راهنمایی هایی برای بیماران آلزایمری

آمار نشان می دهد که 5 درصد از جمعیت بالای 65 سال – حدود 5.2 میلیون نفر – و بیشتر از 40 درصد از جمعیت بالای 85 سال  در امریکا دچار بیماری آلزایمر هستند. بیماران مبتلا به آلزایمر، علاوه بر فقدان حافظه و مشکلات شناختی، با مشکل انجام برخی فعالیت های روزانه نیز روبرو هستند. فیزیوتراپیست به همراه خانواده سعی می کنند به فرد کمک کنند تا فعالیت های خود را به درستی انجام دهد و بدتر شدن شرایط را به تعویق می اندازند.

بیماری آلزایمر چیست؟

بیماری آلزایمر یک شرایط پیشرونده است که سلول های مغز را از بین می برد و بر روی چگونگی صحبت کردن، فکر کردن و تعامل فرد با دیگران تاثیر می کذارد. این امر شایع ترین دلیل جنون می باشد، که نوعی بیماری رمبوط به اختلالات مغزی است که باعث کاهش حافظه و عدم توانایی اجرای فعالیت های روزانه می شود. البته پنجمین دلیل اصلی مرگ میر بین افراد مسن تر از 65 سال در ایالات متحده می باشد، پس از بیماری قلبی، سرطان، سکته، تصادف و بیماری های تنفسی.

خطر مبتلا شدن به بیماری آلزایمر با افزایش سن نیز افزایش می یابد. به ندرت اتفاق می افتد که فردی قبل از رسیدن به سن 60 سالگی دچار آلزایمر شود. سابقه ی داشتن آلزایمر در بین اقوام احتمال بروز این بیماری را در شما نیز افزاییش می دهد، اما اکثر افراد مبتلا به این مشکل سابقه ی خانوادگی ندارند.

یکی از مهم ترین علائم آلزایمر گیجی است. دلایل بسیار دیگری برای پریشانی و گیجی وجود دارد، که برخی از آنها اگر زود تشخیص داده شوند، قابل پیشگیری خواهند بود.

• اگر پریشانی بیمار به طور ناگهانی اتفاق بیفتد، ملاقات های برنامه ریزی شده ای را با پزشک یا متخصص اعصاب برنامه ریزی کنید.
• اگر حالت گیجی و پریشانی پس از یک صدمه به سر بدتر شد، فورا با اورژانس تماس گرفته و تقاضای یک آمبولانس کنید.

علائم بیماری

10 علامت هشدار دهنده برای آلزایمر وجود دارد:

• تغییراتی در حافظه که زندگی روزانه را مختل می کنند
• مشکل در گرفتن تصمیم، به ویژه در حل مشکلات
• مشکل در تکمیل کردن تمرینات آشنا
• گیج بودن نسبت به زمان و مکان
• مشکل درک تصاویر بصری و یا وضعیت مناسب اجسام نسبت به هم ( روابط فضایی)
• مشکل در بیان و یافتن لغت درست در هنگام صحبت کردن و یا نوشتن
• از دست دادن مکان درست اجسام و عدم توانایی در یافتن آنها
• قضاوت ضعیف در مورد امنیت
• دست کشیدن از کار و یا فعالیت های اجتماعی
• تغییر در روحیات و شخصیت

افراد مبتلا به آلزایمر ممکن است در یک مکان آشنا گم شوند. در مراحل پیشرفته تر بیماری، فرد ممکن است بی قرار و سرگردان باشد، به ویژه در اواخر بعد از ظهر و غروب. این بیماران همچنین ممکن است از دوستان و اقوام خویش هم دوری کنند و یا صداهایی را بشنوند که واقعا وجود ندارد و ممکن است تصور کنند بقیه برای اذیت کردن آنها چنین کاری می کنند.

علاوه بر این علائم، فرد مبتلا به آلزایمر ممکن است دچار مشکلاتی در انجام فعالیت های روزانه شود. در نهایت در برخی فعالیت ها، از جمله غذا خوردن، حمام کردن، دستشویی رفتن و لباس پوشیدن، نیاز به کمک خواهند داشت. توانایی راه رفتن معمولا تا مراحل پیشرفته ی بیماری حفظ می شود؛ به هرحال به خاطر گیج بودن فرد و نگرانی هایی برای حفظ امنیت وی، فرد مبتلا به آلزایمر نیاز به مراقبت های ویژه خواهد داشت.

بیماری آلزایمر چگونه تشخیص داده می شود؟

دلیل اصلی بیماری آلزایمر ناشناخته باقی مانده است و به احتمال زیاد به فاکتورهای زیادی بستگی دارد که تشخیص بیماری را مشکل می سازند. محققان با استفاده از مطالعات تصویری از مغز مانند سی تی اسکن، MRI، اسکن توموگرافی پوزیترون یا سونوگرافی به تشخیص بیماری نزدیک تر شده اند. این تست ها اختلالات ساختار مغزی را نشان می دهند. آزمایشات عملکرد ذهن، آزمایشات مربوط به مایع مغزی نخاعی و آزمایشات ژنتیک می تواند برای کمک به تشخیص این مشکل مورد استفاده قرار گیرند. اما تشخیص قطعی تنها از طریق کالبد شکافی تشخیص داده می شود.

فیزیوتراپیست چگونه می تواند به فرد مبتلا به آلزایمر کمک کند؟

تحقیقات برای بیماران آلزایمری نشان می دهد که:

• فعالیت های جسمی باعث بهبود حافظه می شود.
• ورزش منظم می تواند مشکلات مغزی و آلزایمر را به تعویق بیندازد.
• ورزش منظم می تواند ناتوانی در اجرای فعالیت های روزانه را در افراد مبتلا به آلزایمر به تعویق بیندازد.

طبق نظرات کارشناسان جنبش، فیزیوتراپیست ها می توانند برنامه های تمرینی را برای افراد مختلف با شرایط جسمی متفاوت طراحی کنند، از جمله افراد مبتلا به آلزایمر.

در مراحل اولیه و نیمه های بیماری آلزایمر، فیزیوتراپیست همراه بیمار خواهد بود و به آنها در اجرای نقش های خود در خانه و در اجتماع کمک خواهد کرد. در مراحل پیشرفته تر بیماری، به بیمار کمک می کند تا بتواند فعالیت های روزانه ی خود را تا جایی که ممکن است به خوبی انجام دهد و مشکل مربوط به بیماری تا حدی روی دوش اعضای خانواده برمی دارد. همچنین فیزیوتراپیست می تواند اعضای خانواده را آموزش دهد تا بتوانند به فرد بیمار کمک کنند.

افراد مبتلا به بیماری آلزایمر دارای شرایط دیگری هم هستند که مربوط به افزایش سن می باشد، از جمله ورم مفاصل، افتادن و یا شکستن استخوان ها. فیزیوتراپیست ها برای رویارویی و درمان چنین شرایطی در افراد مبتلا به آلزایمر آموزش دیده اند. علاوه بر این فیزیوتراپیست ها تاثیر بیماری را بر روی دیگر شرایط فرد و سلامت عمومی وی و همچنین توانایی فرد برای درک دستورالعمل های مهم بررسی می کنند.

فیزیوتراپیست از متودهای آموزشی مختلف، تکنیک هایی برای آسان کردن عملکردها و دیدگاه های منحصر به فرد استفاده می کنند که عبارتند از:

• تکنیک های بصری، کلامی و لمسی – فیزیوتراپیست رهنمودهایی مانند اشاره به برخی حرکات ارائه می دهد. به عنوان مثال بالا بردن هر دو بازو می تواند سیگنالی برای ایستادن به فرد بدهد. این رهنمودها به صورت کلامی نیز ارائه می شوند. فرد بیمار می تواند با گرفتن دست کسی دیگر راه برود. گاهی اوقات چند تکنیک همزمان با هم استفاده می شوند.
• حرکات آینه ای – با این تکنیک فیزیوتراپیست مانند یک آینه عمل می کند، مستقیما روبروی فرد بیمار می ایستد تا به وی نشان دهد که چگونه حرکت کند. فیزیوتراپیست بازوی خود را بالا می برد تا به فرد بیمار کمک کند تا بازوی راست یا چپش را بالا بگیرد.
• کوتاه کردن فعالیت ها – فیزیوتراپیست ها برای چگونگی آموزش گام به گام به بیماران و کوتاه کردن فعالیت ها آموزش دیده اند، فعالیت ها کوتاه تر و ساده تر می شوند. به عنوان مثال اگر فیزیوتراپیست تصمیم بگیرد به فرد چگونگی بلند شدن از تخت و نشستن روی صندلی را به فرد بیمار آموزش دهد، ابتدا به وی کمک می کند تا روی تخت بنشیند و سپس حرکت کردن به روی صندلی را به او آموزش می دهد.
• انسجام – فیزیوتراپیست می تواند آموزش گام به گام خود را در حرکات منسجم و مرتبط به هم انجام دهد تا یک الگوی حرکتی پیچیده شکل گیرد. این تکنیک معمولا زمانی انجام می شود که کوتاه کردن فعالیت ها موفقیت آمیز بوده باشد و گام های مجزای حرکت از تخت تا نشستن روی صندلی یکی شده باشد.
• تسهیل دست روی دست – فیزیوتراپیست دست یا دیگر اعضای بدن فرد بیمار را که برای تکمیل کردن حرکت لازم هستند، می گیرد و آن بخش از بدن را حرکت می دهد.

گرچهافراد مبتلا به آلزایمر معمولا توانایی راه رفتن را تا آخرین مراحل بیماری دارند، اما مشکلات تعادل و هماهنگی معمولا منجر به بروز مشکلات راه رفتن می شود. فیزیوتراپیست به ماهیچه ها آموزش می دهد تا یاد بگیرند به تغییرات محیط پاسخ دهند، تغییراتی مانند ناهمواری در سطوح.

آموزش اعضای خانواده

خانواده نیز در مورد چگونگی حرکت ایمن و بلند کردن و یا جابه جا کردن فرد مبتلا به آلزایمر، برای جلوگیری از هرگونه آسیب دیدگی نیازمند آموزش هستند. علاوه بر گرفتن دست بیمار، فیزیوتراپیست ها آموزش های دیگری برای کم کردن میزان خطر و آسیب دیدگی در هنگام حرکت را آموزش می دهند. به عنوان مثال فیزیوتراپیست می تواند استفاده از تجهیزات خاصی، مانند صندلی ویژه و عصا را آموزش دهد.

آیا این بیماری قابل پیشگیری است؟

گرچه پاسخ به این سوال هنوز مشخص نیست، اما تحقیقات زیادی نشان داده اند که افرادی که دارای فعالیت های فیزیکی بیشتری هستند، با افزایش سن، کمتر از افراد کم تحرک به آلزایمر مبتلا می شوند. برخی تحقیقات نیز نشان داده اند که افزایش آمادگی قلبی و عروقی می تواند جلوی آسیب های مغزی را بگیرد. فیزیوتراپیست می تواند یک برنامه ی ورزشی سالم طراحی کند تا به فرد کمک کند تا شانس بیشتری برای داشتن پیری سالم افزایش دهد.

تجربه ی زندگی واقعی

آقای C یک فرد 76 ساله است که دو سال پیش بیماری آلزایمر در وی تشخیص داده شد. اخیرا او در انجام کارهای ساده ی روزانه ی خود دچار مشکل شده بود، از جمله بلند شدن از روی صندلی یا قدم زدن در ایوان. فیزیوتراپیست برنامه ی ورزشی منظمی برای آقای C  طراحی کرد تا به وی کمک کند تعادل خود را حفظ کرده و خطر افتادن را نیز کاهش دهد. فیزیوتراپیست همچنین برای وی توضیح داد که با استفاده از این برنامه های ورزشی منظم می تواند در فعالیت های اجتماعی خود شرکت کند، فعالیت هایی مانند بازی کردن با نوه هایش. ورزش باعث افزایش جریان خون به مغز می شود که این امر باعث بهبود حافظه و دیگر توانایی های شناختی می شود.

فیزیوتراپیست آقای C تعیین خواهد کرد که کدام تجهیزات کمکی امنیت آقای C را تامین می کند. علاوه بر اینها فیزیوتراپیست به دختر آقای C آموزش داد تا به پدر خود کمک کند تا در هنگام بلند شدن یا نشستن حرکات نرمتری داشته باشد، همچنین به آقای C تکنیک هایی آموزش داد تا فعالیت های پیچیده تری انجام دهد.

[divider]

کلینیک فوق تخصصی مغز و اعصاب و روان آلومینا