جابجایی مهره ای | رتورلیتسیس و اسپوندیلولیستیس و راه های درمان آن

رتورلیتسیس چیست؟

رتورلیتسیس، یا لغزش رو به عقب مهره کمر، یکی از اختلالات غیر معمول مفاصل است. مهره، یک دیسک استخوانی کوچک است که از در کنار یکدیگر قرار گفتن آنها، ستون فقرات شکل می گیرد. مهره ها ، مجموعه ای از استخوان های کوچک هستند که ستون فقرات را تشکیل می دهند. هر مهره به واسطه یک دیسک بین مهره ای ضربه گیر از دیگر مهره ها جدا می شود. این دیسک های بین مهره ای از غضروف ساخته شده اند.

رتورلیتسیس زمانی اتفاق می افتد که یک مهره دچار لغزش می شود و به عقب دیسک مهره ای پایینی یا بالایی سر می خورد. این عارضه با عارضه «جابجایی مهره ها» یکی نیست. شرایطی که مهره به سمت جلو جابجا می شود، «اسپوندیلولیستیس» نام دارد.

سه نوع رتورلیتسیس شناسایی شده است. معیار تمایز آنها، جابجایی مهره در رابطه با مهره کناری است.

• رتورلیتسیس کامل: یک مهره به عقب هر دو مهره بالایی و پایینی خود جابجا می شود.
• رتورلیتسیس جزئی: یک مهره به عقب مهره پایینی یا بالایی خود جابجا می شود.
• رتورلیتسیس پلکانی: یک مهره به عقب و به سمت مهره بالایی خود جابجا می شود، اما در مقابل مهره پایینی قرار می گیرد.

رتورلیتسیس ها معمولا در مهره های گردنی (ناحیه شانه و گردن) و مهره های کمری (کمر پایین و لگن) رخ می دهند. در برخی موارد نیز این عارضه در مهره های قفسه سینه (ناحیه شکم) رخ می دهد. پزشکان این جابجایی را در مقیاس میلیمتر می سنجند.

نشانه ها و علائم رتورلیتسیس

علائم این عارضه بستگی به عواملی از جمله فرد بیمار، موقعیت جابجایی در ستون فقرات، و اینکه کدام بافت های عصبی، مفاصل مهره ای، و دیگر بافت ها آسیب دیده اند، بستگی دارد.

نشانه ها و علائم شامل موارد زیر می شود:

• ناراحتی در یک ناحیه از کمر
• تغییر فرم مهره ها یا برآمدگی در ناحیه کمر
• دامنه پایین حرکت
• درد کمر
• اشکال دیگر درد در ناحیه ای که جابجایی مهره صورت گرفته است

همچنین ممکن است بیحسی، مورمور شدن، یا دردی شدید و تیز را در ناحیه های زیر حس کنید:

• لگن
• ران ها
• پاها
• باسن
• گردن
• شانه
• بازوها

عوامل بروز رتورلیتسیس

رتورلیتسیس ممکن است به دلیل ارتفاع زیاد بین مهره ها، و یا کاهش ارتفاع دیسک های بین مهره ای به وجود بیاید. دانشمندان مطمئن نیستند که چه چیزی سبب کوتاهی دیسک های بین مهره ای می شود، اما برخی شرایط و عوامل موثر عبارتند از:

• نقائص هنگام تولد در کودکان
• آرتروز، که سبب تضعیف استخوان ها می شود
• فشار و شکستگی های تروماتیک
• کمبود های تغذیه ای؛ کمبود مواد غذایی که استقامت استخوان ها را حفظ می کنند و دیسک ها، غضروف ها و عصب ها را ترمیم می کنند.
• جراحت به ستون فقرات یا اطراف آن
• عفونت در خون یا استخوان
• ماهیچه های اصلی ضعیف که به اندازه کافی استواری کمر را حفظ نمی کنند.
• بیماری های دیگر که استخوان ها را ضعیف می کند. از جمله این بیماری ها می توان به پوکی استخوان و نرمی استخوان

راه های تشخیص رتورلیتسیس

پزشک شما آزمایش فیزیکی را انجام خواهد داد و در خصوص علائمی که در بدن شما بروز کرده است سوال می پرسد. اما بهترین راه تشخیص این بیماری، تصویربرداری اشعه ایکس از دو طرف ستون فقرات است. اگر تصویر برداری اشعه ایکس در شرایطی انجام گیرد که شما دراز کشیده اید، پزشک شما قادر به مشاهده رتورلیتسیس نخواهد بود.

پزشک شما با تصویری که با استفاده از اشعه ایکس به دست آمده است، جابجایی بین دیسک های مهره ای را اندازه می گیرد. آنها چند خط را بر روی تصویر مهره های شما ترسیم می کنند و فاصله بین آنها را اندازه می گیرند. فاصله 2 میلیمتر یا بیشتر نشان از وجود رتورلیتسیس دارد.

دیگر یافته هایی که می توان از بررسی اشعه ایکس به دست آورد و مرتبط با رتورلیتسیس است عبارتند از:

• پدیده خلاء، یا تجمیع گاز بین دیسک ها
• کاهش ارتفاع دیسک
• سفت شدن شریان نزدیک مهره
• بیرون زدن
• شکل گیری ارتاپزشکی

روش درمان رتورلیتسیس

هدف درمان این بیماری، کاهش ورم و درد است. درمان شامل طیفی از متدهایی می شود که انتخاب آنها بستگی به شدت شرایط بیماری و میزان آسیب دیدگی بافت ها و دیسک ها دارد.

جراحی فقط در مواردی توصیه می شود که درمان های غیرجراحی موثر واقع نشوند. ارتوپد و پزشک شما پیش از تجویز جراحی، اطمینان حاصل می کنند که در نتیجه جراحی، آسیب های مهره ای و عصبی به وجود نیاید. جراحی ستون فقرات با هدف کاهش جابجایی، درد و فقدان استحکام ستون فقرات  انجام می گیرد.

درمان های بدون استفاده از جراحی عبارتند از:

• تقویت ستون فقرات با فیزیوتراپی
• فیزیوتراپی با هدف تقویت کمر و ماهیچه های اصلی
• آزاد سازی ماهیچه ای، یا ماساژهایی که به بازسازی شکل ماهیچه و بهبود جریان خون کمک می کند.
• درمان با میکروکورواست، که از جریان الکتریکی سطح پایین استفاده می کند تا از ورم، التهاب و درد ناحیه آسیب دیده می کاهد.
• استفاده از توده فشرده گرما برای درد

تغذیه

مواد غذایی را که بدن می تواند از آن ها برای ترمیم بافت های نرم آسیب دیده استفاده کند، مصرف کنید.

غذاهایی که مقدار زیادی از مواد زیر را دارا می باشند، برای این منظور مفید هستند:

• مس، مانند گیاهان سبز، کره بادام زمینی و نخود فرنگی
• کلسیوم، مانند لبنیات، گیاهان سبز تیره، و ساردین ها
• ویتامین D، مانند غلات غنی شده، شیر و نان
• منگنز، مانند موز
• ویتامین A، مانند هویج، طالبی و اسفناج
• ویتامین C، مانند لیمو، پرتغال، و کلم بروکلی
• روی، مانند گوشت خوک، گوشت بره، و آجیل
• پروتئین ها و آمینواسیدها، مانند گوشت، سویا، و عدس

بهتر است با یک متخصص تغذیه صحبت کنید تا بدانید چه مقداری از هر ماده غذایی برای شما مفیدتر است. مصرف درست این مواد غذایی به شما برای مدیریت وزن نیز کمک می کند. چنانچه اضافه وزن دارید یا چاق هستید، کاهش وزن می تواند به شما برای کاهش فشار بر مهره های شما کمک کند.

تمرین ها و فیزیوتراپی برای درمان رتورلیتسیس

ممکن است پزشک شما فیزیوتراپی را تجویز کند. او همچنین می تواند تکنیک هایی برای بلند کردن، خم شدن و نشستن را به شما آموزش دهد. تمرین و فیزیوتراپی می تواند به فرایند مدیریت وزن نیز کمک کند. این تمرین ها می تواند به بهبود موارد زیر نیز کمک کند:

• تحرک
• انعطاف پذیری
• استقامت
• تسکین درد

تمرین هایی که هدف آنها بهبود در ناحیه های آسیب دیده است عبارتند از: راه رفتن، یوگا، و پیلاتس.

تمرین هایی که می توانید در خانه انجام دهید عبارتند از:

• نشستن، در حالی که لگن بر روی یک توپ خم شده است
• حرکت فشردن ناحیه شکم
• کشش ناحیه باسن
• غلتاندن ناحیه پایین کمر

همچنین می توانید درست قرار دادن بدن را در محل کار تمرین کنید و از خم کردن باسن و زانوها در حین کار بپرهیزید.

چگونه می توان از رتورلیتسیس جلوگیری کرد؟

رتورلیتسیس همیشه قابل پیشگیری نیست، اما اقداماتی وجود دارد که با انجام آنها می توانید از خطر بروز این عارضه بکاهید.

این توصیه ها عبارتند از:

• وزن و رژیم غذایی سالمی داشته باشید تا بدین ترتیب سلامت بالای استخوان ها و کاهش درد کمر را تجربه کنید.
• با استفاده از تمرین خم کردن لگن بر روی یک توپ، ماهیچه های اصلی خود را تقویت کنید.
• درست نشستن و درست ایستادن را تمرین کنید.
• یوگا تمرین کنید. این کار سبب بهبود طرز قرار دادن بدن، قدرت ماهیچه های اصلی و هم ترازی کمر می شود.
• از فشار آوردن به کمر به واسطه کشش بیش از اندازه آن یا قرار دادن وزن زیاد بر آن بپرهیزید.
• از کشیدن سیگار خودداری کنید. تنباکو می تواند در دراز مدت سبب آسیب به مفاصل شود.

بسیاری از این متدها برای سلامت عمومی شما نیز مفید هستند. چنانچه مظنون به وجود مشکلاتی در ستون فقرات خود هستید، حتما با یک پزشک متخصص ویزیت کنید.

همانطور که گفته شد، مهره ها ممکن است به طرف عقب از ستون فقرات خارج شوند که این حالت رتورلیتسیس نام دارد. و چنانچه مهره به سمت جلو خارج شود، این وضعیت اسپوندیلولیستیس نام می گیرد. در این بخش، شرایط پزشکی اسپوندیلولیستیس را برای شما خواننده عزیز معرفی می کنیم.

اسپوندیلولیستیس چیست؟

اسپوندیلولیستیس یک بیماری ستون فقراتی است که ستون های پایینی (استخوان های ستون فقرات) را تحت تاثیر قرار می دهد. این بیماری سبب می شود که یکی از مهره های پایینی به سمت جلو و به روی استخوان پایینی آن جابجا شود. این عارضه شرایط دردناکی است، اما در غالب موارد قابل درمان است. هم روش درمانی و هم روش جراحی برای معالجه این بیماری به کار می رود. تکنیک های درمانی صحیح می تواند در جلوگیری از این بیماری موثر باشد.

علائم اسپوندیلولیستیس

علائم اسپوندیلولیستیس متفاوت است. افرادی که به حد خفیفی از این بیماری مبتلا شده باشند، ممکن است هیچگونه علائمی در آنها بروز نکند. با اینحال، افرادی که دچار موارد شدید این بیماری شده اند، ممکن است در انجام فعالیت های روزمره ناتوان باشند.

برخی از شایع ترین علائم آن عبارتند از:

• درد دائمی در استخوان پایین کمر
• سفتی در کمر و پاها
• حساسیت استخوان پایین کمر
• درد ران
• سفتی عضلات عقب ران و باسن

دلایل بروز اسپوندیلولیستیس

دلایل بروز اسپوندیلولیستیس بسته به سن، وراثت، و سبک زندگی افراد متفاوت است. کودکان ممکن است در اثر اختلالات هنگام تولد یا جراحت از این بیماری رنج ببرند. با این حال، چنانچه این شرایط در خانواده موروثی باشد، احتمال ابتلا به آن در هر سنی وجود دارد. رشد سریع در دوره بلوغ نیز می تواند از عوامل تاثیرگذار بر این شرایط باشد.

ورزش کردن نیز می تواند سبب کشیدگی شدید ناحیه آسیب دیده شود و بر قسمت پایینی کمر فشار وارد کند.

ورزش هایی که در پایین لیست می شوند، به طور خاص، احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می دهند:

• فوتبال
• ژیمناستیک
• دو و میدانی
• وزنه برداری

اسپوندیلولیز معمولا پیش زمینه بروز اسپوندیلولیستیس می باشد. اسپوندیلولیز زمانی اتفاق می افتد که شکستگی در یک مهره به وجود بیاید، اما هنوز بر روی استخوان پایینی ستون فقرات نیفتاده باشد.

تشخیص اسپوندیلولیستیس

آزمایش های فیزیکی نخستین قدم در تشخیص این شرایط پزشکی هستند. چنانچه دچار اسپوندیلولیستیس باشید، ممکن است در بلند کردن پاهایتان به بیرون از بدن در طول تمرینات ساده دچار مشکل باشید. تصویربرداری اشعه ایکس از مهره های پایینی برای تشخیص در رفتگی مهره های ستون فقرات ضروری است. پزشک شما همچنین هر گونه شکستگی در ستون فقرات که در تصویر اشعه ایکس منعکس شده باشد را نیز جستجو می کند.

همچنین، ممکن است در شرایطی که مهره جابجا شده بر روی اعصاب شما فشار وارد کند، پزشک شما تصویر برداری دقیق تر CT اسکن را تجویز کند.

درمان اسپوندیلولیستیس

درمان اسپوندیلولیستیس بستگی به شدت درد و در رفتگی مهره دارد. درمان های غیرجراحی می تواند به تسکین درد و برگرداندن استخوان به جایگاهش مفید باشد. مهم است که در طول فرایند بهبود، از انجام ورزش های تنش زا پرهیز شود.

متدهای غیرجراحی شایع عبارتند از:

• پوشیدن محافظ کمر
• انجام تمرین های فیزیوتراپی
• استفاده از داروهای روی پیشخوان و قرص های ضدالتهاب (مانند ایبوپروفن) برای کاهش درد
• استفاده از تزریق های استروئید اپیدورال

«آکادمی آمریکایی جراحان ارتوپدی»، توصیه می کند که ابتدا از درمان های غیرجراحی استفاده شود. با اینحال، بزرگسالانی که از موارد شدید اسپوندیلولیستیس رنج می برند، ممکن است به جراحی فیوژن ستون فقرات نیاز داشته باشند.

جراحی مهره جابجا شده، زمانی ضروری است که مهره مورد نظر تا حدی جابجا شده است که ستون فقرات شما با درمان های غیرجراحی درمان نمی شود. همچنین در شرایطی که استخوان های ستون فقرات به اعصاب شما فشار وارد می کنند جراحی ضروری است.

پزشک شما تلاش می کند تا با استفاده از استخوان پیوندی و میله های فلزی، ستون فقرات شما را مستحکم کند. همچنین ممکن است محافظ داخلی را وارد ستون فقرات کند تا در زمان بهبودی از مهره ها حفاظت کند.

بعد از اینکه جراحی فیوژن ستون فقرات پایان بیابد، چهار تا هشت ماه طول می کشد تا استخوان ها کاملا به یکدیگر جوش بخورند. احتمال موفقیت آمیز بودن این جراحی بسیار بالا است.

عوارض بالقوه

استفاده از درمان های پزشکی برای تسکین علائم اسپوندیلولیستیس حیاتی است. چنانچه این بیماری بدون درمان باقی بماند، ممکن است سبب درد مزمن و آسیب همیشگی شود. چنانچه اعصاب آسیب دیده باشند، ممکن است در نهایت ضعف و فلجی پا را تجربه کنید. همچنین احتمال دارد در موارد معدود عفونت ستون فقرات رخ دهد.

کیفوز، که از آن به «برآمدگی کمر» نیز یاد می شود، نیز از عوارض بالقوه این بیماری است که طی آن بخش فوقانی ستون فقرات از بخش پایینی آن کوچکتر می شود، که این شرایط سبب افزایش زاویه رو به جلو ستون فقرات می شود.

چشم انداز بلند مدت

چنانچه فکر می کنید که علائم اسپوندیلولیستیس در شما وجود دارد، بهتر است هر چه سریع تر با یک پزشک متخصص ویزیت کنید. درمان زود و به موقع می تواند سبب از بین بردن بیشتر علائم این بیماری شود. با استناد به مقاله ای که در « تمرکز عصبی» به چاپ رسیده است، بیشتر افراد مبتلا به اسپوندیلولیستیس واکنش مناسبی به درمان های سنتی غیر جراحی نشان می دهند.

پزشک شما، بسته به شدت شرایط بیماری، درباره گزینه های درمان با شما صحبت خواهد کرد.

چنانچه علائم و عوارضی را در ستون فقرات خود احساس می کنید و می خواهید تا از تجربه و دانش بهترین متخصصان حوزه جراحی ستون فقرات بهره مند شوید، می توانید جهت دریافت نوبت برای ویزیت بهترین متخصصان درمان عارضه های ستون فقرات اینجا کلیک کنید.