دگزامفتامین چه دارویی است و چه عوارضی دارد؟

دگزامفتامین برای موارد زیر مورد استفاده قرار می گیرد:

• شرایطی در آن فرد بیمار نمی تواند خوابیدن خود را کنترل کند (نارکولپسی)
• اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD). دگزامفتامین برای درمان بیش فعالی در آنها ریتالین یا متیل فنیدیت و اتوموکستین موثر نیست.

داروهای محرک برای تمام کودکان مبتلا به ADHD مناسب نیست. این دارو به عنوان بخشی از یک برنامه درمانی جامع برای ADHD که شامل روان درمانی و تکنیک های مدیریت رفتاری است، استفاده می شود و تنها برای کودکانی استفاده می شود که این روش های درمانی به تنهایی موثر نیستند. این دارو تنها باید تحت نظارت متخصص اختلالات رفتاری در کودکان مورد استفاده شود. اگر علائم ADHD ادامه پیدا کنند و اثر بخشی دارو همچنان ادامه پیدا کند، مصرف دگزامفتامین در دوران نوجوانی و بزرگسالی نیز ادامه پیدا می کند.

[toggle title=”در این ویدئوبا داروی دگزامفتامین آشنا خواهید شد!” state=”open” ][/toggle]

اثربخشی دگزامفتامین چگونه است؟

دگزامفتامین نوعی داروی محرک است. در بزرگسالان برای درمان نارکولپسی استفاده می شود. در این بیماران دگزامفتامین با افزایش فعالیت مغز به بیمار کمک می کند و جلوی خوابیدن وی را گرفته و باعث هوشیاری او می شود.

در کودکان نیز برای درمان بیش فعالی استفاده می شود و استفاده از این دارو برای درمان بیش فعالی کمی عجیب به نظر می رسد، چرا که محرک ها باعث افزایش فعالیت فرد بیمار می شوند. به هرحال محرک ها با یک میزان خاص دارای تاثیر معکوس هستند.

دگزامفتامین بر روی برخی مواد شیمیایی موجود در مغز تاثیر می گذارد و فعالیت این مواد شیمیایی را افزایش می دهد، از جمله این مواد شیمیایی دوپامین و نورادرنالین هستند که فعالیت آنها را در بخش هایی از مغز افزایش می دهد که کنترل کننده توجه و رفتار هستند. این قسمت ها در کودکان مبتلا به بیش فعالی دارای فعالیت کمی هستند. تصور می شود افزایش فعالیت این مواد شیمیایی عملکرد این بخش های خاص را در مغز بهبود می بخشد. پزشکان هنوز چگونگی دقیق اثربخشی داروهای محرک برای کودکان مبتلا به بیش فعالی را نمی دانند.

میزان مصرف دارو

• میزان مصرف دارو براساس علت مصرف، بیش فعالی یا نارکولپسی، توسط پزشک تعیین می شود. در هر دو مورد میزان دارو با مصرف کم شروع شده و به تدریج افزایش پیدا می کند، یا براساس واکنش فرد به دارو میزان آن تغییر خواهد کرد.
• در مصرف این دارو لازم است راهنمایی ها و دستورالعمل های پزشک را با دقت دنبال کنید.
• تاثیر دارو به مدت سه تا چهار ساعت پس از مصرف آن ادامه دارد، به همین دلیل داروی دگزامفتامین 2 تا 4 بار در روز مصرف می شود.
• در کودکان کبتلا به بیش فعالی بهتر است دارو صبح، در هنگام نهار و در صورت نیاز وعده سوم حدود ساعت 4 بعد از ظهر مصرف شود. مصرف دارو دیرتر از این زمان توصیه نمی شود چرا که بر روی خواب فرد تاثیر می گذارد.
• اگر یک ماه پس از مصرف دارو علائم بهبود پیدا نکردند، پزشک ممکن است مصرف دارو را متوقف کند. در صورت بهبود علائم نیز مصرف دارو هر از گاهی متوقف خواهد شد، به عنوان مثال یک بار در سال. به این ترتیب شرایط ارزیابی شده و نیاز به مصرف دارو بررسی می شود.

اطلاعاتی مهم در مورد داروی دگزامفتامین

• این دارو ممکن است باعث سرگیجه، خواب آلودگی و تغییر در بینایی شود. در صورت مشاهده هر یک از این موارد بهتر است از انجام فعالیت هایی که نیاز به هوشیاری زیاد دارند، از جمله رانندگی، اجتناب کنید.
• در زمان مصرف دارو دگزامفتامین از نوشیدن الکل اجتناب کنید.
• این دارو ممکن است اشتها را کاهش دهد و در برخی افراد مصرف طولانی مدت باعث کاهش وزن می شود. در زمان مصرف این دارو در کودکان لازم است قد، وزن و اشتهای آنها به طور مرتب، هر 6 ماه یک بار، بررسی شود. اگر قد و وزن کودک مناسب نباشد، ممکن است پزشک مصرف دارو را هر از گاهی متوقف کند تا رشد کودک به حالت طبیعی بازگردد.
• فشار خون و ضربان قلب شما نیز باید قبل از شروع مصرف دارو بررسی شوند و پس از آن نیز هر 6 ماه یک بار و هر بار پس از تغییر میزان مصرف نیز لازم است بررسی شوند، به ویژه اگر به فشار خون بالا مبتلا هستید.
• اگر در دوره مصرف داروی دگزامفتامین در زمان ورزش کردن دچار درد قفسه سینه یا تنگی نفس می شوید و یا بدون دلیل احساس ضعف می کنید، حتما به پزشک خود اطلاع دهید.
• در صورت مشاهده هر گونه علائم یا عوارض جانبی دیگر به پزشک اطلاع دهید. به ویژه کودکان و نوجوانانی که داروی دگزامفتامین مصرف می کنند، در صورت مشاهده هر یک از این موارد لازم است به پزشک مراجعه کنند: مشاهده افکار یا احساسات آزاردهنده جدید یا بدتر شدن قبلی ها، اضطراب، تحریک پذیری، پرخاشگری، خشونت، افسردگی، تغییر در خلق و خو و یا دیگر تغییرات غیر عادی در رفتار. اگر در هر موردی نسبت به تغییر شرایط کودک خود نگران هستید، بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید.
• درمان بیماری با این دارو نباید به طور ناگهانی متوقف شود. قطع مصرف دارو باید به تدریج و طبق دستورات پزشک انجام شود.

داروی دگزامفتامین توسط این افراد با احتیاط مصرف شود:

• افرادی که دارای کاهش عملکرد کلیه هستند.
• افرادی که دارای افزایش فشار خون خفیف هستند.
• افرادی که دارای سابقه تشنج و صرع هستند.
• افرادی که دارای سابقه شخصی یا خانوادگی اسپاسم های عضلانی غیرارادی هستند (پریدن چشم یا تیک)
• افرادی که دارای سابقه شخصی یا خانوادگی ابتلا به سندروم تورت یا توره هستند
• افرادی که دارای سابقه شخصی یا خانوادگی ابتلا به بیماری روانی هستند، از جمله علائمی مانند دیدن، شنیدن و یا احساس کردن چیزهایی که وجود ندارند (توهم)، اعتقاد به چیزهایی که حقیقی نیستند، مشکوک بودن غیر طبیعی (پارانویا)، حس آشفتگی، اضطراب یا تنش، احساس افسردگی و یا گناه.
• افرادی که دارای سابقه شخصی یا خانوادگی ابتلا به اختلال دو قطبی (افسردگی شیدایی) هستند
• افراد مبتلا به بی اشتهایی عصبی

داروی دگزامفتامین نباید توسط این افراد مصرف شود:

• کودکان زیر 6 سال
• افرادی که به مشتقات آمفتامین حساسیت دارند.
• افرادی که دارای ناهنجاری های ساختاری در قلب خود هستند.
• افراد مبتلا به تصلب شرایین (سفت شدن پیشرفته رگ ها) که با علائمی مانند درد قفسه سینه یا حمله قلبی همراه است.
• افراد مبتلا به نارسایی قلبی یا ضبان نامنظم قلب
• افراد مبتلا به فشار خون بالا یا متوسط
• افرادی که در وضعیت تحریک، فعالیت یا آشفتگی هستند.
• افراد مبتلا به پرکاری تیروئید
• افراد مبتلا به گلوکوم
• افراد مبتلا به اختلالات خونی ارثی به نام پروفیریا
• افرادی که دارای سابقه سوء مصرف الکل یا مواد مخدر هستند
• خانم های باردار و مادران شیرده
• افرادی که در 14 روز گذشته یک داروی ضد افسردگی مهار کننده مونواکسیداز مصرف کرده اند.

اگر قبلا هر گونه حساسیت دارویی تجربه کرده اید، قبل از شروع مصرف این دارو به پزشک اطلاع دهید. در زمان مصرف نیز در صورتی که واکنش حساسیتی از خود نشان دادید، مصرف دارو را قطع کرده و بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.

دگزامفتامین در دوران بارداری و شیردهی

برخی داروهای خاص نباید در دوران بارداری و شیردهی مصرف شوند. اما به هرحال مصرف برخی داروها در این دوره بی خطر است و مزایایی برای مادر و نوزاد دارد. پیش از مصرف هر دارویی اگر باردار هستید یا قصد باردار شدن دارید، به پزشک خود اطلاع دهید.

• داروی دگزامفتامین برای یک نوزاد در حال رشد ممکن است خطرناک باشد و نباید در دوران بارداری مصرف شود، به ویژه در سه ماهه اول بارداری.
• در زمان مصرف داروی دگزامفتامین مهم است که از یک روش مطمئن برای پیشگیری از بارداری استفاده کنید. گار فکر می کنید باردار شده اید یا قصد باردار شدن دارید، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.
• مقداری از این دارو ممکن است وارد شیر مادر شود. این دارو ممکن است تاثیرات بدی بر روی نوزاد داشته باشد. در این باره لازم است با پزشک مشورت کنید.

عوارض جانبی دگزامفتامین

داروها و عوارض مربوط به آنها به روش های مختلفی بر روی افراد تاثیر می گذارند. در ادامه عوارض مربوط به داروی دگزامفتامین بیان می شوند. بیان عوارض جانبی لزوم به این معنا نیست که تمام مصرف کنندگان این دارو به این عارضه مبتلا می شوند، به هر حال آگاهی از آنها ضروریست.

• اختلالات دل و روده، مانند درد شکم، احساس بیماری و اسهال
• کاهش وزن و اشتها
• خشکی دهان
• مشکل در خواب (بی خوابی)
• وحشت شبانه
• بیقراری
• تحریک پذیری
• عصبانیت یا اضطراب
• شادی، افسردگی یا نوسانات خلقی
• پارانویا، وسواس یا جنون
• توهم
• گیجی
• توهم
• گیجی
• لرزش دستها
• حرکات غیرطبیعی و غیرارادی (تیک و کشش عضلانی)
• خواب آلودگی
• سردرد
• کاهش سرعت رشد در کودکان
• تعریق
• تب
• گشاد شدن مردمک ها و مشکلات بینایی
• افزایش ضربان قلب و فشار خون
• تپش قلب (آگاهی نسبت به ضربان قلب)
• درد قفسه سینه
• نشانه های
• علائم بیماری عضله قلب، مانند تنگی نفس یا تورم پاها
• حمله قلبی یا سکته مغزی
• کاهش میل جنسی و اختلال در نعوظ
• تشنج

این  دارو ممکن است عوارض دیگری نیز داشته باشد. در صورت مشاهده هر گونه عارضه جانبی و آزار دهنده به پزشک مراجعه کنید.

تداخلات دارویی با دگزامفتامین

داروی دگزامفتامین نباید با داروهای مهار کننده های مونوآمین اکسیداز (MAOI) به عنوان مثال فنلزین، ایزوکربوکسازید و موکلوبماید، استفاده شود. داروهای نام برده برای درمان افسردگی استفاده می شوند.

این دارو در ترکیب با rasagiline یا selegiline که برای درمان پارکینسون تجویز می شوند، استفاده نمی شود. اگر داروی دگزامفتامین در ترکیب با ضدافسردگی های سه حلقه ای استفاده شود، مانند ایمی پرامین، خطر بروز بیماری های قلبی را افزایش می دهد.

اگر دگزامفتامین در ترکیب با ضد افسردگی های SSRI، مانند فلوکستین یا پاروکستین، استفاده شود خطر بروز عوارض عصبی زیاد خواهد بود. دگزامفتامین بر روی داروهای کاهش فشار خون اثر معکوس دارد.

[toggle title=”گروه پزشکان جایروس را به خاطر بسپارید!” state=”open” ]ما بهترین ها را در ایران به شما معرفی می کنیم. سایت جایروس اولین سایت و مرکز تخصصی اطلاع رسانی مغز و اعصاب و روان در کشور فعالیت علمی و تحقیقاتی می کند. گروه پزشکان جایروس با معرفی برترین کادر درمانی در مناطق مختلف تهران و شهرستان های مختلف کشور حضور دارند و در رفع مشکلات جسمی در حیطه های مغزو اعصاب و روان و ارتوپدی و توانبخشی و مشکلات روانپزشکی به شما کمک می کنند. همین حالا می توانید از طریق صفحه تماس با ما  از متخصص مورد نظر خود نوبت بگیرید. اما چرا برای درمان گروه پزشکان جایروس را انتخاب می کنید؟ زیرا:

• پزشکان ما با شما صادق هستند و رویه کار در این مجموعه به این صورت است که اقدامات اضافی تشخیصی و درمانی انجام نمی شوند و در نتیجه هزینه های دریافتی در این مرکز از مراکز مشابه بسیار ارزان تر است.
• متخصصین ما دارای تسلط و تجربه کافی در امر طبابت می باشند و همگی دارای رزومه موفقی هستند. اغلب همکاران این مجموعه علاوه بر تحصیلات تخصصی در یک رشته خاص، در یک رشته فوق تخصصی نیز آموزش دیده و مهارت دارند.
• خدماتی که توسط گروه پزشکان جایروس به شما ارائه می شود جامع و کامل است و معمولا شمارا از نیاز به مراجعه به مراکز متعدد و متفرقه بی نیاز می کند.
• آخرین مرکزی که برای به دست آوردن سلامت مراجعه خواهید کرد، دپارتمان های گروه پزشکان جایروس خواهد بود؛ مطمئن باشید سلامت خود را به دست خواهید آورد.
• در امر اطلاع رسانی تمام تلاش خود را می کنیم تا اطلاعاتی کامل و دقیق به شما ارائه دهیم.

در ادامه بهتر است بدانید گروه پزشکان جایروس برای اطلاع رسانی تنها به این سایت بسنده نکرده است. مجموعه سایت های ما در تمام زمینه ها فعال هستند و به سوالات پزشکی شما پاسخ می دهند.

مجموعه سایت های ما (علاوه بر سایت جایروس) عبارتند از:

www.sabzosalem.com (مرجع بزرگ و رایگان اطلاعات پزشکی کشور مجهز به سیستم های ویزیت مجازی، تست های سلامت، داروشناسی، دانشنامه بیماری ها و هزاران صفحه اطلاعات پزشکی رایگان)

www.zibaan.ir (مرجع اطلاعات زیبایی و پوست کشور با معرفی برترین مراکز پوست و لیزر در کشور)

اجازه بدهید بهترین ها برایتان اتفاق بیفتد. تصمیم با خود شماست.[/toggle]

[toggle title=”تیم تحقیقاتی نگارنده این مقاله” state=”open” ]

دکتر مصطفی امیری
متخصص مغز و اعصاب

دارای بورد تخصصی از دانشگاه علوم پزشکی تهران

 فلوشیپ اختلالات خواب از اسپانیا

[/toggle]

[button color=”blue” size=”medium” link=”  http://www.netdoctor.co.uk/medicines/adhd/a6549/dexamfetamine/” target=”blank” ]لینک منبع[/button]