اختلالات روانپریشی | انواع اختلالات روان پریشی

اختلالات روانپریشی گروهی از بیماری های جدی است که بر روی ذهن تأثیر می گذارد. برای این بیماران  دشوار است که به وضوح فکر کنند ، به خوبی قضاوت کنند ، احساسی را پاسخ دهند ، به طور مؤثر ارتباط برقرار کنند ، واقعیت را درک کنند و به طور مناسب رفتار کنند.

هنگامی که علائم اختلالات روانپریشی شدید باشد ، این بیماران در برقراری ارتباط با واقعیت مشکل پیدا می کنند و اغلب قادر به اداره زندگی روزمره خود  نیستند. اما حتی اختلالات روان پریشی شدید نیز معمولاً قابل درمان هستند.

روان پریشی اختلالی است که در آن فرد مبتلا قادر نیست فرقی میان واقعیت و خیال بگذارد. این علامت اختلالات روانی جدی است. افرادی که در معرض سایکوز هستند ، دچار توهم و خیالات می شوند.

توهمات تجارب حسی هستند که در غیاب یک محرک واقعی اتفاق می افتد. به عنوان مثال ، فردی که دارای توهم شنیداری است ، صدای مادر خود را می شود در حالی که مادرش در نزدیکی او نیست.  یا کسی که دارای توهم بینایی است ، ممکن است چیزی را ببیند ، مثلاً یک نفر را در کنار خود ببیند ، که در واقعیت وجود ندارد.

این تجربیات می تواند ترسناک باشد. افراد مبتلا به این اختلال همچنین ممکن است به خود یا دیگران آسیب برسانند. اگر خود شما یا یکی از افرادی که می شناسید علائم روانپریشی را تجربه می کند ، مهم است که به پزشک متخصص مراجعه فرمایید.

فرد مبتلا به اختلال روانپریشی ممکن است دارای افکاری باشد که بر خلاف شواهد واقعی است. این افکار به عنوان توهمات شناخته شده اند. برخی از افراد مبتلا به سایکوز نیز ممکن است انگیزه خود را از دست بدهند و یا روابط اجتماعی را ترک کنند.

انواع اختلالات روانپریشی

انواع مختلفی از اختلالات روانپریشی وجود دارد. از جمله :

اسکیزوفرنی : افراد مبتلا به این بیماری تغییراتی در رفتار خود دارند. همچنین سایر علائم این اختلال مانند هذیان و توهمات ممکن است بیش از 6 ماه طول بکشد.  اسکیزوفرنی معمولاً در کار یا مدرسه و نیز روابط فرد مبتلا تأثیر می گذارد.

اختلال اسکیزوافکتیو : این اختلال حالتی میان اسکیزوفرنی و اختلال خلقی مانند افسردگی یا اختلال دوقطبی است.

اختلال اسکیزوفرنی فرم : یکی از اختلالات روان پریشی است که شامل نشانه های اسکیزوفرنی  با شروع سریع می شود.  اما نشانه ها برای یک دوره کوتاه مدت  بین 1 تا 6 ماه طول می کشد.

اختلال روانپریشی گذرا: افراد مبتلا به این بیماری رفتارهای ناگهانی و کوتاه مدت روان پریشانه دارند.   اختلال روانپریشی گذرا اغلب در پاسخ به یک رویداد بسیار استرس زا، مانند مرگ در خانواده بروز می کند.  دوره بهبودی و بازیابی اغلب سریع و معمولاً کمتر از یک ماه است.

اختلال دیلوژنال یا هذیانی : علامت کلیدی این اختلال داشتن  یک باور نادرست است که فرد مبتلا به این اختلال آن را قبول دارد. اما سایر افراد آن را قبول ندارند.  مثلاً تصور می کنند که کسی آنها را تعقیب می کند ، به یک بیماری مبتلا شده اند ، و یا کسی قصد دارد آنها را مسموم کند.  افراد مبتلا به اختلال دیلوژنال به دیگران شک دارند. این توهم برای حداقل 1 ماه طول می کشد.

اختلال روان پریشی مشترک : این بیماری زمانی اتفاق می افتد که شخص بیمار در یک رابطه دو طرفه در موردی یک توهم داشته باشد و شخص مقابل نیز آن را تأئید  می کند.

اختلال روانپزشکی ناشی از مواد مخدر والکل : این بیماری ناشی از استفاده یا ترک کردن مواد مخدر مانند هالوژن ها و کوکائین کراک است که موجب توهم ، هذیان یا حرف زدن آشفته  می شود.

اختلال روان پریشی به علت وضعیت پزشکی دیگر: در افراد مبتلا به این اختلال ممکن است هذیان و توهم و یا سایر علائم  به علت بیماری دیگری که بر عملکرد مغز تثیر می گذارد مانند آسیب سر یا تومور مغزی رخ دهد.

پارافرنیا: این بیماری دارای علائمی شبیه به اسکیزوفرنی است.  پارافرنیا در اواخر زندگی و در دوره سالمندی شروع می شود.

علائم اختلالات روانپریشی

سایر علایم احتمالی بیماری های روان پریشی عبارتند از :

• گفتار ناسازگار و آشفته ،
• تفکرات آشفته و مغشوش ،
• رفتارهای عجیب و غریب و خطرناک ،
• حرکات آهسته یا غیرعادی ،
• از دست دادن علاقه به بهداشت شخصی ،
• از دست دادن علاقه به فعالیت ها ،
• مشکلات در مدرسه یا کار و روابط دوستانه ،
• سردی روابط و ناتوانی در بیان احساسات ،
• نوسانات خلق و خو و یا سایر علائم خلقی مانند افسردگی یا مانیا.

علائم اختلال روانپریشی در همه افراد مبتلا یکسان نیست. و در طول زمان ممکن است حتی در همان فرد نیز تغییر کند.

علل اختلالات روانپریشی

پزشکان علت دقیق اختلالات روانپریشی را نمی دانند. و علت دقیق آن همیشه مشخص نیست. محققان بر این باورند که عوامل زیادی در ابتلا به این عارضه نقش دارند. برخی از اختلالات روان پریشی که در اعضای یک خانواده ها مشاهده  می شوند ، این شبه را ایجاد می کنند که اختلال ممکن است تا حدی   ارثی باشد.  عوامل محیطی مانند  استرس ، بی خوابی ، سوء مصرف مواد و تغییرات بزرگ در زندگی نیز می تواند از علل ایجاد این اختلال باشد.

افراد مبتلا به اختلالات روانپریشی خاص مانند اسکیزوفرنی ممکن است در قسمت هایی از شیمی مغز که تفکر، درک و انگیزش را کنترل می کنند نیز مشکلاتی داشته باشند.

در اسکیزوفرنی گیرنده های سلول عصبی  با یک شیمی مغز به نام گلوتامات کار می کنند. و ممکن است در مناطق خاصی از مغز به درستی اثر نداشته باشند. در نتیجه مشکلاتی در تفکر و ادراک ایجاد می  کند.

این اختلالات  معمولاً  در اواخر نوجوانی یا بین سنین  20 یا 30 سالگی بروز می کند. نسبت ابتلای مردان و زنان به این عارضه مساوی است.

بیماری ها

بیماری هایی که می توانند موجب روانی پریشی شوند عبارتند از :

• بیماری های مغزی مانند بیماری پارکینسون ، بیماری هانتینگتون و برخی از اختلالات کروموزومی ،
• تومورهای مغزی یا کیست ها ،

برخی از انواع زوال عقل ممکن است منجر به روان پریشی  شوند.  به طور مثال بیماری های زیر :

• بیماری آلزایمر ،
• HIV ، سیفلیس و سایر عفونت هایی که به مغز حمله می کنند ،
• برخی از انواع صرع ،
• سکته مغزی.

عوامل خطر برای ابتلا به اختلالات روانپریشی

در حال حاضر نمی توان دقیقاً مشخص کرد که چه کسانی بیشتر به این اختلالات دچار می شوند.  با این حال تحقیقات نشان داده است که ژنتیک ممکن است در ابتلا به این عارضه نقش داشته باشد.

اگر افراد نزدیک یک خانواده مانند یکی از والدین یا خواهر یا برادر به یک اختلال روانپریشی مبتلا باشند ،  احتمال بیشتری وجود دارد که سایر افراد خانواده نیز به این بیماری مبتلا بشوند.

کودکان مبتلا به جهش ژنتیکی به نام 22q11.2  سندرم دی جرج یا حذف در معرض خطر ابتلا به اختلال روانیپریشی به خصوص اسکیزوفرنی قرار دارند.

تشخیص اختلالات روان پریشی

برای تشخیص اختلال روانپریشی ، پزشک ابتدا سابقه  پزشکی و روانپزشکی بیمار را بررسی می کند. و احتمالاً معاینات فیزیکی مختصری را انجام می دهد. گاهی ممکن است دکتر آزمایش خون و  تصویربرداری از مغز (مانند اسکن MRI ) را به منظور تشخیص بیماری های جسمی یا مصرف مواد مانند کوکائین یا LSD انجام دهد.

اگر پزشک علائم فیزیکی برای بیماری  پیدا نکند ، ممکن است فرد را به روان پزشک یا روان شناس ارجاع دهد. متخصص بهداشت روانی پس از انجام بررسی و معاینات لازم  در مورد اینکه آیا فرد مبتلا به اختلال روانی مبتلا است یا خیر ، تصمیم گیری می کنند.

اختلالات روانپریشی از طریق یک ارزیابی روانپزشکی تشخیص داده می شود. این بدان معنی است که  روان پزشک رفتار فرد را ارزیابی می کند.  آزمایش های پزشکی و اشعه ایکس می تواند برای تعیین اینکه آیا یک بیماری زمینه ای باعث علائم می شود ، استفاده می شود.

تشخیص اختلالات روانپریشی در کودکان و نوجوانان

بسیاری از علائم روانپریشی که در بزرگسالان مشاهده می شود ، در جوانان شایع نیست.  به عنوان مثال ، بچه های کوچک اغلب دوستان خیالی دارند که با آنها صحبت می کنند. این فقط یک بازی تخیلی است که کاملاً برای کودکان عادی است.

اما اگر شما در مورد یک بیماری روانپریشی در کودک یا نوجوان خود نگران هستید ، رفتار او را به یک پزشک اطلاع دهید.

درمان اختلالات روانپریشی

اکثر اختلالات روانپریشی با ترکیبی از داروها و روان درمانی که نوعی مشاوره است ، مداوا می شوند.  بیشتر افراد پس از شروع مداوا احساس می کنند که حال شان بهتر شده است.  و علائم بیماری از بین می رود.

درمان آرام سازی سریع

گاهی اوقات افراد مبتلا به سایکوز می توانند تحریک شوند و به خود یا دیگران آسیب برسانند. در این موارد ممکن است لازم باشد به سرعت  آنها را آرام کنید. یک پزشک یا پرستار اورژانس با تزریق یک  داروی سریع انتشار یا مایع به سرعت بیمار را ریلکس می کند.  این روش آرام سازی سریع نامیده می شود.

دارو درمانی برای اختلالات روانپریشی

داروهای آنتی سایکوتیک نوع اصلی داروهایی است که پزشکان برای درمان اختلالات روانپریشی تجویز می کنند. اگر چه این داروها تأثیر درمانی ندارند اما در مدیریت علائم ناراحت کننده اختلالات روانپریشی مانند توهمات ، هذیان و مشکلات تفکر مؤثر هستند.

داروهای قدیمی تر آنتی سایکوتیک عبارتند از:

• کلورپرومازین (تورازین) ،
• فلوفنازین (پرولیسین) ،
• هالوپریدول (هالدول) ،
• لگزاپین (لوسیتین) ،
• پرفنازین (تریلافون) ،
• تیوریدازین (ملاریل).

جدید ترین داروهای ضد روانپریشی های رایج عبارتند از :

• Aripiprazole (Abilify) ،
• اسناپین (Saphris) ،
• برکسپیرازول (Rexulti)،
• کارپراسین (وریالار) ،
• کلوزاپین (کلروزیل) ،
• Iloperidone (Fanapt) ،
• لوازیدون (لاتوا) ،
• اولانزاپین ( Zyprexa) ،
• پالپیریدون (Invega) ،
• Paliperidone palmitate (Invega Sustenna)، (Invega Trinza) ،
• کتیاپین (سرکوئل) ،
• ریسپریدون (Risperdal)،
• زیپیزیدون (Geodon).

پزشکان در ابتدا معمولاً داروهای جدید تر را تجویز می کنند. زیرا عوارض جانبی کمتری نسبت به داروهای  قدیمی تر دارند.  بعضی از داروها در فرم تزریقی در دسترس  هستند و فقط باید یک یا دو بار در ماه مصرف شوند. تزریق دارو راحت تر از مصرف روزانه قرص ها است.

روان درمانی

انواع مشاوره از جمله مشاوره فردی ، گروهی و خانواده درمانی می تواند به کسی که اختلال روانی دارد کمک کند. اکثر افراد مبتلا به اختلالات روانپریشی به صورت سرپایی تحت درمان قرار می گیرند. و نیازی به بستری شدن در بخش روانی ندارند.  اما گاهی اوقات لازم است که بیمار در بیمارستان بستری شود.  مثلاً اگر علائم شدیدی داشته باشد ، خود بیمار و یا اطرافیان او در معرض خطر باشند ، و یا افرادی که به علت بیماری نمی توانند از خود مراقبت کنند.

درمان رفتاری – شناختی برای اختلالات روانپریشی

درمان شناختی – رفتاری به معنای ویزیت های منظم به منظور گفتگو با یک مشاور بهداشت روانی با هدف تغییر تفکر و رفتار است. این نوع درمان در انجام تغییرات دائمی و مدیریت بهتر بیماری به بیماران کمک می کند.  درمان شناختی – رفتاری اغلب برای آن دسته از علائم روان پریشی مفید است که به طور کامل با داروها مداوا نمی شوند.

پزشکان متخصص مغز و اعصاب در کلینیک جایروس روش های خاصی برای درمان اختلالات روانپریشی و مشکلات مرتبط به آن به بیماران ارائه می دهند که باعث شده  بیماران به سرعت روند بهبودی را طی کنند.  شما هم می توانید با مراجعه به کلینیک های ما درمان خود را  شروع کنید. 

دوره بهبودی چقدر طول می کشد؟  

هر فردی که برای یک اختلال روانپریشی درمان می شود ، ممکن است به طور متفاوتی به درمان پاسخ دهد. بعضی از افراد به سرعت بهبود می یابند. در برخی دیگر نیز ممکن است چند هفته یا چند ماه طول بکشد تا علائم تسکین پیدا کنند.

بعضی از افراد ممکن است نیاز به ادامه درمان برای یک دوره طولانی مدت داشته باشند. بعضی ها نیز مانند افرادی که چندین مشکل شدید دارند ، ممکن است برای همیشه نیاز به مصرف داروها داشته باشند. در این موارد ، داروها معمولاً به منظور به حداقل رساندن عوارض جانبی با دوز بسیار پایین به بیمار داده می شود.

درمان و طول مدت درمان بستگی به نوع اختلال روانی دارد و فرد مبتلا به اختلال  دارد. اما این اختلالات قابل درمان هستند و اکثر مردم با درمان و مراقبت و پیگیری دقیق بهبود خوبی خواهند داشت.

عوارض و نتایج روان درمانی

روان درمانی عوارض زیادی را به دنبال ندارد. با این حال اگر بیماری افراد مبتلا به سایکوز درمان نشود ، ممکن است بیمار نتواند به خوبی از خود مراقبت کند.

اکثر افراد مبتلا به سایکوز با درمان مناسب بهبود می یابند. حتی در موارد شدید ، دارو و درمان می تواند به بهبود  بیمار کمک کند.

پیشگیری از اختلالات روانپریشی

پیشگیری از اختلالات روانیپریشی امکان ندارد. اما هر چه درمان زودتر شروع  شود ، بهتر است. درمان زود هنگام  به جلوگیری از علائم کمک می کند. کمک گرفتن در شروع بیماری می تواند در زندگی فرد بیمار ، خانواده و روابط شخصی او مؤثر باشد.

برای افرادی که در معرض خطر ابتلا به اختلالات روانپریشی قرار دارند ، از جمله افرادی که سابقه خانوادگی اسکیزوفرنی دارند ، اجتناب از مواد مخدر مانند ماری جوانا و الکل ممکن است به جلوگیری یا کاهش احتمال ابتلا به این اختلال شرایط کمک کند.

ویتامین های که به درمان اختلالات روانپریشی کمک می کنند

افراد مبتلا به اسکیزوفرنی اغلب دچار کمبود اسید فولیک یا ویتامین B9 هستند. مصرف مکمل اسید فولیک ممکن است به کاهش علائم کمک کند. یک بررسی در سال  2014 اشاره می کند که سایر ویتامین های B، از جمله ویتامین B12 و B6 نیز ممکن است در درمان اختلالات روانپریشی مؤثر باشند.

بعضی از مطالعات نشان داده که کمبود ویتامین D ، به ویژه در اوایل زندگی ، با اسکیزوفرنی ارتباط دارد.  ویتامین های مؤثر در درمان اختلال روانپریشی عبارت هستند از :

• تیامین ویتامین B1  ،
• نیاسین ویتامین B3 ،
• پیریدوکسین ویتامین B6  ،
• اسید فولیک / فولات ویتامین B9 ،
• کوبالامین ویتامین B12 .

نقش مکمل های روغن ماهی در درمان اختلالات روانپریشی

روغن ماهی یک منبع غنی از اسیدهای چرب امگا 3 است. این مواد مغذی شناخته شده باعث کاهش التهاب در بدن می شود. التهاب ممکن است در بسیاری از بیماری های روحی ، از جمله اسکیزوفرنی نقش داشته باشد. یک مطالعه ای که بر روی 81 نفر از جوانانی که در معرض ابتلا به اسکیزوفرنی قرار داشتند ، نشان داد که احتمال ابتلا به این بیماری در افرادی که مکمل های روغن ماهی را دریافت کردند ، کمتر می باشد. هر چند نتایج امیدوار کننده هستند ، اما تحقیقات بیشتری لازم است.

کمبود کدام ویتامین باعث اسکیزوفرنی می شود؟

یکی از ویتامین هایی که کمبود آن باعث بروز بیماری های روانپریشی مانند بیماری  پلاگرا می شود ، کمبود نیاسین (ویتامین B3  (  است. علائم کلاسیک این بیماری عبارتند از:

• درماتیت ،
• اسهال ،
• زوال عقل.

سایر علائم ممکن است شامل سردرد ، اختلال خواب ، توهم ، اختلال فکر ، اضطراب و افسردگی باشد.

محقق و مترجم : مینو شفیعی