آسیب نخاعی و علائم آن | فشرده سازی نخاعی | انواع تومورهای نخاعی

آسیب نخاعی و علائم آن

آسیب نخاعی چیست؟

آسیب نخاعی جراحتی است که به نخاع وارد می شود. این عارضه یکی از جدی ترین انواع آسیب  های فیزیکی است که تاثیری طولانی مدت و دامنه دار بر بیشتر ابعاد زندگی روزمره فرد می گذارد.

نخاع توده ای از عصب ها و دیگر بافت ها است که مهره های ستون فقرات آن را در بر میگیرد و در عین حال از آن محافظت می کند. مهره ها ، استخوان هایی هستند که با نظم خاصی بر روی یکدیگر قرار گرفته و ستون فقرات را تشکیل می دهند. ستون فقرات دارای عصب های زیادی است و از پایه مغز تا پایین کمر ادامه می یابد و در نزدیکی باسن پایان می یابد.

نخاع مسئول فرستادن پیام از مغز به تمامی بخش های بدن می باشد. نخاع همچنین پیام هایی را از بدن به مغز می فرستد. توانایی ما برای ادراک درد و حرکت دادن دست ها و پاهایمان به واسطه پیام هایی است که از طریق نخاع ارسال می شود.

چنانچه هر گونه آسیبی به نخاع وارد شود، برخی یا تمام این پیام ها مخابره نمی شوند. نتیجه این شرایط این است که فرد بیمار تمامی حس ها و توان حرکت در قسمت پایینی جراحت را از دست می دهد. آسیب نخاعی نزدیک به گردن معمولا بیش از آسیب به ناحیه های پایین تر از گردن، سبب فلجی در بیشتر قسمت های بدن می شود.

آسیب نخاعی معمولا چگونه اتفاق می افتد؟

آسیب نخاعی غالبا در نتیجه یک تصادف ناگهانی یا رخدادی شدید رخ می دهد. همه موارد زیر ممکن است منتج به آسیب به نخاع شوند:

• حمله شدیدی مانند چاقو زدن یا شلیک تفنگ
• شیرجه به آب کم عمق و برخورد با کف
• آسیب در اثر تصادف با اتوموبیل، مخصوصا آسیب به صورت، سر، و ناحیه گردن، کمر و ناحیه سینه
• سقوط از ارتفاع بالا
• جراحات سر و ستون فقرات در طول مسابقات ورزشی
• سوانح الکتریکی
• پیچش شدید قسمت میانی نیم تنه

علائم آسیب نخاعی چیست؟

برخی از علائم آسیب نخاعی عبارتند از:

• دشواری در راه رفتن
• از دست دادن کنترل مثانه یا روده ها
• ناتوانی در حرکت دست ها و پاها
• احساس بی حسی یا مور مور گسترده در اندام ها
• از هوش رفتن
• سردرد
• درد، فشار و سفتی در کمر یا ناحیه گردن
• نشانه های شوکه شدن
• قرار گرفتن سر به شکل نامتعارف

چنانچه مظنون به آسیب نخاعی باشیم چه کاری باید انجام دهیم؟

چنانچه متوجه شدید که شما یا شخص دیگری دچار آسیب نخاعی شده است، موارد زیر را انجام دهید:

• با اورژانس تماس بگیرید. هر چه زودتر امدادهای پزشکی برسند بهتر است.
• فرد آسیب دیده را جابجا نکنید، مگر اینکه واقعا لازم باشد. این تکان دادن شامل تغییر موقعیت سر فرد آسیب دیده و یا تلاش برای برداشتن کلاه کاسکت از سر او می شود.
• فرد را متقاعد کنید که تا حد امکان بدون حرکت بماند؛ حتی اگر احساس می کند که می تواند بدون نیاز به کسی بایستد و راه برود.
• چنانچه فرد نفس نمی کشد، CPR (عملیات احیای قلب و عروق) را اجرا کنید. با اینحال مراقب باشید که سر را به سمت عقب خم نکنید. در عوض، فک را رو به جلو حرکت دهید.

وقتی فرد آسیب دیده به بیمارستان می رسد، پزشکان یک آزمایش فیزیکی و یک آزمایش کامل عصب شناختی انجام می دهند. این آزمایش ها به پزشکان کمک خواهد کرد که وجود یا عدم وجود آسیب نخاعی را تعیین کنند و مکان آسیب را نیز شناسایی کنند.

ابزارهای تشخیص که ممکن است پزشکان مورد استفاده قرار دهند عبارتست از:

• CT اسکن
• MRI
• اشعه ایکس برای ستون فقرات
• آزمایش پتانسیل تحریک، که سرعت رسیدن سیگنال های عصبی به مغز را می سنجد

چگونه می توان از آسیب نخاعی پیشگیری کرد؟

به این سبب که آسیب های نخاعی به سبب اتفاقات غیرقابل پیش بینی رخ می دهند، بهترین کاری که می توانید انجام دهید این است که از خطرات زندگی خود بکاهید. برخی از راهکارهای کاهش ریسک عبارتند از:

• بستن همیشگی کمربند ایمنی در حین رانندگی
• پوشیدن وسایل محافظتی مناسب در حین ورزش کردن
• تنها در صورتی در آب شیرجه بزنید که از پیش بررسی کرده باشید که آب به اندازه کافی عمیق و خالی از صخره است

چشم انداز بلند مدت برای فرد مبتلا به آسیب نخاعی چیست؟

برخی از افراد پس از آسیب نخاعی زندگی کامل و پرباری را تجربه می کنند. با اینحال، چند تاثیر بالقوه آسیب نخاعی شناسایی شده است. اغلب افراد پس از این آسیب، برای مواجهه با ناتوانی حرکتی به وسایل کمک کننده ای مانند واکر و ویلچر نیاز دارند. برخی نیز ممکن است از گردن به پایین فلج شوند.

ممکن است برای انجام فعالیت های روزمره زندگی نیاز به مساعدت داشته باشید، یا اینکه یاد بگیرید که کارها را به شکل متفاوتی انجام دهید. زخم معده و عفونت های دستگاه ادراری از عوارض شایع این بیماری هستند. همچنین ممکن است در نتیجه آسیب نخاعی نیاز به درمان توانبخشی داشته باشید.

یکی از آسیب هایی که ممکن است به نخاع انسان وارد شود، عارضه «فشرده سازی نخاعی» است. در ادامه این بیماری به تفصیل مورد بررسی قرار می گیرد.

فشرده سازی نخاعی

فشرده سازی نخاعی چیست؟

نخاع شما عصب هایی دارد که سیگنال ها و پیام ها را در جهت های مختلف بین مغز شما و بقیه بخش های بدن جابجا می کند. فشرده سازی نخاعی زمانی اتفاق می افتد که توده ای بر رشته نخاعی فشار وارد کند. آن توده می تواند یک تومور یا قطعه ای استخوانی باشد. فشرده سازی می تواند به هر قسمتی در طول نخاع گسترش یابد؛ از گردن تا قسمت پایینی رشته نخاعی.

علائم فشرده سازی نخاعی چیست؟

علائم فشرده سازی نخاعی می تواند متفاوت باشد. نوع علائم بستگی به دو عامل دارد:

• میزان شدت فشرده سازی
• اینکه کدام بخش از نخاع فشرده سازی شده است

یکی از رایج ترین علائم، سفتی یا درد در کمر یا گردن است. بی حسی یا ضعف در پاها، دست ها و بازوها نیز ممکن است به وجود آید. اگر فشرده سازی در ناحیه کمری باشد، شرایطی تحت عنوان “سندرم کادو اکینا” نیز ممکن است مشاهده شود. علائم این سندرم عبارتند از:

• درد و ضعف شدید در پاها
• از دست دادن کنترل روده و مثانه
• بی حسی شدید در پشت پاها و داخل ران ها

فشرده سازی نخاعی مهارت های حرکتی و تعادل را نیز تحت تاثیر قرار می دهد.

عوامل بروز فشرده سازی نخاعی

فشرده سازی نخاعی می توند عوامل متعددی داشته باشد. فشرده سازی در مواردی به صورت ناگهانی اتفاق می افتد. در موارد دیگر نیز ممکن است در طول زمان به وجود بیاید. عوامل ایجاد کننده فشرده سازی نخاعی عبارتند از:

• بیماری های دژنرانتیو، مانند آرتروز، می تواند منجر به فشرده سازی نخاعی شود.
• شکستگی دیسک ممکن است باعث فشرده سازی نخاعی شود.
• جراحت به نخاع و یا ناحیه اطراف نخاع ممکن است سبب ورم شود، که این ورم می تواند ایجاد کننده فشرده سازی باشد.
• اختلالات خونریزی که با جابجا کردن مهره های ستون فقرات ممکن است منجر به لخته های خون بزرگی شود که نخاع را فشرده می سازند.
• تیزی های استخوانی می توانند کانال نخاعی را باریک کنند، که این امر در نهایت منجر به فشرده سازی نخاعی می شود.
• تومورهای سرطانی و غیر سرطانی ممکن است در فضای نزدیک به نخاع رشد کنند. در صورتی که یک تومور در نزدیکی نخاع رشد کند می تواند به نخاع فشار وارد کند و ایجاد کننده فشرده سازی نخاعی باشد.

چه کسانی در خطر ابتلا به فشرده سازی نخاعی هستند؟

هر کسی ممکن است جراحتی داشته باشد یا در شرایطی قرار گیرد که منجر به فشرده سازی نخاعی می شود. تعدادی از عوامل ممکن است خطر ایجاد آن را افزایش دهند. استفاده از تکنیک های غلط بلند کردن اشیاء ممکن است خطر جراحت گردن یا کمر را افزایش دهد؛ که این جراحات می توانند ایجاد کننده فشرده سازی نخاعی باشند. خطر به وجود آمدن فشرده سازی نخاعی در افراد مبتلا به آرتروز نیز زیاد است.

فشرده سازی نخاعی چگونه تشخیص داده می شود؟

پزشکان می توانند فشرده سازی نخاعی را با استفاده از بدست آوردن پیشنه پزشکی و انجام یک آزمایش، همراه با اسکن اشعه ایکس از نخاع و یک CT اسکن یا تست MRI، تشخیص دهند. هم CT اسکن و هم MRI می توانند تصویر دقیقی از نخاع شما به دست دهند.

پزشک در مواردی ممکن است میلوگرام را تجویز کند. این کار شامل تزریق رنگ به ناحیه نخاعی و انجام CT  اسکن بر روی آن ناحیه می شود.

نحوه درمان فشرده سازی نخاعی

درمان فشرده سازی نخاعی بستگی به دلایل و شدت فشرده سازی دارد. پزشک شما ممکن است کاهش فعالیت فیزیکی یا عدم تحرک را تجویز کند. برنامه های درمانی می تواند شامل موارد زیر باشد:

• داروهای ضد عفونت می تواند به کاهش ورم و درد کمک کند.
• تزریق استروئید اپیدورال به ناحیه نخاعی می تواند به درمان علائم فشرده سازی نخاعی کمک کند.
• فیزیوتراپی می تواند برای برخی از افراد مبتلا به فشرده سازی نخاعی مفید باشد. ورزش کردن می تواند به تقویت ماهیچه های شکم و پا کمک کند، و این امر می تواند کاهش دهنده علائم این بیماری باشد.
• مراقبت خانگی، مانند استفاده از بسته های یخ و پدهای گرم کننده، و مصرف مسکن های روی پیشخوان، می تواند سبب تسکین درد شود.
• درمان های جایگزین می تواند شامل طب سوزنی یا طب فشاری باشد. با استناد به «آکادمی آمریکایی جراحان ارتوپد»، ماساژ کایروپراکتیک نباید برای درمان فشرده سازی نخاعی مورد استفاده قرار گیرد.
• پزشک شما ممکن است برای کوچکتر کردن توموری که ایجاد کننده فشرده سازی نخاعی است، درمان های دیگری، از قبیل رادیوتراپی یا شیمی درمانی را تجویز نماید.

در صورتی که درمان های سنتی تر کارساز نباشند، ممکن است جراحی به عنوان درمان برگزیده شود. نوع مناسب جراحی بستگی به دلیل به وجود آمدن فشرده سازی دارد. جراحان ممکن است مهره ها را به یکدیگر جوش دهند، تیزی های استخوانی را از بین ببرند، یا اینکه فضای بین مهره ها را افزایش دهند.

چه آینده ای برای افراد مبتلا به فشرده سازی نخاعی متصور است؟

دلیل ایجاد کننده فشرده سازی، به همراه شدت علائم بر چشم انداز بیماری شما تاثیر می گذارد. برخی از افراد به خوبی به درمان واکنش نشان می دهند، در حالی که دیگران ممکن است اینگونه نباشند.

نحوه پیشگیری از فشرده سازی نخاعی 

به این دلیل که این عارضه دارای دلایل بسیار زیادی می باشد، احتمالا پیشگیری از فشرده سازی نخاعی در همه موارد امکان پذیر نمی باشد. حفظ یک وزن سالم و ورزش روزانه می تواند از فشار بر روی کمر و علائم فشرده سازی نخاعی بکاهد. یادگیری نحوه صحیح برداشتن اشیا می تواند سبب کاهش احتمال بروز جراحت نخاعی شود.

اشاره شد که یکی از عوامل رخ دادن فشرده سازی نخاعی، به وجود آمدن تومور در این ناحیه است. در اینجا انواع تومور نخاعی را مورد بررسی قرار می دهیم.

تومورهای نخاعی شامل چه انواعی می شوند؟

همانطور که گفته شد، نخاع مجرایی است که از قسمت پایینی مغز آغاز می شود و تا قسمت پایینی ستون فقرات ادامه می یابد. نخاع شامل عصب هایی است که پیام ها را به جهت های مختلف بین مغز و بدن جابجا می کند.

تومورها، درست همانطور که در دیگر بخش های بدن مانند ریه ها و کبد رشد می کنند، ممکن است در امتداد نخاع نیز رشد کنند.

یک تومور زمانی در نخاع شکل می گیرد که سلول ها به سرعت رشد کنند. آنها می توانند برای شما مضر باشند؛ زیرا که تومورها می توانند بر نخاع فشار وارد کرده و به آن آسیب بزنند.

آنها می توانند علائمی مانند ضعف، بی حسی، و حتی فلج شدن در هر دو قسمت بدن را به وجود آورند.

تومور و انواع آن

ممکن است صحبت های پزشک خود درباره درجات تومور را بشنوید. هر چه درجه تومور پایین تر باشد، سرعت رشد آن پایین تر است. تومورهای درجه 1 و 2، با سرعت کمتری از تومورهای درجه 3 و 4 رشد می کنند.

اگر پزشک یا پرستار شما درباره تومور “بدخیم” صحبت می کند، این بدین معنی است که این تومور سرطانی است. یک تومور “خوشخیم” سرطانی نیست. نوع درمانی که بر روی شما انجام می پذیرد، در کنار دیگر عوامل، بستگی به این تفاوت کلیدی دارد.

در اینجا هر یک از انواع تومورها ذکر می شوند و اندکی درباره آنها توضیح داده می شود:

• استروسیتومیس

این تومورها در سلول هایی ستاره شکل به نام آستروسیت ها در مغز و نخاع شکل می گیرند. آنها به گروهی از تومورها به نام گلیوما تعلق دارند. همه گلیوماها از “سلول های گلیال” رشد می کنند؛ که این سلول ها از فیبرهای عصبی شما حفاظت می کنند.

برخی استروسیتومیس ها بسیار آرام رشد می کنند، در حالی که دیگر انواع آن سریعتر رشد می کنند.

هنگامی که تومور بر اعصاب ستون فقرات فشار وارد می کند، ممکن است عوارضی همچون ضعف در دست ها و پاها، دشواری در راه رفتن و مشکل در خود کنترلی هنگام رفتن به حمام بروز کند.

اینکه چه علائمی در شما بروز کند، بستگی به موقعیت مکانی تومور و میزان رشد آن دارد.

• اپندیموما

تومورهایی هستند که ممکن است غده هایی پر شده از مایع را در درون خود داشته باشند. آنها همچنین نوعی از گلیوما هستند. آنها پایین تر از قسمت میانی نخاع رشد می کنند.

اپندیموماها خود بر چند نوع تقسیم می شوند. برخی از آنها در مغز رشد می کنند. و بقیه آنها در نخاع قرار می گیرند. اپنادیوموم مکسوپاپیلاری نوع نادری است که در قسمت پایینی نخاع رشد می کند.

اینکه چه عوارضی در شما بروز کند، بستگی به اندازه تومور و موقعیت مکانی آن دارد. علائم می تواند شامل حالت تهوع، استفراغ، سردرد، بی حسی و از دست دادن کنترل هنگام رفتن به حمام شود.

این نوع از تومور معمولا به آرامی رشد می کند. اپندیموما به ندرت به دیگر ارگان های بدن سرایت می کند. پزشکان آن را با استفاده از جراحی و سپس رادیوتراپی درمان می کنند.

• هامانژیوبلاستوما

این نوع نادر از تومور، در امتداد رگ های خونی در مغز و نخاع شما آغاز می شود. این تومور معمولا سرطانی نیست، اما در صورتی که رشد کند و بر نخاع شما فشار وارد کند، ممکن است علائمی مانند ضعف در پاها و مشکلات تعادلی را ایجاد کند.

هامانژیوبلاستوماها در افراد مبتلا به “سندرم فون هیپال-لیندائو” شایع تر هستند. VHL یک بیماری ارثی است که سبب به وجود آمدن تومور و کیست در بخش های مختلف بدن می شود.

• مننژیوم ها

نزدیک به 25% تومورهای نخاعی از این نوع هستند. آنها در زنان شایع تر از مردان هستند، و معمولا در سنین میانی یا بعدتر رشد آنها آغاز می شود.

آنها در منینژها رشد می کنند. منینژها سه غشایی هستند که مغز و نخاع شما را می پوشاند و محافظت می کند. آنها معمولا سرطانی نیستند، اما مواردی از آنها که سرطانی هستند می توانند گسترش بیابند.

این تومورها معمولا در ستون فقرات در ناحیه میانی کمر رشد می کنند. هنگامی که آنها عصب ها را تحت فشار قرار می دهند، می توانند علائمی مانند درد، ضعف، یا بی حسی را در بازوها یا پاها ایجاد کنند. ممکن است در نتیجه آن در کنترل مثانه و روده های خود مشکل پیدا کنید. با رشد تومور، ممکن است این علائم رو به وخامت بگذارند.

• نوروفیبروما

نوعی از تومور است که بر روی عصب های ستون فقرات رشد می کند. این تومور در افرادی با شرایط ” نوروفیبروماتوز نوع 1 یا NF1 شایع تر است.

NF1 سبب می شود که توده ای از تومورها در اطراف بدن، معمولا روی یا دقیقا زیر پوست، رشد کنند. این تومورها سرطانی نیستند.

نوروفیبروماها با سرعت کمی رشد می کنند. بیشتر کسانی که این تومورها را بر روی ستون فقرات خود دارند، علائمی در آنها مشاهده نمی شود. در موارد بسیار معدود، ممکن است علائمی مانند درد کمر، ضعف یا بی حسی در دست یا پا حامل این نوع از تومور، مشاهده شود.

• شونوماس

این تومورها از سلول های شوان رشد می کنند. این سلول ها تشکیل دهنده غلاف میلین، که محافظت کننده سلول های عصبی است، می باشد. چنانچه یکی از اعضای خانواده شما سرطان ستون فقرات داشته است، یا شما سندرم NF2 (نوع دیگری از نوروفیبروماتوز) دارید، احتمال ابتلا به این نوع از تومور در شما بیشتر می شود.

شونوماس ها تقریبا هیچ گاه سرطانی نیستند. با اینحال، ممکن است رشد کنند و بر نخاع فشار وارد کنند. این فشار می تواند به عصب ها آسیب بزند و درد، بی حسی، و ضعف در پاها ایجاد کند.

شما خوانندگان عزیز، چنانچه حس می کنید که در شما یا یکی از عزیزانتان یک یا چند مورد از این عوارض وجود دارد، جهت تعیین نوبت و ملاقات با بهترین و مجرب ترین پزشکان در این حوزه اینجا کلیک نمایید.