این بود که برای چنین زنانی ارزش کمتری قائلند.

اما در ژورنال شخصیت و روانشناسی اجتماعی چیز دیگه ای عنوان شده: تصاویر برهنه این القاء رو به مردان نمی کند  که این  زنِ سکسی، بدنی بدون مغز و ذهن دارد؛ بلکه، در مقایسه با زنان عادی، ذهنیت مرد به آن زن را تغییر منفی خواهد داد. یعنی، شیء انگاری جنسی مرد نسبت به زن ایجاد می شود.

چگونه ذهن طرف مقابل را می خوانیم یا چگونه می بینیم؟

از نظر علوم مغز و اعصاب و روان، مغز و چشم ما (چه خودآگاه و چه ناخودآگاه)، در زمان نگاه کردن به دیگران یا اندیشه درباره آنان، دو بعد را آنالیز می کند: 1. ظرفیت تصمیم گیری و عمل به چیزی (قدرت و مالکیت) 2. میزان تجربه و ظرفیت درک احساسات.

به زبان ساده تر، در برخورد با دیگری، مغز ما با دو چیز مواجه می شود: بررسی قدرت آن فرد از نظر حق تصمیم گیری و اختیار بر خودش یا ما+ اینکه این فرد علاوه بر احساس، از خود فکر و برنامه ای دارد یا نه.

برای مثال، می دانیم که یک ربات قابلیت برنامه ریزی اش بسیار بالاست؛ اما نمی تواند تجربه ای از احساسات داشته یا  عواطف انسانی را درک کند.

ربات می تواند فکر کند، اما نمی تواند احساس کند.

س. کدام بُعد در تجاوز جنسی پررنگ تر است؟

ج. تجاوز جنسی، یک نوع برخورد با دو بُعدُ متقابل و دوگانه است: اگر مردی به پوست و بدن زنی نگاه جنسی داشته باشد، بُعد تجربه (درد، لذت، احساس…) پررنگ تر می شود، تا در نظر گرفتن تصمیم گیری و حق انتخاب و مالکیت زن به خودش.

تعریف شیء انگاری جنسی قبل از تجاوز جنسی

شیء انگاری جنسی به معنای دیدن زن برهنه یا سکسی به عنوان یک حیوان یا غیرانسان نیست؛ بلکه، مرد تصور می کند آن زن انسان دیگری ست؛ با زن های دیگر تفاوت دارد؛ از نظر مرد خاطی، این زن می تواند حس کند اما نمی تواند فکر کند.

در اینجا، فکر و احساس مرد خاطی و زن قربانی در مقابل هم قرار می گیرند. مرد نگاه دیگری به آن زن خواهد داشت. مرد ربات می شود: احساس زن را نمی فهمد و فقط شیء بودنش را می بیند. اینکه آن زن موجودی فاقد فکر، فاقد تصمیم گیری و فاقد حق مالکیت بر خود است. همین تفکر ممکن است به تجاوز و خشونت جنسی بیانجامد.

 نکته جالب: در آزمایش بالا، هر چه تصاویر از چهره به بدن گسترش می یافت، مغز مردها بیشتر درگیر عواطف بدون فکر یا بی فکری می شد. مردها اعتراف می کردند که زنی در چنین شرایطی از تجاوز آن ها در امان نخواهد ماند و ممکن است مانند یک قربانی با وی برخورد کنند.

مغز یک مرد متجاوز جنسی در برخورد با زن قربانی

مغز یک مرد متجاوز در لحظه ی تجاوز فقط لباس و ظاهر بدن زن را درک می کند.

در هنگام تجاوز، قوه شناختی و روابط بین اعصاب در مغز و بدن فرد خاطی بر هم می ریزد. قانون های اجتماعی و عرفی کمرنگ می شود و مغز خاطی تنها یک شیء فاقد حقوق انسانی را تصور می کند. البته، این سخن به معنای فراموشی کامل رفتار درست اجتماعی نیست؛ بلکه، اهمیت ندادن به آن ها و حس قسر در رفتن در آینده هست. تجربه نشان داده که تنبیه متجاوز جنسی می تواند در پیشگیری از تجاوز جنسی مردان به زنان بسیار راهگشا باشد.

بدن زن و ذهن تجاوزگر جنسی در مقابل هم

بین این دو موضوع دنیایی فاصله است: دیدن یک زن به عنوان شیء جنسی و تحسین زیبایی وی.

گاهی قوه شناختی مرد متجاوز تنها به دیدن زن به شکل یک شیء فاقد خصوصیات انسانی محدود می شود. همین نوع ادراک سبب خشونت جنسی می شود.

البته، قانون درباره تنبیه متجاوز و تجاوز جنسی در ایران بسیار سختگیرانه است و به راحتی مسئله بالا را نمی پذیرد. چرا که تربیت خانوادگی و فرهنگ عرفی حرف اول را می زند نه مسئله بالا. به عبارتی، هر مردی در ایران باید بداند که تجاوز به عنف یک جرم بزرگ  است و در صورت آشکار شدن قضیه عواقب سنگینی دارد، حال به هر دلیلی که صورت گرفته باشد.

تجاوز جنسی: تحریک اعصاب حسی-شناختی مرد با لباس یک خانم

لباس پوشیدن قسمتی از شخصیت انسان یا همون پرسونا هست. قسمتی از خود و فردیت را می توان با لباس نشان داد. میگویند کمد لباس شما می تواند  نشانه ی اعتقادات، باورها و هویت اجتماعی شما باشد.

مد و فشن متعادل نیز داریم. در تعریف مد متعادل، بین عرفِ لباس پوشیدن و باورهای فردی تعادل وجود دارد. طوری که کفه ترازو تقریبا مساوی می ماند.

مغز مرد در تجاوز جنسی چگونه ادراک می کند؟

یک پرسش: مغز انسان چگونه تهدید را شناسایی می کند و یا به نزدیک شدن به چیزی علاقه نشان می دهد؟

♦ سرنخ هایی که سبب دوری یا نزدیکی انسان از چیزی می شوند عبارتند از: درک از صورت و بدن، حرکات بدن، شکل و قیافه یا ظاهر چیزی.

♦ هر چهره یا بدنی، کلی سرنخ اجتماعی برای ادراک و برقراری رابطه به ما می دهد.

♦ با دیدن بدن و قیافه، می توان هویت، جنس زن و مرد، سن، هدف ها و تمایلات و عواطف را سریع تر ارزیابی کرد.

♦ طبق مطالعات گسترده،  مکانیسم های مغز به صورت جداگانه  بدن ها و چهره ها و موجودات بی جان را درک می کنند. این ادراکات یکسان نیست. برای مثال، مردی ممکن است نگاه جنسی به زنی در خیابان داشته باشد؛ اما همان نگاه را برای ناموس خود نخواهد داشت.

مکانیسم های ادراک در خواندن ذهن دیگران

مکانیسم های ادراک انسان با تغییر فرهنگ و اجتماع و با پیدایش سازمان های جدید تغییر می کنند. هیچ انسانی دسترسی مستقیم به مغز یک انسان دیگر را ندارد. برای همین، از سرنخ های بیرونی برای ارزیابی و خواندن ذهن دیگران استفاده می کند. منظور از خواندن ذهن دیگران همان تخمین باورها، تمایلات، یا هدف های آنان است.

نسبت دادن وضعیت های ذهنی به دیگران را نظریه ذهن یا فرضیه سازی از ذهن دیگری می نامند. این کار برای فهم دیگران و برای توسعه ی ارتباطات اجتماعی و درک متقابل لازم است. اما اگر فرضیه سازی ذهنی از دیگران اشتباه باشد، به تصمیمات اشتباه یا تجاوز به حقوق آنان می انجامد.

در تجاوز جنسی، مرد خاطی درکی بدون فکر، ناگهانی و اشتباهی از تمایلات و باورهای زنان قربانی دارد. آنان رو چون خود می پندارد و با شیء انگاری جنسی تجاوز را به خشونت جنسی می کشاند.

نقش پوشش یا عدم پوشش بدن در تجاوز جنسی

حتی اگر دوردست ترین و ابتدایی ترین نقاط زمین را در نظر بگیریم، انسان ها از نظر پوشیدنِ بدن خود با برگ یا هر چیز دیگری از حیوانات متمایز هستند. تاریخ به ما می گوید که نئاندرتال های عصر سنگی و هوموساپیون های ماقبل تاریخ به تن خود لباسی می پوشانده اند. به قولی، انسان ها از صد و هفتاد هزار سال قبل تاکنون لباس می پوشیده اند.

در طول تاریخ، لباس، نمادها و ابزار زندگی رفته رفته تبدیل به طبقه ی اجتماعی، اهداف و ارتباطات جمعی شدند. قوه شناختی آدم ها نیز مطابق طرز لباس پوشیدن هر طبقه، ساز و برگ داده شد. انسان ها به لباس طرف مقابل نگاه می کردند و طبق لباس، هویت و جایگاه آن فرد را در ذهن خود تصور می کردند.

علم مغز و اعصاب و روان به چرایی لباس پوشیدن می اندیشد!

هنوز علم جامعه شناسی و علم مغزواعصاب نتوانسته دقیق بفهمد که چرا انسان های اولیه کم کم به پوشیدن بدنهایشان با لباس های بیشتری (نه با برگ) اقدام کردند. فقط سرما و گرما نبود؛ انگیزه های مذهبی نیز در کار بود. علم از درک عمیق دلایل مذهبی عاجز است.

شرایط آب و هوایی، مهاجرت از مناطق وحشی به سوی قطب های کشاورزی، سکونت در منازل، میل به قدرت، پنهان نگاه داشتن آلت تناسلی از دید دیگران و غیره سبب پوشیدن و دوختن انواع لباس در میان مردم شد. اما علم هنوز نمی داند چرا وقتی لباس بر تن نیست، خجالت می کشیم. البته مذهب این حس خجالت را خدادادی و مایه حرمت روابط انسانی می داند.

جفت گیری با زور و ارعاب در میان حیوانات نیز رایج است. برای دیدن مقاله انگلیسی، لینک زیر را کلیک کنید.

(Lalumière et al., 2005)

ارتباط شیء انگاری جنسی و تجاوز جنسی

طبق نظریه ی شیء انگاری، بدن های زنان نسبت به مردان بیشتر توی چشم می زند. حتی زن ها به بدن همجنس های خود یبشتر دقت می کنند تا مردان.

اغلب مردها در روابط بین فردی و در رسانه ها نگاه خیره ای به زن ها دارند. در سال های اخیر، روانشناس ها به موضوع نگاه شیء گونه و غیرانسانی به زن توجه ویژه ای داشته اند. یکی از عواملی که به نگاه شیء گونه مردان به زنان منجر شده، طرز لباس پوشیدن خانم هاست. تصورات مردان در این شرایط سکسی به حاشیه رانده شده و به سمت و سوی جنسی منحرف می شود. البته، منظور از لباس، لباس تحریک کننده جنسی می باشد نه لباس عادی که زنان در غرب می پوشند. برای دیدن مقاله انگلیسی، لینک زیر را کلیک کنید:

Kennedy (1993)

یک مطالعه جالب تجاوز جنسی: واکنش مردان متجاوز به بدن زنان

چندین مطالعه بر روی مردان مرتکب تجاوز جنسی انجام شده. از آنان سوال شد که آن خانم برهنه بود، نیمه برهنه بود یا لباس بر تن داشت. اغلب آن ها گفتند که آن خانم فقط لباس بیکینی یا مایوی شنا بر تن داشت و ما به خود اجازه دادیم از این اشیاء جنسی لذت ببریم.

مطالعه ی فردریکسون نشون میده که در امتحان ریاضی، زنان مایوپوش ضعیف تر از زنان سوییشرت پوش عمل کردند.

نتیجه گیری: افزایش تصورات شیء گونه مردان از زنان با کاهش درک آنان از زن به عنوان یک موجود مستقل، تصمیم گیرنده و دارای اختیار رابطه مستقیمی دارد. مردهای متجاوز گفتند که ما آن ها را حیوان می شمردیم و توانایی اون ها رو تحقیر می کردیم.

چگونه مردهای اهل تجاوز جنسی را بشناسم؟

مردهای متجاوز به ظاهر شما بیش از شخصیت شما توجه نشان می دهند. اگر مردی برای شخصیت شما احترام قایل باشد، ماهیت بشری شما را در نظر می گیرد. به این معنی که میان شما به عنوان یک انسان و اشیاء تفاوت خاصی قائل می باشد.

درک اجتماعی از شخصیت شما یعنی احترام برای ذات بشری شما به عنوان یک انسان و اینکه شما در تصمیم گیری برای داشتن یا نداشتن رابطه مختار و آزاد هستید.

آیا همانگونه که به خود می نگریم، مردان متجاوز جنسی ما را می نگرند؟؟؟!!!

در کل، تنها مردان نیستند که از بدو کودکی به زن ها نگاه جنسی  شیء گرایانه دارند؛ حتی ادراک تعداد قابل توجهی از زن ها از خود این است که باید برای جذب مردان عشوه گری کنند و خود را شیء جنسی بپندارند.

همین باور هست که به مردان متجاوز دل و جرات می دهد.

به قول تحقیق بالا، هر چه قدر ظاهر یک زن جنسی تر شود، در خطر بیشتری فرو می افتد. کافیست نگاه مردها را به سمت سینه و کمر خانم ها دنبال کنید. می بینید نگاهِ به اندام بیشتر از نگاه به چهره است.

دنیای مد و فشن و تجاوز جنسی

یکی از دلایل تجاوز جنسی القائات دنیای مد و فشن به زنان برای سکس بودن می باشد. زن ها در انتخاب لباس، مد را به راحت بودن بدنشان ترجیح می دهند. به رقصندگان باله و ایروبیک نگاه کنید: لباس هایی که بدن را آزار می دهد تا مردان تحریک جنسی شوند.

اگر واقع بین باشیم، خیلی از موارد، این خود زن ها هستند که از خود یک شیء می سازند.

(Tiggemann and Andrew, 2012)

انواع بیماری های روحی-روانی و شیء انگاری جنسی

شیء سازی زنان از خود منجر به بروز بیماری های روحی-روانی و فیزیکی شده. برای مثال، اختلال اضطراب غذاخوردن و ترس از چاقی و به هم ریختن اندام، ناباروری، افسردگی تک قطبی

چند نظریه برای دلایل تجاوز جنسی در ایران و کشورهای دیگر

نظریه 1:

ژنتیک مردانه و تجاوز جنسی در ایران

مردها به طور ژنتیکی بدن قویتری دارن؛ آن ها در شرایط عدم تربیت اخلاقی و مردسالاری بدون رعایت حقوق زنان، فکر می کنن باید تجاوز کنند چون توانایی دارند و بی آبرو نخواهند شد.

نظریه 2:

اختلالات بیولوژیکی و تجاوز جنسی در ایران

بعضی مردها به اختلالات بیولوژیک مبتلا هستند. ارتباط معناداری بین سطح بالای ترشح هورمون تستوسترون در مردان و خشونت و تجاوزگری وجود دارد. البته این رابطه به تنهایی نمی تواند به تجاوزگری ختم شود؛ بلکه، محیط تربیتی و فرهنگ غالب بر فرد نقش مهمی در کنترل میل جنسی ایفا می کند. مصرف مشروبات الکلی، برخی مخدرها و مستی نیز می تواند منجر به اختلالات بیولوژیکی و زوال عقل در لحظه ی تجاوز جنسی گردد.

نظریه 3:

تربیت غلط خانوادگی و جامعه خنثی در برابر تجاوز جنسی در ایران

در نظریه دیگر، تقصیر تجاوز جنسی به گردن تربیت غلط خانوادگی و اجتماع نابسامان ست. هر چند ژنتیک و بیولوژیک یک مرد می توانند عامل تجاوزگری باشند؛ نقش جامعه و فرهنگ تربیتی

نظریه 4:

تصورات غلط بعضی مردها از زن ها در ایران

در جامعه ای که لاس زدن با و چاخان کردن یک زن منجر به رابطه جنسی شده و می شود، بعید نیست که مردهای نسل بعدی نیز به همین شیوه ادامه دهند. اگه زن در اواسط رابطه گفت “نه” “بسه دیگه،” مرد تصمیم به تجاوزگری و خشونت جنسی می گیرد. تنها راه نجات این خانم انتخاب نکردن چنین مردی از همان ابتدای رابطه است.

تربیت دینی-مذهبی پررنگ تر است.

نظریه 5:

اندیشه ی قسر در رفتن و تاوان پس ندادن پس از تجاوز جنسی در ایران

یکی از دلایل اصلی تجاوز این بوده که مردها فکر می کردن می تونن قسر در برن، زن آبروش میره و هیشکی اونا رو سرزنش نخواهد کرد. البته در قانون کشور ما، تجاوز به عنف جرم سنگینی دارد. کافی ست زن شجاعت به خرج داده و شکایت کند.

مطالعه صدها مرد و پسر اهل تجاوز جنسی ثابت کرده که اغلبشون تره ای برای رعایت قانون های اجتماعی خرد نمی کردند. بنابراین، تجاوزگران جنسی احتمالا قانون گریز نیز می باشند. تجاوز جنسی در ایران پیامدهای خودشو رو داره، لطفا پیگیر باشید و اگر براتون اتفاق افتاد سریعا با روانشناس یا روانپزشک صحبت کنید.

پیگیری حقوقی در صورت آزار و تعرض جنسی به شما چگونه است؟

برای پیگیری حقوقی و رسیدگی به شکایات تعرض جنسی، می توانید با بخش حقوقی جایروس کلینیک تماس بگیرید. مجموعه جایروس کلینیک در کنار روانشناسان و روانپزشکان خبره، از وکلای معروف آشنا به پرونده های کیفری-جزایی-حقوقی بهره مند است.

لینک منبع 1

لینک منبع

لینک منبع 3

لینک منبع 4

پژوهشگر: مریم اکبری زاده

شاد و خندان و با انرژی های مثبت باشید!