نوار عصب و ماهیچه چیست؟
تست نوار عصب و ماهیچه یک وارسی و تحقیق تشخیصی برای پی بردن به کارکرد عصبهای بدن است.
بدن آدم یک مولد الکتریسیته است و مقصود از ایجاد این الکتریسیته منتقل نمودن پیغام میان مغز و سایر اندامها است.
انتقال پیام هایی بصورت حس لمس، درد، فشار، گرما در پوست و دیگر حسهایی مانند دیدن، شنیدن و … از اندام به مغز از مسیر عصب انجام میشود.
هم چنین قوانین شناسایی بیماری اندامها به منظور انجام دادن کارهایی مانند جنبش دادن عضو از مسیر ارسال پیام بوسیله عصبها است.
اعصاب این پیامها را بصورت امواج الکتریکی جابهجا میکنند دقیقاً مانند همان کاریکه در سیم تلفن انجام میشود.
وقتی عصب کار خود را بدرستی انجام نمیدهد این انتقال پیام و انتقال امواج الکتریکی مبتلا به اختلال میشود.
راهکاری وجود دارد که بوسیله آن میتوان شدت و سرعت و دیگر خصوصیات امواج الکتریکی که در طول عصب جریان دارند را ثبت کرد.
به این شیوه یا تست، الکترودیاگنوستیک Electro-diagnostic testing میگویند.
که یکی از راههای تست نوار عصب و ماهیچه است.
علت بکارگیری و استفاده از تست نوار عصب و ماهیچه
در بیماریهایی مانند مرض قند (دیابت) ملتهب شدن عصبی به وجود میاید که نشانههای شبیه به دیسک ایجاد میکند.
جراحی دیسک در این وضعیت نه فقط اثر ندارد بلکه بیماری را وخیمتر میکند.
بررسی نوار عصب و ماهیچه به افتراق این حالتها کمک میکند.
دو تست نوار عصب و ماهیچه مضاف بر محل درگیری عصب، شدت زیان را نشان میدهد و در تصمیمگیری دکتر در اینکه فرد بیمار را جراحی کند یا میتواند با درمانهای غیرجراحی به مداوا ادامه دهد کمک میکند.
۳ یکی از علتهای رایج مراجعه مریضها به کلینیک تست نوار عصب و ماهیچه مبتلا شدن به ضایعات مرتبط به دیسک گردن و کمر است.
بی تردید نوار عصب و ماهیچه در تشخیص و بهبود مشکلات دیسک گردن و کمر کمک میکنند.
در اغلب مواقع تست نوار عصب و ماهیچه (EMG , NCV) بایست با هم انجام شوند.
بطور استثنائی به عنوان مثال چنانچه دکتر تنها بخواهد وجود یا فقدان وجود نشانگان کارپال تانل را بداند و رد دیگر بیماریها مانند درگیری ریشه گردنی را در نگاه نگیرد و یا ممنوعیتی بمنظور استفاده از سوزن وجود داشته باشد یا با درخواست دکتر درمانگر این کار انجام میشود.
در تست نوار عصب و ماهیچه برای گرفتن موج حسی، عصب را در یک محل تحریک کرده و جواب را از روی پوست ثبت میکنیم برای گرفتن موج حرکتی، عصب حرکتی را در یک نقطه تحریک میکنیم و جواب از روی ماهیچه ثبت میگردد.
انواع تست
در یک وارسی و تحقیق الکترودیاگنوستیک بطور معمول دو تست نوار عصب و ماهیچه انجام میشود که شامل:
۱) الکترومیوگرافی Electro-myography EMG که به آن نوار ماهیچه هم میگویند.
۲) مطالعه هدایت عصبی Nerve conduction studies NCS که به آن نوار عصبی هم میگویند.
از تستهای الکترودیاگنوستیک در بیماریهایی مانند نشانگان کارپال تونل یا نشانگان فشار به عصب آلنا در مچ دست یا بررسی سیاتیک یا دردهای گردن که به دست تیر میکشد، در بررسی اثرگذاری (تاثیر) مرض قند (دیابت) روی اعصاب و یا در بررسی زیان عصب پس از ضرباتی که به اندام وارد میگردد و بسیاری بیماریهای دیگر استفاده میشود. دقت نوار عصب و ماهیچه برای کشف مشکل همواره زیاد نیست و گاهی وقتها با وجود مریضی در عصب امکان دارد تست مساله (نکته) غیرعادی را نشان ندهد.
تست نوار عصب و ماهیچه بایست بوسیله متخصص طب فیزیکی و توانبخشی و مغزواعصاب انجام میشود.
شیوه و روش انجام تست نوار عصب عضله
این آزمون از مراحل مختلف تشکیل شدهاست. ولی تست نوار عصب و ماهیچه دو مرحله اساسی دارد.
در قسمت بررسی هدایت عصبی، دکتر به اعصاب شما تحریک الکتریکی میدهد.
در قسمت بررسی ماهیچه سوزنی در قسمتهای مختلف ماهیچهها (عضلات) شما درون میشود.
توجه داشتهباشیم که در قسمت دوم تست، دارویی در بدنتان تزریق نمیشود.
سوزن سیستم نوار عصب و ماهیچه ویژه میباشد و نیز سوزنهای دستگاههای مختلف با هم فرق میکند. چنانچه تجربه میکند بکارگیری سوزن یکبار مصرف در تست نوار عصب و ماهیچه هستید این نوشتار را به دکتر انجام دهنده تست گوشزد کنید.
الکترومایوگرافی (EMG , ELECTROMYOGRAPHY)
الکترومایوگرافی برای ارزیابی عارضههای گوناگونی که میتوانند متعاقب از فشار روی عصب، علی الخصوص در بازو، آرنج یا مچ دست، باشد انجام میشود. به منظور انجام این تست نوار عصب و ماهیچه یک الکترود سوزنی در ماهیچه وارد میشود و تکاپو (فعالیت) الکتریکی ماهیچه از این راه ثبت میشود.
نوع موج ایجاد شده بر صفحه مانیتور و آوای موج جهت تشخیص بکار میرود.
پس از قرار دادن الکترود از فرد بیمار خواسته میشود که ماهیچه خود را اول به میزان اندک وسپس با درجات بیشتری منقبض کند.
در هر کدام این حالتها امواج بخصوصی ایجاد میشود.
امکان دارد در هنگام فرو رفتن سوزنها در پوست اندکی درد بوجود بیاید. که بزودی از بین میرود هم چنین پس از خروج سوزنها از پوست جای آنها تا چند روز امکان دارد اندکی سوز داشته باشد.
چنانچه از دواهایی که خون را رقیق میکند استفاده میکنید، بیماری ریوی دارید یا به دلیل بیماری زمینهای خاصی بیم (خطر) عفونت در بدنتان فراوان است این موارد را بایستی پیش از انجام تست نوار عصب و ماهیچه به تست کننده بیان کنید.
طی روز انجام تست به پوست محل هیچ کرم یا لوسیونی نزنید.
جواهر نبندید.
بطور معمول پاسخ تست بی درنگ پس از انجام آن به شما داده میشود.
بررسی هدایت عصبی
این تستها توسط متخصص اعصاب یا فیزیوتراپیست متخصص در این کار انجام میشود. در تست نوار عصب و ماهیچه ، ماهیچهها (عضلات)، الکتریسیته ایجاد میکنند و در این شیوه تکاپو (فعالیت) الکتریکی ماهیچه بررسی میشود.
سوزنهای بسیار ظریفی از مسیر پوست به درون ماهیچه مورد نظر فرستاده میشود تا از مسیر آنها امواج الکتریکی ساخته شده بوسیله ماهیچه به سیستم مخصوصی فرستاده شود.
سیستم، امواج الکتریکی گردآوری شده را تحکیم و بعد ثبت میکند.
نیز امکان دارد در این شیوه نوار عصب و ماهیچه تست کننده چسبهای ویژه را در نقطههای گوناگونی روی پوستتان قرار بگذارد.
این نقطههای در گذرگاه عصب مورد مطالعه هستند.
در زیر این چسبها تکه فلزی قرار دارد که بوسیله سیمی به سیستم متصل میشود.
پس کار این چسب یا الکترودها گردآوری اطلاعات الکتریکی از روی پوست است.
سیستم نوار عصب و ماهیچه از مسیر یکی از این الکترودها یک جریان الکتریکی پایین را به پوستتان وارد میکند.
این جریان الکتریسیته از مسیر پوست به عصب وارد شده و در طی آن جنبش میکند.
در اندکی بالاتر در گذرگاه عصب الکترود بعدی جریان الکتریکی رسیده را اخذ و ثبت میکند.
بعد سیستم بررسی میکند که چه میزان زمان طی شده تا موج الکتریکی از نقطه اول به نقطه دوم برسد.
به زبان دیگر سرعت هدایت امواج الکتریکی در درون عصب بررسی میشود.
این سرعت هدایت بطور معمول در حدود ۲۰۰ کیلومتر در ساعت است.
وقتی عصب به هر علتی پسندیده کار نمیکند امکان دارد این سرعت هدایت اندک شود.
تست کننده با تغییر محل الکترودها سعی میکند محل زیان عصب را کشف کند.
موقع ورود جریان الکتریسیته از الکترود اول به پوست یک احساس اندک برق گرفتگی حس میشود که دردآور یا آزار دهنده نیست.
به منظور اندازه گیری سرعت هدایت عصبی، عصب را در دو نقطه تحریک میکنیم و فاصله میان دو نقطه تقسیم بر زمان طی شده در این وضعیت سرعت هدایت عصبی است.
کاربرد تست نوار عضله عصب
تست نوار عصب و ماهیچه در درمان بیماریهای زیر کاربرد دارد:
- نشانگان کارپال تانل (فشار بر روی عصب مدیان هنگام عبور از بین استخوانهای مچ دست و تحت رباط عرضی)
- نشانگان خروجی قفسه سینه (فشار بر روی شبکه بازویی، هنگام عبور این اعصاب از زیر استخوان ترقوه در شانه)
- گیرکردن عصب اولنار (فشار بر روی عصب اولنار هنگام عبور از پشت آرنج)
- دردهای ناشی از دشواریها (ی) دیسک (فشار بر روی ریشههای عصبی هنگام خروج از ستون مهرهها در گردن ویا کمر، مانند دردهای سیاتیک)
- احساس مور مور، گزگز وبی حسی اندامها
- در تشخیص فشار روی ریشههای عصبی که از بین مهرهها عبور کرده و توسط دیسک صدمه دیده زیر فشار قرار میگیرند یاری دهنده است و به دکتر درمانگر در تشخیص میزان ضایعه ایجاد شده توسط دیسک صدمه دیده یاری میکند. تست نوار عصب و ماهیچه به منظور وارسی وضعیت التیام و بهبود بعد از بهبود دیسک کمر و گردن بصورت جراحی و یا شیوههای طب فیزیکی، تاثیرگذار است.
گاهی یک دیسک برای مریض کمردرد ایجاد میکند اما فرد بیمار بطور کامل بهبود میابد. ولی بعد از مدت زمانی مجدد فرد بیمار مبتلا به درد میگردد. گزینش این مسئله که آیا این درگیری عصبی جدید است یا قدیمی با تست نوار عصب و ماهیچه انجام میشود.
- بهبود کمردرد و گردن درد
۱- با پیشرفت تکنولوژی اطلاعات حاصل از تن بیشتر شده است.
گاهی این اطلاعات گمراه کنندست..
به عنوان مثال اغلب افراد طبیعی در عکس ام آر آی بیرون زدگی یا پاره شدن دیسک دارند اما این بیرون زدگی هیچ دشواری برای مریض ایجاد نمیکند.
در مریض گرفتار و مبتلا به دیسک کمر هم امکانپذیر است چند دیسک بیرون زده باشد ولی بطور کامل مشخص نشده است که کدام دیسک علایم را ایجاد کرده است.
با نوار عصب و ماهیچه ، عصب گرفتار معلوم میشود و محل ضایعه گزینش میگردد.
۲- گاهی یک دیسک برای مریض کمردرد ایجاد میکند اما فرد بیمار بطور کامل بهبود میابد. ولی بعد از مدت زمانی مجدد فرد بیمار مبتلا به درد میگردد. گزینش این مسئله که آیا این درگیری عصبی جدید است یا قدیمی تست نوار عصب و ماهیچه انجام میشود.
۳- گاهی فرد بیمار تحت عمل جراحی قرار میگیرد ولی پس از مدت زمانی درد فرد بیمار التیام و بهبود نمییابد یا نامطلوبتر میشود، گزینش اینکه آیا دیسک جدید عامل این دشوار است یا چسبندگی عامل دشوار است یا در هنگام جراحی به اعصاب اسیب وارد شده. تست نوار عصب و ماهیچه به همراهام آر ای با تزریق انجام میشود.
در بیماریهائی مانند مرض قند (دیابت) ملتهب شدن عصبی بوجود میآید که نشانههای شبیه به دیسک ایجاد میکند. جراحی دیسک در این وضعیت نه فقط اثر ندارد بلکه بیماری را وخیمتر میکند. تست نوار عصب و ماهیچه به افتراق این حالتها یاری میکند.
گاهی عصب در محلی جز کمر گیر افتادگی پیدا میکند به عنوان مثال عصب سیاتیک در لگن گیرمی افتد ولی به کمر نیز تیر میکشد، تست نوار عصب و ماهیچه به گزینش محل گیر افتادن عصب یاری میکند.
گاهی درگیری عصب خود را بصورت درد مبهم در نقطهای دیگر نشان میدهد به عنوان مثال فشار بر دیسک خود را بصورت درد پاشنه، یا درد پشت ران یا حتی زانو نشان میدهد که تست نوار عصب و ماهیچه میتواند به تشخیص یاری رساند.
آیا انجام تست نوار عصب و ماهیچه (EMG , NCV) دردآور است؟
حس درد یک تجربه شخصی است و برای خیلی از بیماران درد متعاقب از نوار عصب و ماهیچه(EMG , NCV) اندک است و حتی برخی از بیماران حس درد انجام نمیدهند.
در صورت حس درد به پزشکی که آزمون را انجام میدهد اطلاع دهید. دکتر بر اساس مورد به تغییر شیوه انجام تست نوار عصب و ماهیچه میپردازد.
ندرتا پیش میاد که به دلیل درد تحمل ناپذیر بایستی انجام تست خاصی متوقف شود.
در این حالت دکتر بر اساس یافتههای بدست آمده تا این وهله مبادرت (اقدام) به تفسیر تست نوار عصب و ماهیچه میکند.
البته بدیهی است که چنانچه این تست به صورت کامل انجام نشود، نتیجه حاصله هم کامل نخواهد بود.
میتوان به منظور پرهیز از بروز درد یا کاستن آن از داروهای آرامبخش و دواهایی از قبیل دیازپام کمک گرفت.
این امر بطور معمول در مورد کودکان بسیار بیقرار صادق است.
ولی در زمینه افراد بزرگسال بکار نمیرود.
هم چنین مصرف دواهای مسکن موقعیتی مانند لیدوکائین در این آزمون موردی ندارد.
مدت زمان انجام تست نوار عصب عضله
وابسته به نوع تست درخواست دکتر درمانگر از ۴۵ دقیقه تا ۲ساعت زمان میبرد.
در موارد ویژه (خاص) بیشتر هم زمان میبرد.
در اینگونه موارد بهترست که به منظور پرهیز از ملال و خستگی فرد بیمار و دکتر انجام دهنده تست نوار عصب و ماهیچه ، آن را در چند جلسه مختلف (متفاوت) انجام داد گاهی موقعیتها واجب است که تست چندبار مرور شود.
یک دلیل این امر آن است که تغییراتی که در مراحل مختلف بیماریهای عصب و ماهیچه در این آزمون دیدهمیشود متمایز است..
اقدامات لازم و ضروری برای بیماران در موقع انجام نوار عصب و عضله:
طی روز انجام تست نوار عصب و ماهیچه ، استحمام نموده ومواد زائد را ازروی پوست محل آزمون بزودایید.
از استعمال هرنوع مواد آریشی و لوشن، کرم و یا پماد بر روی محل آزمون اجتناب نمایید.
پرونده پزشکی به مانند کلیه آزمایشات و عکسهای رادیولوژی خود را بهمراه داشته باشید.
پیش از انجام آزمون، انتهای اندامهای (دستها و پاههای) خود را گرم کنید.
پیش از انجام آزمون، دستبند انگشتر و هر شی فلزی را از اندامها بیرون (خارج) نمایید.
پیش از انجام آزمون، موبایل و کلیه دستگاههای الکترونیک خود را خاموش نمایید.
اگرپیس میکر قلبی استفاده میکنید دکتر خود را اگاه سازید.
ز داروهای رقیق کننده خون نظیر وارفارین، هپارین ویا پلاویکس استفاده میکنید، دکتر خود را اگاه سازید.
چنانچه گرفتار به بیماری ههای میکروبی به مانند ایدز وهپاتیت هستید دکتر خود را اگاه سازید.
چنانچه گرفتار به بیماری ههای خونی، نقص دیرینه (مزمن) کلیه، نقص کبد و بیماری قلبی هستید دکتر خود را اگاه سازید.
بعد از تست نوار عصب و ماهیچه امکان دارد اندکی درد وکبودی در محل سوزنهاداشته باشید، ولی این پیامد در طی چند روز ناپدید میشود.
به منظور کاستن از درد والتهاب میتوانید از مشت و مال (ماساژ) یخ یا استامینوفن خوردنی استفاده کنید.
تست نوار عصب و ماهیچه دارای عوارضی است.
ولی در صورت ملاحظه نکتهها (ی) خاصی که دکتر انجامدهنده آزمون به آن اشراف دارد، این عارضهها برای شما رخ نخواهد داد.
تنها عارضهای که شاید برای شما اتفاق بیوفتد درد موقتی در محل ورود سوزن است.
این درد امکان دارد چند ساعت زمان ببرد و به مسکن عادی مانند استامینوفن یا بروفن و یا سرد کردن موقعیتی محل جواب میدهد.
در موقع انجام تست نوار عصب و ماهیچه در محل ورود سوزن امکان دارد خونریزی مختصری دیدهشود.
در اینگونه موارد دکتر با فشار موقعیتی پنبه به مدت لازم مبادرت (اقدام) به خاتمه خونریزی میکند.
ولی در برخی بیماران بویژه بیمارانی که دارای عیوب خونریزیدهنده هستند و یا داروها و یا موادی که خونریزی میدهند را مصرف میکنند بعد از چند ساعت از خاتمه تست خونریزی آغاز شود.
در این موارد فرد بیمار بعد از تمام شدن آزمون متوجه خون مردگی و یا تورم موقعیتی میشود.
در اینگونه موارد بطور معمول فشار دادن جسم سردی مانند یخ به محل گرفتار به مدت چند دقیقه خونریزی را برطرف میکند، هر چند که بر طرف شدن تورم و خونمردگی زمانی طول خواهد کشید.
بهر حال در موقع بروز هر پیامد متعاقب از نوار عصب و ماهیچه که به روشهای فوق پاسخ ندهد دکتر انجام دهنده آزمون را مطلع کنید.
برای انجام نوار عصب عضله با بالاترین کیفیت در تهران برای خانم دکتر نرگس طباطبایی در جایروس نوبت ویزیت بگیرید (اینجا)
دکتر نرگس حسینی طباطبایی
متخصص بیماریهای مغز، اعصاب و ستون فقرات (بورد تخصصی از دانشگاه علوم پزشکی تهران)
فلوشیپ فوق تخصصی پایش و تشخیص در جراحی اعصاب از انستیتو بین المللی علوم اعصاب هانوفر آلمان
بزرگترین گروه فوق تخصصی پزشکان مغز و اعصاب و متخصصین روانپزشکی در ایران
شاید دیگر کمتر کسی اطلاع نداشته باشد که در مجموعه بزرگ پزشکان جایروس بهترین فوق تخصص های مغز و اعصاب و اعصاب و روان و برترین فارغ التحصیلان آمریکا،اسپانیا و آلمان حضور دارند و خدمات مغزواعصاب و روان که در این مجموعه ارائه می شود با کیفیت ترین در تمام ایران است!
کادر درمانی جایروس از لحاظ تخصصی در حیطه های اعصاب، در تمام کشور بی نظیر است
شماره تماس های نوبت گیری سریع
مشاوره های تلفنی و ویزیت آنلاین ویدئویی نیز ارائه می شود.
واحد مغز و اعصاب و روان ☎ 22616377_021 ☎
واحد ویزیت متخصص اختلالات خواب و نوبت انجام تست خواب ☎ 02122648627 ☎
واحد مشاوره و روانشناسی ☎ 22636863_021 ☎
اگر بی خوابی دارید، علاوه بر خدمات حضوری در کلینیک، میتوانید با تهیه دوره جامع درمان بیخوابی که توسط دکتر مصطفی امیری فلوشیپ اختلالات خواب تهیه شده است، بی خوابی تان را بدون دارو و در منزل درمان کنید.
درمان بی خوابی بدون دارو با ۱۱۳ روش علمی و خانگی (برای شروع، اینجا کلیک کنید)
اگر دچار افسردگی هستید یا میخواهید احساس شادی و لذت را در زندگی تان تقویت کنید، میتوانید بصورت حضوری توسط متخصصین روانپزشکی یا روانشناسان مجموعه جایروس ویزیت شوید و علاوه بر خدمات حضوری، میتوانید با تهیه دوره آنلاین درمان افسردگی در خانه که توسط مجموعه پزشکان جایروس تهیه شده است، افسردگی تان را در منزل و بدون دارو درمان کنید (برای دیدن ویدئو معرفی دوره، کلیک کنید)
درمان افسردگی در منزل بدون دارو (برای شروع، اینجا کلیک کنید)
امتیاز بینندگان:5 ستاره