مشکلات قلبی در زنان | همه چیز در مورد بیماریهای قلبی در خانم ها

آقایان و خانمها از نظر بیشتر عوامل خطرآفرین برای بیماری قلبی- شامل کلسترول بالا، تحرک جسمانی اندک، بالا بودن فشار خون -سیگار کشیدن- با یکدیگر تفاوتی ندارند، ولی بعضی از تفاوت‌های جنسیتی از نظر بروز، ‌علائم و پیامد بیماری قلبی بین آنها موجود می‌باشد.

خانم‌ها در قیاس با مردان، با درصد بیشتری احتمال دارد از بیماری قلبی بمیرند؛ خانمهای با احتمال ۲ برابر زیادتر در طول ۶ سال بعد از حمله و سکته قلبی اول احتمال دارد گرفتار حمله و سکته قلبی دوم شوند؛ و آن‌ها به میزان مردان بعد از جراحی بای‌پس یا آنژیوپلاستی التیام و بهبود پیدا نمی‌کنند.

ولی در برابر خانم‌ها نسبت به مردان ده سال دیرتر گرفتار بیماری قلبی می‌شوند.

چطور میتوان این تفاوت‌ها را توضیح داد؟

آغاز دیررس بیماری قلبی در خانم‌ها به احتمال زیاد نشات گرفته از اثرات محافظتی استروژن‌ها (هورمون‌های جنسی زنانه) تولیدشده در تخمدان‌ها است که تا موقع یائسگی ادامه دارد.

ولی از اونجایی که خانم‌ها بعدها گرفتار بیماری قلبی می‌شوند، با درصد بیشتری احتمال دارد بیماری‌هایی مانند دیابت، سبب پیدایش اختلال در معالجه و بهبودی خانمها از بیماری قلبی شود.

خانم‌ها هم چنین دارای قلب و سرخرگها کورونر (عروق تغذیه‌کننده قلب) کوچکتری هستند، که به نوبه‌ی خود احتمال دارد جراحی قلب انجام دادن را مشکل‌تر کند.

و کارآیی بعضی از راهکارهای استاندارد تشخیصی مانند آنژیوگرافی عروق کورونر را نیز کاهش دهد.

آنژیوگرافی برای پیدا کردن پلاکهای انباشته از کلسترول که به درون عروق خونی برجسته می‌شوند، و سبب بسته شدن این سرخرگها می‌شوند، روش خوبیست

پلاک‌های شریانی بطور معمول در آقایان اینگونه تشکیل می‌شوند.

ولی در خانم‌ها پلاک‌های چربی محتمل است به صورتی منظم در طول دیواره‌های سرخرگها تشکیل شوند، و به درون رگ برجستگی نداشته باشند، در نهایت در آنژیوگرافی بطور معمول تشخیص داده نشوند.

حملات قلبی در آقایان بطور معمول ناشی از پاره شدن پلاک‌های شریانی است که سبب میگردد در محل پلاک لخته‌ای ایجاد شود و گردش خون در سرخرگ متوقف شود.

خانمها با درصد بالاتری نسبت به مردان احتمال دارد گرفتار بیماری عروق کوچک (میکروواسکولر) باشند به این معنی شاخه‌های ریز و میکروسکوپی سرخرگ‌های کرونر (شریان‌های تغذیه کننده قلب) باریک شوند.

این رگ‌های میکروسکوپی که بسیار کوچک هستند که با آنژیوگرافی قابل دیده شدن نمی‌باشند، ‌عضله قلب را تغذیه میکنند و آن را تندرست و سالم نگاه میدارند.

حتی هنگامی سرخرگهای اصلی کورونر باز هستند، بیماری رگ‌های میکروسکوپی احتمال دارد دریافت اکسیژن توسط قلب را کاهش دهند و سبب درد قلبی و دیگر نشانه‌ها شوند.

هنوز چیزهای زیادی باقیمانده است که بایستی در مورد تفاوت قلب زنان و مردان، رویه کهنسالی قلب، و نحوه پاسخ آن به برنامه غذایی، ورزش، اضطراب و نگرانی و دیگر اثرات معلوم شود.

تحقیقات علمی مداومی در این موارد درحال انجام است، بنابراین خودتان را بروز نگه دارید.

فعلا این ۱۰ نکته را در زمینه خطرات بیماری قلبی در خانم‌ها و بهترین روش کنترل آن‌ها در نگاه داشته باشید:

۱- کلسترول نامطلوب:

تاثیر بالا بودن کلسترول در بیماری قلبی در خانمها و آقایان اندکی متمایز است.

میزان پایین چربی خوب یا همان اچ دی ال (زیر ۵۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر) نسبت به اندازه بالای کلسترول بد یا همان ال دی ال برای خانم‌ها خطرناکتر است، در وضعی که در آقایان میزان بالای کلسترول نامطلوب بااهمیت‌ترین عامل خطرآفرین مرتبط به چربی خون در گرفتار شدن به بیماری قلبی است.

میزان‌تری گلیسیرید (بالای ۱۵۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر) هم برای قلب خانم‌ها خطرآفرین است، ‌به خصوص در خانمهایی که دور کمر آن‌ها ۸۹ سانتی‌متر یا بیش‌تر است.

مقدار کل کلسترول اهمیت پایین‌تر نسبت به شاخصی دارد که از تقسیم کردن کلسترول کل بر کلسترول HDL بدست میآید.

نسبت مطلوب در خانم‌ها ۳ دو است.

ریسک مشکلات قلبی در خانمها به مقدار کلسترول غیر HDL آن‌ها (کلسترول کل منهای HDL) هم وابسته است، این عدد باید اندک‌تر از ۱۳۰ میلی‌گرم در دسی‌‌لیتر باشد.

چکار باید کرد: هر ۵ سال یکبار ناشتا، چربی خون تان را اندازه گیری کنید.

چنانچه کلسترول تان بالا باشد، ابتدا باید تغییرات سبک زندگی- ورزش، سیگار نکشیدن، مهار و کنترل وزن، و برنامه غذایی قوت بخش که محتوی میزان زیادی سبزی، میوه و غلات سبوس‌دار باشد- را درنظر بگیرید.

دکتر متخصص شما امکان دارد میزان خطری که با آن رو به رو هستید، دارو هم برایتان تجویز نماید.

۲- نقش ملتهب شدن

کلسترول تنها مشخصه ریسک مشکلات قلبی نیست.

شواهد و قرائن نشان میدهد که ملتهب شدن هم در ایجاد پلاک‌های شریانی مسدودکننده تاثیردارد.

در روزگار کنونی به پروتئین واکنشی ِ C یا CRP – ماده‌ای که در بدن در جواب به عفونت و ملتهب شدن ایجاد میشود، توجه زیاد شده است.

اکنون یک تست برای گزینش ملتهب شدن عروق خونی وجود دارد که CRP با حساسیت بالا یا hsCRP نامیده میشود.

تحقیقات نشان داده‌‌اند که خانمهایی که hsCRP بالا دارند، با احتمال ۲ برابر بیشتر نسبت به افرادی کلسترول نامطلوب یا LDL بالا دارند، به دلیل حمله و سکته قلبی یا سکته مغزی می‌میرند.

و خانمهایی که مقدار کلسترول LDL آن‌ها عادی است.، ولی hsCRP آن‌ها بالاست، در ریسک خطر بیشتر حمله و سکته قلبی نسبت به افرادی هستند که LDL بالا و hsCRP پایین دارند.

در نهایت چنین یافته‌هایی، آزمایش hsCRP هم اکنون بیشتر برای تخمین زدن احتمال حمله و سکته قلبی بکار میرود.

چکار باید کرد: خانم‌ها تندرست و سالم بدون عوامل خطرآفرین برای بیماری قلب، احتیاجی بانجام دادن آزمایش hsCRP ندارند.

هم چنین خانم‌ها در ریسک خطر بالای بیماری قلبی که از قلب تحت مداوا هستند‌، هم ضروری نیست این تست را انجام دهند.

با وجود این چنانچه مقدار کلسترول شما عادی است.، ولی دیگر عوامل خطرآفرین برای بیماری قلبی مانند بالا بودن فشار خون یا سوابق خانوادگی بیماری قلبی را دارید، آزمایش hsCRP محتمل است به عنوان شاخصی برای یاری به تصمیم‌گیری برای دادن یا ندادن دارو به شما به کار رود.

۳- کنترل فشار خون:

بالا بودن فشار خون هم در خانم‌ها و هم درمردان به سلولهای پوشاننده جدار داخلی رگ‌های کورونری زیان وارد می‌کنند و زمینه را بمنظور بوجود آوردن ملتهب شدن و ایجاد پلاک چربی مهیا میکنند.

میزان مطلوب فشار خون اندک‌تر از ۱۲۰روی ۸۰ میلی‌متر جیوه است.

خانم‌ها تا سن ۵۵ سالگی نسبت به مردان با احتمال پایین‌تر گرفتار بالابودن فشار خون می‌شوند.

ولی بعد از آن، فشار خون خانم‌ها بطور رایج با سرعت زیادتری نسبت به مردان بیشتر می‌شود، ‌و تا هفتاد سالگی حدود هشتاد درصد خانم‌ها بالا بودن فشار خون دارند.

چکار باید کرد: چنانچه فشار خون شما تدریجا در حال افزایش به بالای حد مطلوب است، تلاش کنید با تغییرات سبک و شیوه زندگی مانند کم کردن وزن، افزایش فعالیت بدنی، کاهش استفاده از نمک و داشتن یک سیستم تغذیه‌ای سالم، آن را کمتر کنید.

چنانچه فشار خونتان به ۱۴۰ روی ۹۰ میلی‌متر جیوه یا بالاتر برسد، پزشکتان احتمال دارد برایتان دارو، بطور معمول یک داروی ادرارآور تیازیدی، تجویز نماید.

۴- احتیاج به ورزش:

بیش از پنجاه سال پژوهش نشان داده است که هر چه شما از نظر بدنی فعال‌تر باشید، خطر گرفتار شدن به بیماری قلبی در شما کاهش میابد.

در یک وارسی و تحقیق در خانم‌ها بعد از سن یائسگی در مخاطره بیماری قلبی سرخرگی، خانمهایی که آمادگی جسمی داشتند (می‌توانستند با سرعت ۸ کیلومتر در ساعت به طور آهسته بدوند یا یک فعالیت بدنی معادل آن را انجام دهند) نسبت به افرادیکه آمادگی جسمی نداشتند، – بدون توجه وزن‌شان- میزان پایین‌تر از حمله و سکته قلبی، سکته مغزی و مرگ و میر به این دلیل داشتند.

ورزش سبب شدیدتر شدن بخش زیادی از تغییرات مفید در قلب و سرخرگ‌های کرونر میشود، از جمله افزاش فعالیت آنتی‌اکسیدان (ضداکسیداسیون) و التیام و بهبود کارد آندوتلیوم (سلول‌هایی که جدار داخلی رگها را تشکیل می‌دهند)

ورزش می‌تواند میزان HDL را افزایش دهد و میزان تری‌گلیسیریدهای خون را پایین بیاورد، یعنی تغییراتی که علی الخصوص برای تندرستی قلب خانم‌ها اهمیت دارند.

ورزش هم چنین به تسلی اضطراب و نگرانی روانی- یک عامل خطرآفرین برای بالا بودن فشار خون و بنابراین مشکلات قلبی- یاری می‌کند.

چکار باید کرد: ورزش کردن- بعد از سیگار نکشیدن- شاید بااهمیت‌ترین عامل منفردی است که خطر گرفتار شدن به بیماری قلبی را تقلیل میدهد.

۵- تفاوت‌ها در نشانه‌ها

هم خانم‌ها و هم مردان احتمال دارد گرفتار آنژین صدری شوند ک نشانه کلاسیک بیماری قلبی است، و سبب درد ناحیه سینه، عرق سرد کردن، احساس تهوع و دیگر نشانه‌های میشود ولی خانم‌ها با درصد بیشتری احتمال دارد نشانه‌های بیماری قلبی به صورتی غیرمعمول گزارش دهند، مانند یک رنجش کلی، احساس فرسودگی، یا تنگ نفس که در موقع اضطراب و نگرانی یا هنگام انجام امورات متداول هر روزه رخ می‌دهند.

خانم‌ها هم چنین با درصد بیشتری احتمال دارد گرفتار «آنژین پرینزمتال» شوند، که بطور معمول در موقع استراحت (معمولا در شب) رخ میدهد و متعاقب از اسپاسم یا تنگ‌شدن سرخرگ کورونر است.

هم در آقایان و هم در خانم‌ها، حس درد یا فشار در قفسه سینه نخستین نشانه حمله و سکته قلبی است؛ درد بازو، درد شانه، و تعریق نیز رایج است و در هر دو جنس رخ میدهد.

ولی خانم‌ها با درصد بیشتری احتمال دارد از ملال و خستگی، تهوع، کمردرد، سرگیجه و ضربان قلب نارضایتی کنند.

یک وارسی و تحقیق روشن کرد که ۸۴ درصد خانم‌ها (۷۶ درصد مردان) پیش از پیدایش حمله و سکته قلبی نشانه‌های پیشینی (پرودرومال) – نشانه‌های نخستین هشدار دهنده نخستین مرتبط به بیماری قلبی (درد قفسه سینه، بازو، تنگ نفس، و خستگی) را در طی یک سال قبل از نخستین حمله و سکته قلبی را از خود بروز داده‌اند.

چکار باید کرد: درسی که می‌بایست بگیرید این است، چنانچه به طور غیرمعمول حس خسته بودن، درد مبهم در قفسه‌سینه یا تنگ نفس میکنید، به نزد دکترتان بروید تا اطمینان حاصل کنید که بیماری قلبی ندارید.

۶- افسردگی و قلب

پیوندهای میان روان و قلب را بسختی میتوان به صورت اندکی بیان کرد، ولی بیشتر متخصصان سلامت توافق دارند که عوامل روانی امکان دارد در ریسک مشکلات قلبی دخیل باشند.

یکی از قابل‌توجه‌ترین این عوامل برای خانم‌ها افسردگی است.

در «بررسی سلامت پرستاران» که سالهاست در ایالات متحده در جریان است، افسردگی با افزایش ریسک مشکلات قلبی مرگبار، از جمله مرگ قلبی غیرمنتظره همراهی داشت، حتی بعد از آن که دیگر عوامل خطرآفرین (مانند بالا بودن فشار خون، کلسترول بالا، کشیدن سیگار، چاقی، و فقدان جنبش بدنی کافی) در نگاه گرفته شده بود.

تنها افسردگی نیست که ریسک مشکلات قلبی را می‌افزاید؛ حمله و سکته قلبی هم سبب افسردگی میشود، که خود این افسردگی به نوبه‌ی خود خطر حمله و سکته قلبی دوم را افزایش میدهد.

یک تاثیر افسردگی این است که سبب میگردد زن در مراقبت خودش – از نظر ورزش کردن، پرهیز از سیگار، داشتن سیستم غذایی مناسب، و مصرف داروها- اهمال کند.

سازوکارهای زیستی مستقیمی نیز در این ارتباط وجود دارند، از جمله افزایش پاسخ‌های التهابی و لخته‌شدن خون.

چکار باید کرد: چنانچه از نظر عاطفی مرحله دشواری را می‌گذرانید، سلامت قلب‌تان یکی از علل بسیاری است که می‌بایست رفتن به نزد متخصص بهداشت روانی را مد نظر داشته باشید.

از دکتر خانواده‌تان بخواهید شما را به متخصص مناسب آشنا کند.

۷- خواب و قلب

خواب نامطلوب با بالا بودن فشار خون، تصلب شرائین، ناتوانی و نارسایی قلبی ، حمله و سکته قلبی، سکته مغزی، دیابت و چاقی مرتبط است.

در یک وارسی و تحقیق در خانم‌ها میانسال که هر شب بیشتر از پنج ساعت نمی‌خوابیدند، در طول میلیون فرد ده ساله نسبت به خانمهایی که بطور میانگین هشت ساعت در شبانه‌روز می‌خوابیدند، ۳۰ زیادتر در معرض بیماری قلبی بودند.

خواب ناکافی هم چنین با رسوب کلسیم در عروق کورنری قلب، که یک بخش شکل دهنده پلاک تصلب شرایین، است، مرتبط است.

یک خطر قلبی-عروقی دیگر یک مشکل تنفسی مختل‌کننده خواب بنام «قطع دم و بازدم هنگام خواب» (sleep apnea) است.

و میزان چندین شاخص التهابی در خون (CRP، اینترلوکین شش، فاکتور نکروز تومور- آلفا و دیگر شاخص‌ها) در نهایت خواب ناکافی افزایش میابد.

چکار باید کرد: تلاش کنید هفت تا هشت ساعت در شب بخوابید.

چنانچه خواب شما به طور مزمن مختل شده یا ناکافی است یا غالبا در هنگام روز احساس خواب‌آلودگی میکنید، با دکتر عمومی‌تان در این زمینه مشاوره انجام دهید.

۸- ارزیابی خطر

متخصصان برای سال‌های بسیار برای ارزیابی خطر گرفتار شدن به بیماری قلبی به داده‌های بدست آمده از یک وارسی و تحقیق مشهور بنام «بررسی قلب فرامینگهام» اتکا می‌کردند که خطر گرفتار شدن به حمله و سکته قلبی را ده سال آتیه با در نظر داشتن سن، جنسیت، کشیدن سیگار، مقدار کلسترول، و فشار خون تخمین می‌زند.

یک معیار اندازه‌گیری بنام «نمره خطر رینولدز» که مازاد بر اینها، اندازه‌گیری با حساسیت بالای CRP خون یا hsCRP و سوابق خانوادگی را نیز در نگاه می‌گیرد، بخصوص در مورد حملات قلبی در خانم‌ها، توانایی پیش‌بینی را التیام و بهبود بخشید است.

در یک وارسی و تحقیق مدل رینولد در نصفی از خانمهایی که بر اساس مدل فرامینگهام خطر حمله و سکته قلبی در آن‌ها بینابینی ارزیابی شده بود، با مدل رینولدز در رده‌های با خطر بالاتر یا پایین‌تر طبقه‌بندی مجدد شدند.

چکار باید کرد: بعد از محاسبه نمره خطر حمله و سکته قلبی بر حسب مدل فرامینگهام، www health harvard edu/heartrisk

چنانچه میزان خطر شما در حد میانه – پنج تا بیست درصد بود- انجام آزمایش hsCRP را مد نظر داشته باشید، بعد موقعیت‌تان را با مدل جدید رینولدز www reynoldsriskscore org.

ارزیابی مجدد کنید.

۹- داروهای که شاید به آن‌ها نیاز داشته باشید یا نداشته باشید.

داروهای دسته استاتین‌ها درمان انتخابی به منظور بهترشدن مقدار کلسترول خون هستند.

این دارو مقدار کلسترول نامطلوب (LDL) را کمتر می‌کنند، اندکی مقدار کلسترول پسندیده (HDL) را بالا می‌برند، و اندکی میزان تری‌گلیسریدها را کمتر می‌کنند.

میزان این کاهش‌‌ها بسته نوع و میزان استاتین مصرفی دارد.

استاتین‌ها برای آنهایی که علیرغم تغییرات سبک و شیوه زندگی مقدار کلسترول خون آن‌ها بالا می‌‌ماند، یک گزینه درمانی است.

ولی این داروها برای هر فردی لازم نیستند.

این داروها احتمال دارد سبب پیامدهای جانبی ناراحت‌کننده‌ای- علی الخصوص دردهای عضلانی- و در موارد کمیابی مشکلات کبدی شوند.

و گرچه نشان داده شدهاست که این داروها خطر مشکلات قلبی-عروقی (از جمله حملات قلبی مرگبار) را در خانمهایی که در گذشته گرفتار بیماری قلبی بوده‌اند، کمتر می‌کنند،

هنوز روشن نیست که آیا خانم‌ها دارای میزان بالای کلسترول بدون نشانه بیماری قلبی هم محتمل است از مصرف این داروها سود ببرند یا نه

دیگر دواهایی که مقدار کلسترول را هدف قرار میدهند هم محتمل است در بعضی شرایط مناسب باشند.

چکار باید کرد: با دکترتان گفتگو کنید.

چنانچه تری‌گلیسرید بالا و LDL بالا دارید، یک دسته دارویی بنام مشتقات اسید فیبریک (مانند جمفیبروزیل) احتمال دارد به شما یاری میرساند.

چنانچه میزان HDL یا کلسترول خوب‌تان پایین است، یک گزینه درمانی بکارگیری داروی نیاسین است که هم HDL را بالا میبرد و هم LDL و تری‌گلیسرید را تقلیل میدهد.

بمنظور بوجود آوردن این اثر بطور معمول باید نیاسین با دوزهای نسبتا بالا قرار بدهند داده شود و درمان تحت نظر متخصص باشد.

مصرف آسپیرین یک نشانه پرسش برای خانم‌ها بوده است.

نشان داده شده است که استفاده روزانه آسپیرین خطر نخستین حمله و سکته قلبی در آقایان را تقلیل میدهد، ولی «بررسی سلامت زنان» در ایالات متحده نتوانست برآیند مشابهی را در زمینه خانمها به دست دهد.

استفاده روزانه آسپیرین به جلوگیری از سکته‌های مغزی متعاقب از نرسیدن خون به مغز (شایع‌ترین نوع سکته مغزی) کمک کرد و تا حدی هیچوجه حملات قلبی در میان خانم‌ها ۶۵ ساله و بالاتر اثربخش بود.

ولی در خانم‌ها زیر ۶۵ سال، استفاده روزانه آسپیرین نسبت به دارونما اثر بیشتری هیچوجه حملات قلبی نداشت.

روشن است که آسپیرین دارویی معجزه‌آسا نیست، و دارویی بطور کامل بدون پیامد هم نیست.

خونریزی گوارشی و سکته مغزی متعاقب از خونریزی در رگ‌ها مغز جزو خطرات مصرف منظم آسپیرین هستند.

چکار باید کرد: با دکترتان در زمینه خطرات و منافع مصرف آسپیرین مشاوره انجام دهید.

به یاد داشته باشید که یک سبک زندگی تندرست می‌تواند هیچوجه سکته مغزی و حمله و سکته قلبی بسیار موثرتر از آسپیرین باشد.

۱۰ التیام و بهبود تشخیص

روش استاندارد برای ارزیابی نشانه‌های قلبی گرفتن الکتروکاردیوگرام یا همان نوار قلب – در هنگام استراحت و بر روی ترد میل (تست استرس) است- و امکان دارد در مرحله بعدی آنژیوگرافی رگ‌های کورونر (سرخرگ‌های تغذیه کننده قلب) انجام پذیرد.

آنژیوگرافی یک روش تصویربرداری با اشعه ایکس است که بعد از فرستادن سوندی به درون رگ‌های کورونر قلب و تزریق ماده حاجب، می‌تواند هر نوع انسداد این رگ‌ها را نمایش دهد.

ولی نوار قلب احتمال دارد نتواند بیماری قلبی در خانمها را مشخص کند و حتی آنژیوگرافی نیز همانطور که در گذشته گفتیم امکان دارد در تشخیص ناتوان بماند.

چکار باید کرد: تست هسته‌ای تحت اضطراب و نگرانی (تزریق ماده رادیواکتیو در حالیکه فرد بیمار روی تردمیل در حال فعالیت است و عکسبرداری از قلب) و اکوکاردیوگرافی تحت اضطراب و نگرانی (تصویربرداری از قلب با امواج مافوق صوت در هنگام فعالیت فرد بیمار روی ترد میل) نسبت به الکتروکاردیوگرافی یا نوار قلب مطمئن‌تر هستند و بخش زیادی از مراکز تخصصی این آزمایش‌ها را انجام میدهند.

هم چنین برخی از خانمها احتمال دارد احتیاج به دو تست دیگر داشته باشند: سونوگرافی داخل‌عروقی که تصاویر سطح مقطع دیواره‌های سرخرگ می‌گیرد و «بررسی‌های رزرو گردش خون کورونر» که در آن‌ها میزان افزایش خون در این رگ‌ها در جواب به افزایش تقاضا اندازه‌گیری میشود.

این دو تست توانایی دارند نشان دهند آیا رگ‌های ذره‌بینی در قلب اینکارها خون به ماهیچه قلب می‌رسانند یا نه.

هر دوی این تست‌ها احتمال دارد هنگام آنژیوگرافی انجام پذیرد.

حرف پایانی

چنانچه نشانه‌های نگران کننده‌ای دارید، آنرا با پزشکتان در میان گذارید.

و پیش متخصصی بروید که به حرف شما گوش می‌دهد و نگرانی‌های شما را جدی می‌گیرد.

حتی احتمال دارد در یک مرکز تخصصی قلب قادر باشید پزشکی را که متخصص تندرستی قلب خانمها است را بیابید.