داروهایی که روی REM خواب تاثیر می گذارند

مطمئنا هر دارویی که مصرف می کنید بر کیفیت خواب شما تاثیر می گذارد. اگر در خواب وارد مرحله ی REM نشوید، حتی پس از یک خواب کامل در شب، در هنگام بیدار شدن احساس خواب آلودگی و خستگی خواهید کرد. مشکل اینجاست که برخی داروها مانع داشتن خواب عمیق می شوند. ( REM مرحله ی حرکت سریع چشم ها در خواب است.)

شناخت داروهایی که بر روی REM خواب تاثیر می گذارند

در بسیاری موارد، داروهای مصرفی در ناتوانی فرد برای خوب خوابیدن نادیده گرفته می شوند. معمولا داروها علت مشکلات خواب هستند. برخی از آنها ایجاد خواب آلودگی می کنند، اما وقتی پس از یک خواب کامل بیدار می شوید، هنوز هم احساس خواب آلودگی همراه شماست. در ادامه به انواع داروها و تاثیر آنها بر روی خواب دقت داشته باشید.

داروهای ضدافسردگی

داروهای ضدافسردگی معمولا برای افزایش عملکرد مغز تجویز می شوند. این داروها مهار کننده های بازجذب سروتونین یا SSRI ها هستند. ضدافسردگی های رایج عبارتند از:

• فلوکستین یا پروزاک
• سرتالین یا Zoloft
• پاروکستین یا پاکسیل

افرادی که از این داروها استفاده می کنند احتمالا در طول روز احساس خستگی مفرط می کنند. علاوه بر این داروهای نام برده الگوی خواب بیمار را نیز بر هم می زند. داروهای ضدافسردگی معمولا برای درمان نارکولپسی یا خواب آلودگی شدید روزانه استفاده می شوند. این امر بر روی چگونگی خواب شب افراد نیز تاثیر می گذارد.

تحریک کننده ی دستگاه سیمپاتیک (Sympathomimetic )

داروهای تحریک کننده ی دستگاه سیمپاتیک در واقع تحریک کننده های شدید سیستم عصبی مرکزی هستند. کار این داروها افزایش تاثیر مواد شیمیایی مغز بر روی فرد و بیدار نگاه داشتن وی می باشد. برخی از رایج ترین انواع این داروها عبارتند از:

• پکسترومفتامین یا دکسدرین
• ژنریک (Methoylphenidate) یا ریتالین
• پمولین یا Cylert
• متافتامین یا دسوکسین

بیمارانی که از این داروها استفاده می کنند، احتمالا به سختی می خوابند و زمانی که خوابیدند، برای حفظ دوره ی REM و همچنین خواب عمیق خارج از REM دچار مشکل می شوند. وقتی که فرد مصرف REM را متوقف کند، ممکن است احساس خستگی شدید داشته باشد. در برخی موارد نیز دوره ی REM در خواب زیاد می شود.

دیورتیک ها

دیورتیک ها باعث کاهش میزان آب بدن می شوند. انواع مختلفی از این دارو وجود دارد. از آنجایی که این دارو سدیم و مایعات زیادی را از بدن دفع می کنند، بنابراین می توانند به راحتی مانع مرحله ی REM خواب شوند، زیرا فرد باید به خاطر ادرار مکررا از خواب بیدار شود. علاوه بر این بسیاری از این قرص ها باعث کمبود پتاسیم می شوند که گرفتگی شبانه ی پا و درد را به دنبال دارد. از آنجایی که فرد مصرف کننده ی این دارو نمی تواند خواب طولانی داشته باشد، REM و به طور کل چرخه ی خواب به خطر می افتد.

کلونیدین

کلونیدین داروی خاصی است که برای درمان فشار خون بالا تجویز می شود وهمچنین در افرادی که قصد ترک کردن سیگار را دارند، تمایل به نیکوتین را کاهش می دهد. این دارو با کار بر روی سلول های عصبی مغز عمل می کند. با مصرف این دارو حتی پس از یک خواب کامل شبانه، در طول روز احساس خواب آلودگی شدید می کنید. به هرحال این دارو ممکن است بر روی مرحله ی REM نیز تاثیر بگذارد، زیرا به درستی وارد مرحله ی REM نمی شوید. مشکلات دیگر مربوط به مصرف این دارو عبارتند از کابوس دیدن و یا صبح خیلی زود بیدار شدن در حالیکه فرد دیگر قادر به خوابیدن نیست.

داروهای حاوی الکل

برخی داروها حاوی الکل هستند، به ویژه داروهای سرفه. به هرحال این داروها مانع مرحله ی REM می شوند. به طور کل الکل مخدری است که توانایی فرد را برای وارد شدن و ماندن در مرحله ی REM تحت تاثیر قرار می دهد.

دیگر داروها که REM را تحت تاثیر قرار می دهند:

زمانی که در مورد داروهایی که بر خواب تاثیر می گذارند، صحبت می کنیم، توجه به داروهای زیر نیز مهم می باشد، زیرا این داروها بر روی REM تاثیر می گذارند.

• داروهای حاوی کافئین: داروهایی که در داروخانه ها موجود می باشند و معمولا تجویز می شوند و مسکن و یا کاهش دهنده ی اشتها هستند، اغلب حاوی کافئین هستند. کافئین عمکلرد آدنوزین را تحریک می کند. آدنوزین خواب آلودگی را افزایش می دهد. افرادی که مجبور هستند قبل از خواب این داروها را مصرف کنند، احتمالا قادر نیستند وارد مرحله ی REM شوند.
• مسدود کننده های بتا: مسدودکننده های بتا ابزار مهمی هستند که پزشک ها برای درمان فشارخون، آنژین و آریتمی استفاده می کنند. به هرحال اغلب این داروها باعث بیدار شدن های نیمه شب می شوند. به علاوه می توانند در برخی افراد باعث بروز بی خوابی شوند.
• برخی آنتی هیستامین ها: آنتی هیستامین های آرام بخش به طور خاص می توانند با مرحله ی REM در خواب تداخل داشته باشند. این داروها ضد حساسیت هستند، اما در طول روز باعث خواب آلودگی می شوند. به هرحال این داروها نیز باعث بروز مشکل خواب در طول شب می شوند.

مطمئنا شما یا یکی از اطرافیانتان نیز تاکنون حداقل از یکی از داروهای بررسی شده استفاده کرده اید. می توانید تجربه های خود را در رابطه با داروهایی که تاکنون مصرف کرده اید با ما درمیان بگذارید.

مرکز تحقیقات کلینیک فوق تخصصی مغز و اعصاب و روان آلومینا

[divider]

♦  دکتر مصطفی امیری متخصص مغز و اعصاب و ستون فقرات – دارای بورد تخصصی از دانشگاه علوم پزشکی تهران

♦  فلوشیپ اختلالات خواب از دانشگاه بارسلونا

♦  مدیر کلینیک خواب مجموعه کلینیک های تخصصی آلومینا

کلینیک آلومینا مرکز فوق تخصصی پیشگیری و درمان اختلالات مغز و اعصاب و روان در ایران است.

تماس با ما