عوامل تشدید کننده و ایجاد کننده آپنه خواب:

آپنه خواب، اختلالی است که قادر است هر فردی را بدون توجه به سن یا جنسیت تحت تاثیر قرار دهد، از نوزادان گرفته تا سالمندان. با این حال، عوامل متعددی وجود دارند که می‌توانند خطر ابتلاء به آپنه خواب را به طور قابل توجهی افزایش دهند. در این مقاله، به بررسی دقیق‌تر این عوامل و چگونگی تاثیر آن‌ها بر افزایش خطر آپنه خواب خواهیم پرداخت.

یکی از شایع‌ترین عوامل مرتبط با آپنه خواب، چاقی است. افرادی که دارای اضافه وزن هستند، تقریباً چهار برابر بیشتر از افراد با وزن معمولی، در معرض خطر ابتلا به آپنه خواب قرار دارند. دلیل اصلی این موضوع، تجمع چربی در اطراف ناحیه گلو و راه‌های هوایی فوقانی است که می‌تواند به مختل شدن تنفس منجر شود. با این وجود، لازم به ذکر است که نه هر فردی با اضافه وزن دچار آپنه خواب است و نه همه افراد مبتلا به آپنه خواب، چاق هستند.

در ادامه، به بررسی دیگر عوامل خطرزا می‌پردازیم. ضخامت و کلفتی گردن نیز می‌تواند نشان‌دهنده خطر بالاتری برای ابتلا به آپنه خواب باشد. افرادی که دارای گردن‌هایی با قطر بیشتری هستند، احتمال دارد که راه‌های هوایی باریک‌تری داشته باشند، که این امر خطر آپنه خواب را افزایش می‌دهد. به عنوان مثال، در مردان، دور گردنی بیش از 43 سانتی‌متر و در زنان، دور گردنی بیش از 38 سانتی‌متر، به طور قابل توجهی خطر ابتلا را بالا می‌برد.

این مقاله همچنین به اهمیت درک ساختار طبیعی راه‌های هوایی افراد و چگونگی تاثیر آن بر خطر آپنه خواب می‌پردازد. برخی از افراد ممکن است به طور طبیعی دارای راه‌های هوایی باریک‌تری باشند یا ممکن است به دلیل بزرگ شدن لوزه‌ها و آدنوئیدها، مسیر تنفسی آن‌ها دچار مشکل شود. این مسئله به ویژه در کودکانی که مبتلا به آپنه خواب هستند، شایع است.

به علاوه، جنسیت نیز می‌تواند بر خطر ابتلا به آپنه خواب تاثیر بگذارد. طبق تحقیقات، مردان دو برابر بیشتر از زنان به این اختلال دچار می‌شوند. با این حال، زنان نیز با افزایش وزن یا پس از دوران یائسگی، ممکن است خطر بیشتری برای ابتلا به آپنه خواب داشته باشند. علاوه بر این، افزایش سن نیز به عنوان یک عامل خطر شناخته شده است، زیرا آپنه خواب بیشتر در بین افراد مسن رخ می‌دهد.

آپنه خواب انسدادی

• اضافه وزن: افرادی که چاق هستند، چهار برابر دیگران، افراد دارای وزن عادی، در معرض خطر ابتلا به آپنه خواب می باشند. رسوب چربی در اطراف راه هوایی فوقانی می تواند تنفس را مخدوش کند، اما همه کسانی که آپنه خواب دارند، دچار اضافه وزن نیستند.

• ضخامت و کلفتی گردن: افرادی که دارای گردن های کلفت تر هستند، ممکن است راه های هوای نازکتری داشته باشند. در مردان اگر دور گردن به 43 سانتی متر برسد، خطر بروز این اختلال افزایش می یابد. در زنان نیز اگر دور گردن 38 سانتی متر یا بیشتر باشد، خطر این مشکل بیشتر خواهد شد.
• داشتن راه هوایی باریک: ممکن است به طور طبیعی دارای راه هوایی باریک باشید، یا ممکن است لوزه ها و آدنوئید شما بزرگ شوند و راه هوایی را مسدود کنند، به خصوص در کودکان مبتلا به این اختلال این مسئله رایج می باشد.
• جنسیت: مردها دو برابر زن ها به اختلال آپنه خواب دچار می شوند. به هرحال در زن ها نیز در صورت داشتن اضافه وزن، احتمال بروز مشکل افزایش می یابد. به علاوه پس از یائسگی بیشتر در معرض خطر این اختلال خواهند بود.
• افزایش سن: آپنه خواب بیشتر در افراد مسن اتفاق می افتد.
• پیشینه خانوادگی: اگر در خانواده شما کسی مبتلا به آپنه خواب حضور دارد، شما نیز در معرض خطر ابتلا به این مشکل هستید.
• مصرف الکل و آرام بخش ها: این مواد ماهیچه های گلو را شل می کنند.
• سیگار کشیدن: افراد سیگاری بیشتر از غیر سیگاری ها در معرض خطر آپنه خواب انسدادی می باشند. سیگار کشیدن باعث افزایش التهاب و احتباس مایعات در راه هوایی می شود. میزان این خطر پس از ترک سیگار کاهش می یابد.
• گرفتگی بینی: اگر شما در نفس کشیدن از طریق بینی دچار مشکل هستید – آناتومیک یا آلرژیک – بیشتر در معرض ابتلا به آپنه خواب هستید.

آپنه خواب مرکزی

• افزایش سن: افراد میانسال و مسن بیشتر در معرض ابتلا به آپنه خواب مرکزی می شوند.
• اختلالات قلبی: افرادی که دچار اختلالات و مشکلات قلبی هستند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به آپنه خواب مرکزی هستند.
• استفاده از داروهای ضد درد: داروهای مخدر ضد درد، به ویژه داروهایی که دارای اثرات طولانی هستند، مانند متادون، خطر ابتلا به آپنه خواب مرکزی را افزایش می دهند.
• سکته: افرادی که یک بار سکته مغزی کرده اند، بیشتر در معرض خطر آپنه خواب مرکزی هستند.

♦  دکتر مصطفی امیری متخصص مغز و اعصاب و ستون فقرات – دارای بورد تخصصی از دانشگاه علوم پزشکی تهران

♦  فلوشیپ اختلالات خواب از اسپانیا

انجام و تفسیر تست خواب (پلیسومنوگرافی) توسط دکتر مصطفی امیری فلوشیپ اختلالات خواب انجام می شود