آیا واقعا رابطه ای بین شیاطین و بختک وجود دارد؟

آیا بختک یا فلج خواب نشانه یک مشکل جدی است؟

محققان خواب به این نتیجه رسیده اند که فلج خواب نشان دهنده این است که بدن در برخی از مراحل خواب به راحتی قادر به حرکت کردن نیست. به ندرت پیش می آید که فلج خواب با مشکلات روحی و روانی در ارتباط باشد.

طی قرن ها علائم فلج خواب یا بختک به شکل های مختلف توصیف شده اند و اغلب به حضور شیطان نسبت داده شده اند: شیاطین پنهان در شب در زمان های قدیم و حصار قدیمی در رومئو و ژولیت شکسپیر. تقریبا در هر فرهنگی داستان هایی از موجودات شیطانی وجود دارد که انسان ها را در طول شب می ترسانده اند. مردم نیز توضیحات مختلفی برای این حالت مرموز داشته اند و همیشه از آن وحشت داشته اند.

فلج خواب چیست؟

فلج خواب یا بختک زمانی است که فرد هوشیار است، اما قادر به حرکت نیست. این حالت زمانی رخ می دهد که فرد بین مراحل بیداری و خواب قرار دارد. در طول این تغییرات فرد به مدت چند ثانیه قادر به حرکت یا صحبت کردن نیست. برخی افراد نیز ممکن است احساس فشار یا خفگی داشته باشند. فلج خواب ممکن است با دیگر اختلالات خواب مانند حمله خواب (narcolepsy) همراه باشد. حمله خواب یک نیاز فوری و شدید به خواب است که بر اثر ناتوانی مغز برای تنظیم خواب رخ می دهد.

معمولا فلج خواب چه زمانی رخ می دهد؟

فلج خواب مغمولا در یکی از این دو زمان اتفاق می افتد: اگر زمانی رخ دهد که شما در حال خوابیدن هستید، فلج قبل از خواب نامیده می شود. اگر زمان وقوع آن همزمان با بیدار شدن شما باشد، فلج پس از خواب نام دارد.

توضیح فلج قبل از خواب

زمانی که شما در حال خوابیدن هستید، بدن شما به آرامی شل می شود. معمولا در این شرایط هوشیاری کمتری دارید، بنابراین متوجه تغییرات نمی شوید. به هرحال اگر در این شرایط هوشیار بمانید، متوجه خواهید شد که نمی توانید حرکت یا صحبت کنید.

توضیح فلج پس از خواب

در زمان خواب بدن بین دو حالت REM (حرکت سریع چشم ها) و NREM (بی حرکت شدن چشم ها) تغییر می کند. یک دوره REM و NREM حدود 90 دقیقه طول می کشد. مرحله NREM در ابتدا رخ می دهد و 75 درصد کل خواب را تشکیل می دهد. در دوره NREM، بدن شل شده و خود را بازیابی می کند. پس از NREM خواب وارد مرحله REM می شود، چشم ها به سرعت حرکت می کنند و رویاها در این مرحله رخ می دهند، اما بقیه بدن در حالت استراحت باقی می ماند. در مرحله REM عضلات در حالت استراحت کامل هستند. اگر قبل از اتمام REM هوشیار شوید، متوجه می شوید که نمی توانید حرکت کنید یا حرف بزنید.

چه کسانی به فلج خواب مبتلا می شوند؟

از هر 10 نفر 4 نفر آنها به فلج خواب مبتلا می شوند. این شرایط اغلب در دوره نوجوانی رخ می دهد، اما مردان و زنان در هر سنی ممکن است به این شرایط دچار شوند. فلج خواب ممکن است ارثی باشد، اما دیگر عواملی که احتمال بروز این شرایط را افزایش می دهند، عبارتند از:

• کم خوابی
• تغییر در برنامه و روند خواب
• شرایط روحی مانند اضطراب و افسردگی دو قطبی
• خوابیدن به پشت
• دیگر اختلالات خواب، مانند حمله خواب یا گرفتگی عضلات پا در شب
• مصرف برخی داروها، مانند داروهای ADHD
• سوء مصرف مواد

فلج خواب چگونه تشخیص داده می شود؟

اگر در هنگام به خواب رفتن یا بیدار شدن از خواب، متوجه شدید برای چند ثانیه قادر به حرکت یا صحبت نیستید، نگران نباشید زیرا احتمالا دچار فلج خواب شده اید. معمولا نیازی به درمان این شرایط وجود ندارد. اگر هر یک از نگرانی های زیر را دارید، به پزشک مراجعه کنید:

• در مورد علائم خود نگران هستید.
• این علائم باعث خستگی شما در طول روز می شوند.
• این علائم باعث بی خوابی شما در طول شب می شوند.

پزشک با انجام برخی اقدامات زیر سعی می کند اطلاعات کافی در مورد فرایند خوابتان جمع آوری کند:

• از شما می خواهد علائم خود را توصیف کرده و برای مدتی برنامه خوابتان را به وی ارائه دهید.
• در مورد سوابق پزشکی شما صحبت کند، از جمله سابقه اختلالات خواب در شما یا خانواده تان را مورد بررسی قرار می دهد.
• برای ارزیابی های بیشتر شما را به متخصص خواب ارجاع می دهد.
• خواب شما را در طول روز یا شب مورد بررسی قرار می دهد تا هر گونه اختلال خوابتان را کشف کند.

درمان فلج خواب

در اکثر موارد فلج خواب نیازی به درمان ندارد. درمان هر یک از شرایط زمینه، مانند حمله خواب به بهبود شرایط کمک می کند. برخی از روش های درمانی عبارتند از:

• بهبود عادت های خواب – در طول شبانه روز بین 6 تا 8 ساعت بخوابید.
• مصرف داروهای ضد افسردگی برای تنظیم دوره های خواب
• درمان مشکلات روحی که باعث بروز فلج خواب می شوند.
• درمان دیگر اختلالات خواب، مانند حمله خواب و گرفتگی عضلات پا.

لازم نیست از شیاطین و بیگانگان در هنگام خواب بترسید. اگر هر از گاهی دچار فلج خواب می شوید، می توانید برای کنترل این اختلال اقداماتی را در خانه انجام دهید. ابتدا اطمینان حاصل کنید که به اندازه کافی می خوابید. اضطراب زندگی خود را کاهش دهید – به ویژه قبل از خواب. سعی کنید به پشت نخوابید و حالت های دیگری را امتحان کنید. اگر فلج خواب به طور منظم باعث بروز اختلال در خواب شما می شود، به پزشک مراجعه کنید.

منبع:

http://www.webmd.com/sleep-disorders/guide/sleep-paralysis#2

نگارنده: سمیه محمدی

گروه پزشکان جایروس