خوابگردی در کودکان

ساعت ‌ها بعد از خواب متوجه می‌شوید که فرزندتان بلند شده و گیج و سرگردان در خانه می‌چرخد؟ اگر فرزند شما هم در خواب راه می رود ، باید بدانید که این مشکل خاص او نیست.  با اینکه این موضوع می تواند دلسرکننده باشد اما خوابگردی در کودکان بسیار متداول است و بیشتر خوابگردها اینکار را فقط گاه‌ گاهی انجام می‌دهند و وقتی بزرگتر می‌شوند و به نوجوانی می‌رسند کم‌‌ کم این عادت در آنها از بین می‌رود. بااین حال راهکارهای ساده‌ای وجود دارد که کمک می‌کند کودکتان حین خوابگردی از امنیت داشته باشند.

خوابگردی (Sleepwalking) که همچنین (Somnambulism) نیز نامیده می شود ،علیرغم نامش چیزی بیشتر از راه رفتن است. راه رفتن در خواب از رفتارهای بی‌خطر ( ایستادن) تا رفتارهای کاملاً خطرناک ( بیرون رفتن از خانه) و گاهاً نامناسب ( بچه ها ممکن است در  یک کمد را باز کند یا حتی در داخل خانه ادرار کنند) متغیر است. فرزند خوابگردتان هر رفتاری که انجام انجام ‌دهد ، احتمال کمی دارد  بعد از بیدار شدن آن را به یاد داشته باشد.

زمان خواب مغز  از پنج مرحله عبور می‌کند _ مراحل 1، 2، 3، 4 و REM (مرحله حرکت سریع چشم) . این مراحل با هم چرخه خواب را تشکیل می‌دهند. یک چرخه کامل خواب 90 تا 100 دقیقه طول می‌کشد. ازاینرو فرد 4 تا 5 چرخه را طی خواب شبانه تجربه می‌کند.

راه رفتن در خواب معمولاً طی خواب عمیق یعنی در مراحل 3 و 4 اتفاق می‌افتد. طی این مراحل، خیلی مشکل می شود فرد را بیدار کرد. وقتی فرد بیدار می‌شود ممکن است برای چند دقیقه احساس ضعف و بیحالی و گیجی کند.

کودکان و نوجوانان در یک تا دو ساعت اول بعد از خوابیدن خوابگردی می‌کنند و ممکن است بین چند ثانیه تا 30 دقیقه در اطراف بچرخند.

علل خوابگردی

راه رفتن در خواب  به نسبت در کودکان شایع‌تر از بزرگسالان است، چراکه  بیشتر خوابگردها با بزرگتر شدن این عادت را ترک می کنند. این رفتار می‌تواند ارثی باشد، پس اگر شما یا همسرتان در کودکی خوابگردی می‌کردید، احتمال دارد کودک شما نیز در خواب را برود.

عوامل دیگری که در خوابگردی نقش دارند، عبارتند از

♦   کمبود خواب یا خستگی

♦    برنامه نا منظم خواب

♦     بیماری یا تب

♦     برخی داروها

♦     استرس (خوابگردی به ندرت می تواند منشأ مشکلات پزشکی ، عاطفی و روانی داشته باشد).

رفتارهای خوابگردی

البته بیرون آمدن از رختخواب و راه رفتن در اطراف به شکل مکرر موقع خواب شاخص ترین نشانه خوابگردی است. اما کودکان خوابگرد ممکن است رفتارهای زیر را نیز نشان دهند:

•    حرف زدن در خواب

•    سخت بیدار شدن

•    پاسخ ندادن زمانی که با او حرف می‌زنید

•    نشستن در رختخواب و انجام مکرر برخی حرکات مانند مالیدن چشم‌ها و درگیری با لباسش

بعلاوه چشم‌های خوابگرد باز است اما مثل وقتی که بیدار هستند نمی‌بیند اما اغلب فکر می‌کنند در اتاق های دیگری از خانه یا کلاً جای دیگری  هستند.

گاهی‌اوقات، این وضعیت‌ها هم با خوابگردی همراه می‌شود:

*     آپنه خواب (وقفه های کوتاه در تنفس موقع خواب)

*   شب ‌ادراری (خیس کردن رخت خواب)

*     ترس و وحشت ‌ شبانه

آیا خوابگردی خطرناک است؟

خوابگردی به تنهایی مضر نیست، با اینحال بخش خطرناک راه رفتن در خواب این است، بچه ای که خوابگردی می‌کند بیدار نیست و متوجه نیست که چکاری می کند ، مانند پایین رفتن از پله‌ ها یا باز کردن پنجره ها.

خوابگردی معمولاً نشانه این نیست که کودک به لحاظ عاطفی یا روانی مشکلی  دارد. راه رفتن در خواب هیچ زیان عاطفی به دنبال ندارد. خوابگردها به احتمال زیاد حتی یادشان نمی ‌آید که شب قبل چه اتفاقی افتاده است.

چگونه یک خوابگرد را ایمن نگاه داریم

اگرچه خوابگردی به‌ خودی خود خطرناک نیست اما خیلی مهم است که احتیاط کنید تا کودک خوابگردتان زمین نخورد، به چیزی اصابت نکند، از در اصلی خانه خارج نشود و یا رانندگی نکند (اگر خوابگرد شما  نوجوان است).

برای کمک به سالم ماندن فرد خوابگرد:

□     سعی نکنید یک خوابگرد را بیدار کنید زیرا ممکن است او را بترساند. درعوض، به آرامی او را  دوباره به رختخوابش هدایت کنید.

□     در و پنجره ‌ها را نه فقط در اتاق خواب فرزندتان، بلکه در همه جای خانه قفل کنید. ممکن است قفل کودک و یا قفل اضافی نیز برای درها تعبیه کنید،کلیدها و کلید اتومبیل نیز باید دور از دسترس کودک و نوجوان  قرار داده شوند.

□     برای جلوگیری از افتادن  اجازه ندهید فرزند خوابگردتان در تختخواب سفری یا تخت‌های دوطبقه بخوابد.

□     اشیاء نوک ‌تیز یا شکستنی را از اطراف او دور کنید.

□     اشیاء خطرناک را دور از دسترس او قرار دهید.

□    برای جلوگیری از زمین خوردن  فرزندتان تمامی موانع اتاق او را بیرون ببرید تا به آنها برخورد نکند. به خصوص اگر اسباب بازیهای او کف اتاق ریخته است جمع کنید.

□     خارج از اتاق فرزندتان و در بالای پله ها گیت های ایمنی نصب کنید.

راه ‌های دیگر برای کمک به خوابگرد

مگر در مواردی که مشکل به یک عادت منظم تبدیل شود یا باعث شود که فرزندتان در طول روز احساس خواب ‌آلودگی کند و یا رفتارهای خوابگردی خطرناکی نشان دهد، معمولاً نیازی به درمان خوابگردی نیست. اما اگر خوابگردی‌‌های فرزندتان مداوم است، یا باعث ایجاد مشکلاتی شده است و یا با رسیدن به نوجوانی این عادت از بین نرفته باشد، حتماً او را نزد پزشک ببرید. همچنین اگر نگران هستید که مشکل دیگری مثل ریفلاکس یا مشکل تنفسی وجود داشته باشد، حتماً با پزشک مطرح کنید.

برای بچه‌هایی که اغلب خوابگردی می‌کنند، ممکن است پزشکان  درمانی به نام بیداری برنامه‌ ریزی ‌شده توصیه کنند. این قطع چرخه خواب کافی کمک می کند تا خواب گردی متوقف شود. در موارد نادر، دکتر برای کمک به خواب فرزندتان دارو تجویز می‌کند.

راه‌ های دیگر به حداقل رساندن حوادث راه رفتن در خواب:

♦     با پخش موسیقی آرامش ‌بخش قبل از خواب سعی کنید فرزندتان را آرام کنید.

♦     یک برنامه  منظم برای خواب و چرت زدن کودک تنظیم کنید که حتماً به رعایت کردن آن مقید شود که هم زمان خواب و هم زمان بیداری را شامل شود.

♦    زمان خواب او را زودتر معین کنید. اینکار از خواب ‌آلودگی زیاد او جلوگیری می‌کند.

♦    اجازه ندهید فرزندتان میزان زیادی نوشیدنی قبل از خواب بنوشد و مطمئن شوید که قبل از خواب حتماً به توالت برود.  ( مثانه پر به راه رفتن کودک در خواب کمک می کند).

♦     از دادان کافئین قبل از خواب پرهیز کنید.

♦  اطمینان حاصل کنید که اتاق خواب کودک آرام و گرم و نرم برای یک خواب راحت است. وقتی فرزندتان می‌خواهد بخوابد، سروصدای خانه را به حداقل برسانید( زمان چرت زدن کوتاه و زمان خواب شب).

دفعه بعدی که متوجه شدید فرزندتان خوابگردی می‌کند، وحشت نکنید. نگران نباشید،مراقب باشید و  او را به سمت تختخوابش هدایت کنید.

 منبع:

kidshealth