اقدامات اولیه در تشنج کودکان| تشنج و صرع در کودکان

تشنج عصبی چیست؟

تشنج رویداد های ناگهانی هستند که موجب تغییر موقت در حرکات، احساسات، رفتار یا هوشیاری می شوند. تشنج از از تغییرغیرعادی شیمیایی و الکتریکی در مغز ناشی می شود.

انواع مختلفی از تشنج وجود دارند. بعضی از آنها تنها چند ثانیه دوام می آورند در حالی که بقیه ممکن است چندین دقیقه طول بکشند. نوع تشنجی که فرد تجربه می کند به نقطه ای در مغز که تشنج از آنجا شروع می شود، نحوه ی سرایت و میزانی که مغز درگیر آن است،  بستگی دارد.

• از دست دادن هوشیاری
• رعشه (تکان خوردن و ارزش بدن)
• گیجی
• خیره شدن
• احساس ناگهانی ترس یا وحشت
• تکان دادن کنترل نشده بازو یا پا
• انعطاف پذیری، سفت شدگیلرزه و یا لرزش کامل بالا تنه
• عقب و جلو رفتن مداوم سر

بیماری صرع

واژه “صرع” برای توصیف تشنج هایی استفاده می شود  که به طور مداوم ،بدون وجود هیچگونه بیماری حاد (مثل تب) یا آسیب شدید مغزی رخ می دهند. گاهی اوقات علت تشنج های تکرار شونده شناخته شده است (صرع علامتدار)، و گاهی اوقات مشخص نیست (صرع ذاتی).

علائم زیر، علائم ابتلا به صرع در کودک است:

• کودک دارای یک یا چند تشنج غیرقابل تشخیص است.
• دکتر فکر می کند که احتمال دارد کودک مجددا دچار تشنج شود
• تشنج های کودک مستقیما به علت بیمارهای دیگری مانند دیابت، عفونت شدید یا آسیب مغزی حاد نیستند.

انواع تشنج در اطفال

پزشکان تشنج را به دو گروه اصلی بر اساس میزان درگیری مغز دسته بندی می کنند. این دسته بندی  شامل:

1. تشنج های عمومی، که شامل کل مغز هستند.

تشنج های عمومی رایج

تشنج های تهاجمی (همچنین تشنج های تونیک-کلونیک تعمیم یافته) کل بدن را درگیر می کنند. این تشنج ها اغلب به عنوان “تشنج بزرگ مال” نامیده می شود. این دسته  پیچیده ترین نوع تشنج هستند که باعث تکان خوردن های وحشیانه، سریع، و ریتمیک بدن می شوند، و اغلب با بی هوشی همراهند. این تشنج ها گاهی اوقات ممکن است در یک قسمت از مغز شروع شوند و یک قسمت از بدن را به حرکت درآورند و سپس به تمام مغز سرایت کرده  و هر دو طرف بدن را به لرزه و تکان بیندازد. این تشنج معمولا 2 یا 3 دقیقه طول می کشد و تقریبا همیشه خود به خود به پایان می رسد.

تشنج های تکان دهندده از هر 100 نفر ، 5 نفر را در حدود دوران کودکی مبتلا می کند. مهم است توجه داشته باشیم که هر کسی که یک تشنج تکان دهنده دارد الزاما دچار صرع نمی شود.

تشنج های غایب (قبلا شناخته شده به نام تشنج” پتی مال “)، بخش های بسیار کوچکی از  تشنج به همراه نگاه های خیره ی خالی و اختلال مختصر توجه(برای چند ثانیه) هستند. این تشنج ها ممکن است با علائم دیگری مانند پریدن پلک چشم، پلک زدن تند و مداوم، مکیدن لب هراه باشند. تشنج های غایب(نهان) معمولا در کودکان کم سن و سال اتفاق می افتد و ممکن است به قدری خفیف و کوتاه باشند که وجود آنها را تا زمان تاثیرشان بر عملکرد کودک در مدرسه تشخیص ندهید.

تشنج کانونی رایج

تشنج های کانونی شامل فعالیت الکتریکی غیر طبیعی در یک بخش از مغز می شود. در طی این تشنج ها فرد میتواند گیج شود و سطح هوشیاری اش افت کند.این تشنج ها اغلب در فعالیت های تصادفی، تکراری و بی هدف تداخل و بروز می کنند مانند چنگ گرفتن  دست یا به آرامی دور خود چرخیدن. طی این تشنج ها شخص از آنچه در اطراف او می گذرد بی اطلاع است و ممکن است قادر به صحبت کردن عادی با دیگران نباشد. این نوع تشنج معمولا 1 تا 2 دقیقه طول می کشد.

تشنج های کانونی می توانند شامل حرکت دادن یک یا چند قسمت از بدن باد، یا باعث تغییرات حسی مانند تغییر حس بویایی یا احساس سوزن سوزن  شدن شود که البته ممکن است برای کسی که فرد را نگاه می کند آشکار نباشد. در طول تشنج، فرد کاملا از آنچه در حال وقوع است آگاه است. این تشنج هایی که در آن هوشیاری نقصان نداشته باشند، تشنج های جزئی ساده نامیده شده اند.

تشنج کانونی می تواند در یک ناحیه از مغز شروع شود و گسترش یابد، تا هر دو طرف مغز را درگیر خود کند. در برخی موارد تشنج کانونی می تواند به تشنج تهاجمی تبدیل شود.

بیماری های دیگری که می توانند شبیه صرع باشند

بعضی از کودکان بخش های ناگهانی حمله هایی را تجربه می کنند که ممکن است شبیه تشنج باشند، اما واقعا تشنج نیستند. مثالها عبارتند از:

• نگه داشتن نفس
• غش (سنکوپ)
• تکان خوردن بدون کنترل صورت یا بدن (میوکالونوس)
• اختلالات خواب (ترس های شبانه، راه رفتن در خواب و کاتاپلکسی)

این بیماری ها و حملات  ممکن است فقط یک بار رخ دهند یا ممکن است در یک دوره زمانی محدود دوباره ظاهر شوند. باز هم، اگر چه این حمله ها و اختلالات ممکن است شبیه صرع یا تشنج باشند، اما نیستند و نیاز به تست های مختلف تشخیصی و درمان دارند.

اقدامات هنگام تشنج

اکثر تشنج ها خود به خود متوقف می شوند و نیازی به درمان فوری ندارند. اگر فرزند شما دچار تشنج است، در طول حمله از او مراقبت کنید تا به خود آسیب نزند، به پهلو بخوابانیدشبه طوری که ارتفاق باسنش از سرش بالا تر باشد. در این حالت ، در صورت استفراغ کردن خفه نمی شود.در طول حمله  چیزی در دهان کودک  قرار ندهید.

• اگر تشنج در عرض پنج دقیقه متوقف نشد یا به شکلی غیرعادی شدید بود (مشکل تنفس، خفگی ، آبی شدن پوست)، با شماره اورژانس تماس بگیرید. با این حال، فرزند خود را بی مراقب نگذارید. پس ازتوقف تشنج ، بلافاصله با متخصص اطفال تماس بگیرید وقرار ملاقات ترتیب دهید تا در دفتر دکتر یا نزدیکترین بخش اورژانس پزشک کودک را ببیند. اگر فرزند شما دارو ضد تشنج مصرف می کند، حتما با پزشک خود تماس بگیرید، زیرا ممکن است دوز به تنظیم مجدد احتیاج داشته باشد.

• چنانچه فرزندتان دیابت دارد، زخمی است یا در آب دچار تشنج شد، حتما و حتما با اورژانس تماس بگیرید.

• چنانچه فرزندتان تب دارد، پزشک کودکان احتمال وجود عفونت را بررسی خواهد کرد. اگر تبی نبود و این اولین تشنج فرزندتان بود پزشک علت های احتمالی دیگر آن را از طریق پرسیدن درمورد سابقه ی خانوادگی صرع یا آسیب های احخیر به سر کودک ، بررسی می کند.

• در صورت تشخیص صرع، برای کودک دارو های ضد تشنج تجویز می شود، زمانی که دوز مصرفی این دارو ها به میزان کافی رسید، همیشه می توان تشنج ها را به طور کامل کنترل کرد.

محقق و مترجم : ندا ناصری

بیشتر بدانید

مراکز درمانی