حریم‏ شناسی یا فاصله شخصی

احتمالاً شما این تجربه را در زندگی داشته اید، شخصی به سمتتان می‌آید تا با شما صحبت کند و آن قدر به شما نزدیک میشود که حس ناراحتی میکنید و محتمل است به طور ناخودآگاه یک قدم به عقب بروید یا آن قدر نزدیکتان می‌نشیند که شما دست و پای خود را گم کرده و اندکی خود را از او دور میکنید. چرا شما در این وضعیت عکس العمل نشان می‌دهید؟ چون این فرد به حریم شخصی شما تجاوز کرده و سبب بازتاب شدید در درونتان شده است.

حریم ‏شناسی چیست؟

مطالعه و شناخت حریم شخصی و شیوه کاربرد آن توسط آدم، حریم شناسی نامیده میشود.

این اصطلاح اول در سال ۱۹۶۳ توسط یک آدم شناس و پژوهشگر بنام ای تی هال که علاقه ‏مند به مطالعه در زمینه شیوه رابطه برقرار کردن انسان‌ها بطور غیرکلامی و از مسیر ملاحظه تناسب فواصل و قلمروهای شخصی بود، استفاده شد.

او در یک پژوهش روشن کرد که فواصل مرتبط به حریم شناسی به چهار دسته تقسیم می‌شوند:

• فاصله صمیمی
• فاصله شخصی
• فاصله اجتماعی
• فاصله همگانی

به خاطر وجود متغیرهای زیاد، نمی‌توان برای هر یک از این فواصل مقدار مشخصی را گزینش کرد. بکارگیری فاصله روندی فعال و پویاست و وابسته به شخصیت، موقعیت، برداشت‌های اجتماعی، فرهنگ و دیگر چیزها قابل تغییر و تنظیم است. حریم شناسی یکی از عامل‌های معجزه زبان بدن در زندگی و کسب و پیشه است.

پژوهش و بررسی انجام شده برای هر یک از این حریم‌ها، دامنه‌ای از فاصله‌ها و تعاملاتی را که در هر کدام رخ میدهد، مشخص کرده است.

همانگونه که من درباره هر یک از این فواصل بطور مفصل توضیح می‌دهم شما هم آن‌ها را بشکل دایره هایی متحدالمرکز در نظر داشته باشید. که دور شما کشیده شده اند و شما وسط آن‌ها ایستاده اید و این دایره‌ها به سوی بیرون تکرار میشود.

حریم فاصله صمیمی

این فضا از شما آغاز میشود و تا حدود ۵۰ سانتیمتری ادامه دارد.

همانگونه که از اسم آن پیداست تنها افرادی مجازند وارد این فضا شوند که ارتباط صمیمی با شما دارند و این فاصله همان دامنه‌ای است که سمت مقابل اجازه دارد تا صمیمانه شما را لمس کرده، در گوشتان نجوا کند، شما را در بغل بگیرد یا حتی ببوسد.

این فضا از حدود ۵۰ سانتیمتری شما آغاز میشود و تا ۱۲۰ سانتیمتری امتداد دارد.

این فضا به تعاملات شما با رفیقان خوبتان و اشخاصی که با آن‌ها ارتباط شخصی محکمی دارید اختصاص داده میشود.

بعضی از کارشناسان زبان بدن آن را حباب شخصی یا حباب شما می‌نامند.

جالبه که بدانید این همان فاصله‌ای است که زیادترین تغییر را از یک فرهنگ تا فرهنگ دیگر داراست و بستگی زیادی به فرهنگ دارد.

حریم فاصله اجتماعی

این فاصله از حدود ۱۲۰ سانتیمتری شما آغاز میشود و تا حدود ۳۶۰ سانتیمتری امتداد دارد.

این فضا به آشناهای دور یا افرادی که شما با اونها تازه آشنا شده اید و یا هر شخصی که با او زیاد راحت نیستید، تعلق دارد.

حریم فاصله همگانی

این فاصله از حدود ۳۶۰ سانتیمتری شما آغاز میشود و تا حدود ۷۵۰ سانتیمتری یا بالاتر از آن امتداد می‌یابد.

این فضا برای تعامل اشخاص درسطح اجتماع، خواه عبور شخصی از کنارتان در پارک، صحبت با حضار، یا قدم زدن در بازار و از این دست روابط و تعاملات، مدنظر قرار می‌گیرد.

به عنوان نمونه، در سرزمین‌های شمال اروپا از قبیل انگلیس، نروژ و سوئد فاصله شخصی بطور معمول فراوان است.

در آن کشورها شما نباید نزدیک به کسی بایستید، هم چنین تا زمانیکه با او دویست نیستید قادر نیستید او را لمس کنید.

این برای مردمانی که در آن فرهنگ زندگی میکنند عادیست، ولی برای مردمان فرهنگ‌های دیگر کاملاً عجیب است.

چنانچه شما با شخصی از ایتالیا، اسپانیا، خاورمیانه یا کشوری از آمریکای لاتین تعامل داشته باشید متوجه می‌شوید که فاصله شخصی خیلی اندک است و این موضوع برای مردم این کشورها عادیست، زیرا که در این حالت کاملاً راحت اند، حتا گهگاهی اوقات هنگام صحبت باهم کاملاً چهره به چهره می‌ایستند.

لمس، حتی میان آشنایان جدید، یک عمل قابل قبول در این فرهنگ است.

بنابراین می‌توانید متصور شوید هنگامی که مردمان این فرهنگ‌ها با همدیگر تعامل کنند بطور بالقوه چه سوءتفاهم هایی احتمال دارد بوجود بیاید..

آنهایی که عادت به فاصله شخصی زیاد دارند احتمال دارد افرادی سرد، دیرآشنا، تودار یا بی احساس به نظر برسند و آنهایی که با فواصل شخصی نزدیک راحت اند احتمال دارد آدم هایی بی ادب، ناشایست یا خیلی پررو به نظر بیایند.