سهم ژن ها به عنوان عامل های وراثتی موثر در تعیین میزان خلاقیت افراد

به نظر شما فردی که در راهروهای مترو برای چند دلار ویولون می نوازند و لودويگ فون بتهوون آهنگساز و پیانیست معروف آلمانی چه اشتراکاتی با یکدیگر دارند؟ چه نقطه مشترکی میان وینسنت ون گوگ ( نقاش معروف هلندی ) و هنرمندانی که با استفاده از کپسول رنگ بر روی دیوارهای شهر نقاشی های گرافیکی خلق می کنند، چیست؟ بله، مطمئنا پاسخ شما خلاقیت و ابتکار است. اما این میزان خلاقیت و تشابهات فراتر از آن که است که ما تصور می کنیم. بر طبق گفته روانشناسان و دانشمندان، این هنرمندان در یک یا دو ژن “خلاقیت” با یکدیگر شریک هستند.

افراد هنرمند به طور کلی از نظر روحی و زیستی ( ساختار مغز، سلسله اعصاب و غیره ) متفاوت از افراد غیر هنرمند هستند. این تمایز تنها بعلت وجود یا عدم وجود یک یا دو  ژن خاص نیست، بلکه در ویژگی های ساختاری مغز آنهاست.

برای دهه های متوالی، دانشمندان با این ایده و فرضیه مشغول بودند که ژن ها ممکن است نقش مهم و حیاتی را در بروز توانایی های خلاقانه در افراد گوناگون ایفا کنند. ارتباط و هم پیوندی که در بالا ذکر شد، از مطالعات گسترده بر روی 300.000 نفر بیمار مبتلا به بیماری های روانی که توسط دانشمندان سوئدی صورت گرفته است منتج گردید. براساس یافته های بدست آمده از این مطالعات، افرادی که از بیماری های روانی-عصبی شدید رنج می برند ( برای مثال: اختلال دوقطبی و روان گسیختگی )، نسبت به افرادی که از روان سالم برخوردارند، خلاقیت بیشتری را در انجام فعالیتهای گوناگون از خود نشان می دهند. در این آزمایش، درصدی از بیماران مبتلا به بیماری های عصبی-روانی مشغول به انجام کارهای ابتکارآمیز و هنری شدند. مشغولیت و سرگرم شدن افراد مبتلا به بیماری های روانی-عصبی سبب می شود که اقوام نزدیک و درجه یک آنها نیز ترغیب شده و به سراغ مشاغل هنری بروند. مشاهدات نشان می دهد،  اگرچه بیماری های روانی-عصبی ممکن است ریشه ارثی و خانوادگی نداشته باشد، اما ژن هایی که افراد را به انسان های خلاق و هنرمند تبدیل می کندف در تمام خانواده جریان دارد.

این یافته ها در واقع بحثی را در رابطه با ایده کلی ” طبیعت در مقابل تربیت” مطرح می کند، اما دانشمندان نقش تربیت را بی اثر در رشد و گسترش استعدادهای خلاقانه و هنری نمی دانند و فقط بر این باورند که برخی افراد از بدو تولد خدادادی با استعداد و هنرمند بدنیا می آیند.

مطالعاتی که در قسمت های پیشین بدانها اشاره شد، به طور کامل به بیان علل پیدایش همزمان آسیب روانی و خلاقیت نمیپردازد. اما دانشمندان به وجود رابطه مستقیمی میان ژن ها و خلاقیت و استعداد هنری اذعان دارند و همین فرضیه راه را برای مطالعات و تحقیقات بیشتر هموارتر ساخت.

اخیرا مطالعات و پژوهشاتی بر روی  زادگان نسل اندر نسل 5 خانواده و همین طور 172 نفر از کسانی که هیچ رابطه خانوادگی و خونی با این 5 خانواده  نداشتند و همگی دارای توانایی هنری بودند، صورت گرفت. افراد مورد آزمایش پس از قبول شدن در تست های گوناگون، برای مثال آهنگسازی، شعر سراییدن و غیره انتخاب شدند.  این مطالعه بالینی اشاره ای به وجود ارتباطی میان ژن های مختلف و استعداد موسیقیایی و خلاقیت دارد. مطالعات نشان می دهد افرادی که استعداد موسیقیایی داشتند، گونه های ژنومی  (همه ى كروموزم هاى گوناگون كه در هسته ى سلول هاى يك گونه ى معين يافت مي شوند) یا کپی از تعدادی از این گونه ها  در اختیار داشتند—یعنی یا تعدادی از این ژنها در بدن آنها یافت نمی شد یا گونه های همسان  و یکجور داشتند.

در ضمن، گونه های همسان به نوعی با عملکرد ذهنی ( شناختی یا ادراکی ) افراد مبتلا به اختلالات روانی-عصبی در ارتباط بوده اند. یافته های بدست آمده از مطالعات دیگر  به طور مجمل به بیان  نقش و اهمیت گونه های همسان بر افزایش خطر بروز و پیشرفت بیماری اختلال دو قطبی یا روان گسیختگی می پردازد. آیا این مطلب کنجکاوی و توجه شما را بر می انگیزد؟ این باور که همه افراد نابغه و نخبه به نوعی دیوانه هستند، در میان مردم بسیار محبوب است.

داده ها نشان می دهد ژن های انسان مطمئنا نقش مهمی را در شکل گیری توانایی های موسیقیایی فرد ایفا می کنند. این توانایی ها و استعداد های خدادادی عبارتند از: شعر سراییدن، آواز خواندن، تنظیم آهنگ،  تشخیص نت های اشتباه، تشخیص تغییرات در ملودی و ریتم، درک موسیقی و غیره. وراثت پذیری استعداد موسیقیایی بدین معنی است که این گروه یا گونه از ژن ها در خانواده جریان دارند.