انواع اختلالات تکلم: آپراکسی

آپراکسی گفتار

آپراکسی نوعی اختلال حرکتی ناشی از آسیب دیدگی عصبی است. این اختلال با نوعی ناتوانی در انجام ارادی (هدفمند) حرکات مشخص می­شود، علی رغم اینکه حالت کشش ماهیچه ها عادی و طبیعی است و هماهنگی نیز دارند.

به عبارت دیگر ماهیچه­ ها قادر هستند تا عملکرد طبیعی داشته باشند اما برنامه ریزی ناقص مغز مانع از انجام درست و همدفمند حرکات می شود.

سه نوع آپراکس وجود دارد؛ عضوی، دهانی و کلامی. آپراکسی عضوی به حرکات ارادی دست و پاها مربوط است.

ممکن است بیمار نتواند دستش را برای خداحافظی تکان دهد یا با دستش فرمانی یا پیامی بدهد (به طور ارادی) هر چند قدرت ماهیچه­ای و دامنه حرکتی که برای انجام کارها مورد نیاز است، وجود دارد و بیمار قادر است تا کارها، را به طور خودکار (نه ارادی ) انجام دهد.

فردی که به آپراکسی دهان مبتلا می باشد ممکن است نتواند زبانش را به طور ارادی بیرون بیاورد یا به طور ارادی کسی را ببوسد یا با لب­هایش صدای بوسیدن را تولید کند.

گاهی آپراکسی دهان با نوع سوم آپراکسی ، یعنی کلامی اشتباه گرفته می شود، زیرا هر دوی آن ها ماهیچه های دهانی – چهره ای را درگیر می کنند. اما یکسان و همانند نیستند. آپراکسی کلامی اختلال در برنامه ریزی حرکتی برای تولید گفتار است.

فردی که به اپراکسی کلامی مبتلا است در تعیین موقعیت و توالی عملکرد ماهیچه هایی که در کار تولید ارادی صداها دخالت دارند دچار مشکل می باشد. فرد ممکن است، یک، دو یا هر سه نوع آپراکسی را بروز دهد. اپراکسی کلامی شایع ترین نوع اپراکسی است و اپراکسی اندام کمترین شیوع را دارد.

علایم:

مشکل در تقلید صداهای گفتاری

مشکل در تقلید حرکات غیر گفتاری در ناحیه دهان(این حالت آپراکسی دهانی نامیده می شود)، مانند بیرون آوردن زبان

حرکات کورمال و آزمایش و خطا در هنگام تلاش برای تولید صداها

در موارد شدید، ناتوانی از تولید هرگونه آوایی

تاخیر یا مکث عمده در تولید گفتار

آگاهی بیمار از خطاهای تولیدی

اشکال در تولید صدای اول کلمه

اشکال بیشتر در کلمات چند هجایی

با افزایش طول کلمه مشکل افزایش می یابد

Shipley K, McAfee J. Assessment in speech & language pathology (2006)

[divider]

 الهام معصومی

گفتار درمانگر

کلینیک آلومینا مرکز تخصصی درمان اختلالات مغز و اعصاب و روان در ایران است.