توصیه هایی که شخصیت اجتماعی شما را شکوفا میکند!

مجموعه توانمندی‌هایی است که سبب کامیابی در زندگی اجتماعی فرد میشود، هر کس برای زندگی موفق در یک اجتماع ، مضاف بر مهارت‌های شخصی (فردی) به مهارت‌های دیگری احتیاج دارد که از آن بنام مهارت‌های اجتماعی یاد میکنند .

مهارت‌های اجتماعی ، مجموعه رفتارهای اکتسابی است که از راه مشاهده ، مدل سازی،  ممارست و بازخورد آموخته میشود و دارای خصوصیات زیر است و رفتارهای کلامی‌و غیرکلامی‌را دربر می‌گیرند و پاسخ‌های مناسب و مؤثر را در بردارند، بیش‌تر جنبه‌ی تعاملی داشته، تحکیم اجتماعی را به حداکثر می‌رسانند و بر اساس ویژگی‌ها و محیطی که فرد در آن واقع شده است، توسعه می‌یابند و از مسیر آموزش رشد مینمایند .

تعامل اجتماعی یا توانمندی‌های اجتماعی یعنی تعامل در اجتماع ، شناخت روحیه وعواطف درونی خود و دیگران و برخورد درست و متناسب با آنها

رشد آدم مخصوصاً در سالهای اولیه‌ی زندگی بدون برخوردهای اجتماعی غیر ممکن یا بسیار سست است، برخورد با مسائل احساسی، تجربه و تجزیه و تحلیل این عواطف و عواطف مانند بیان یک خواسته، قبول کردن، راندن و طرد کردن، خندیدن، لمس کردن، عشق، دوستی، دعوا، آشتی، تفاهم، ماتم، سعادت مشترک و حس آسایش و امنیت از مقدمات لازم و ضروری برای فراگیری در زندگی عاطفی و اجتماعی هستند.

چنانچه این تجارب تکامل نیابند نه فقط توانایی‌های مشخص در ایجاد ارتباط در رفتارهای اجتماعی را گرفتار خدشه میکنند بلکه سبب عقب ماندگی ذهنی و جسمی‌ می‌شوند.

غفلت‌های اجتماعی چنانچه به مدت زیادی ادامه داشته باشند ضایعات جبران ناپذیری را بدنبال خواهند داشت.

۱- به صحبت‌های دیگران گوش دهید.

بیشتر مردم میلی به گوش کردن به حرف‌های دیگران ندارند.

درواقع این اشخاص هیچ علاقه‌ای به شنیدن حرف‌های دیگران ندارند و دوست دارند جمعی که در آن حضور دارند، با حرف‌هایشان هدایت کنند.

درصورتی‌که این رفتار هیچ اثر مثبتی روی دیگران نمی‌گذارد.

برای بالا بردن مهارت‌های اجتماعی با دقت به حرف‌های دیگران گوش دهید و با پرسیدن سؤال‌های مرتبط ، علاقه‌ی خود را به صحبت‌های سمت مقابل نمایش دهید .

۲- به داستان‌های دیگران علاقه نمایش دهید

همه‌ی ما اندکی حس خودخواهی داریم و افرادی را که به داستان‌هایمان علاقه نشان میدهند افزون‌تر از سایرین دوست داریم.

انسانهایی که به شنیدن صحبت‌های دیگران علاقه نشان میدهند بطور معمول جذاب‌تر هستند.

بنابراین تلاش کنید از صحبت‌های سمت مقابل نکته‌ها (ی) جدیدی یاد بگیرید.

۳- مشخص کنید که در چه جمع‌هایی آسان‌تر هستید.

بعضی افراد صحبت کردن با یک فرد را به صحبت کردن با عده‌ی زیاد ترجیح میدهند

شما جزو کدام دسته هستید؟ مشخص کردن این موضوع یاری می‌کند محیط نیکوتریبرای درخشش مهارت‌های اجتماعی خود بسازید.

بخش زیادی از اشخاص مکالمه با ۱ نفر را به مکالمات گروهی ترجیح میدهند .

این اشخاص دوست دارند رابطه عمیق‌تری با بقیه برقرار کنند و از این راه اثر نیکوتری  روی مخاطب خود بگذارند.

به عواطف درونی خود مراجعه نمایید و ببینید با کدام حالت آسان‌تر هستید.

کدام نوع از ارتباطات یاری می‌کند با بقیه دوست شوید و مکالمه‌ی به‌یادماندنی‌تری ارائه دهید؟

۴- منفی بافی و صحبت‌های طعنه‌آمیز را رها کنید

تلاش کنید نگرش منفی را رها کنید و در زمینه هر موضوعی شکایت نکنید

چنین رفتارهایی به‌شدت زننده هستند.

همه‌ی ما در زندگی گرفتار هراس و اضطراب و نگرانی هستیم و به همین سبب ، سعیمی‌کنیم دست کم در مکالمات روزمره از این موضوعات بازه بگیریم؛ درنتیجه همصحبتی با اشخاص مهربان، شوخ و سرزنده را به اشخاص ناامید و منفی‌باف ترجیح می‌دهیم.

جابه‌جا‌ کردن افکار منفی به دیگران مانند فروختن یخ به اسکیموها است و بی تردید هیچ خریداری برای آن پیدا نمی‌شود.

۵- نام دیگران را بخاطر بسپارید.

شاید شما نیز با اشخاصی برخورد کرده باشید که می‌گویند حافظه‌ی ضعیفی دارند و قادر نیستند نام دیگران را بخاطر بسپارند.

درصورتی‌که چنانچه به همین اشخاص گفته شود بابت به یادآوردن نام سایرین به آن‌ها هزار دلار پرداخت میشود ، حافظه‌شان تحکیم خواهد شد.

بنابراین ایراد از کارکرد مغز نیست و همه چیز به انگیزه وابسته است .

چنانچه فردی حقیقتأ بخواهد نامی را به یاد بیاورد بی تردید این عمل را انجام خواهد داد.

پس زمانی که میخواهید با دیگری رابطه برقرار کنید، نامش را بپرسید.

چنانچه نخستین دفعه متوجه نشدید، از وی بخواهید مجدد آن را مرور کند.

چنانچه باز هم فراموش کردید، نام او را از اشخاص حاضر در جمع بپرسید.

بعد فرد مورد نظر را با نامش صدا کنید.

مردم عاشق این کار هستند.

۶- داستان‌های بقیه را به یاد بسپارید.

مقصود از گوش کردن به صحبت‌های دیگران این است که حرف‌های آن‌ها را بخاطربسپارید.

با دقت به حرف‌هایی که می‌زنند گوش بدهید و در مکالمات بعدی خود از این اطلاعاتبهره جویی کنید .

به‌عنوان نمونه دانستن نام اعضای خانواده، نام حیوان خانگی، سرگرمی‌ها و جزئیات کار  دیگران یاری می‌کند در آتیه مکالمه‌ی عمیق‌تری با آنها داشته باشید.

این ایام بیشتر اشخاص دقتی به حرف‌های دیگران ندارند و بدنبال این هستند که هر چهسریع‌تر نوبتشان شود تا خودشان آغاز به صحبت کنند.

بنابراین هنگامی که شخصی ببیند اطلاعاتی را که در مکالمات قبلی به شما داده است به یاد دارید، بسیار خوشحال خواهد شد.

۷- در صحبت کردن زیاده‌روی نکنید

مکالمات مانند خیابان دوطرفه هستند و نیازی وجود ندارد در زمینه هر موضوعی اظهار  نظر کنید یا بخواهید داستانی را تعریف کنید.

می‌توانید مکالمه را با مطرح کردن یک پرسش جدید یا تکان دادن سر پیش ببرید.

افرادی که خیلی زیاد صحبت میکنند هیچ جذابیتی برای دیگران ندارند و بطور معمولکسی دوست ندارد با آنها هم‌کلام شود.

۸- رابطه خود را حفظ نمایید

شبکه‌سازی به معنی نزدیک شدن به دیگران و آغاز یک مکالمه‌ی جدید نیست؛ این تازهشروع ماجرا است.

توانایی (قدرت) حقیقی شبکه‌سازی در حفظ کردن ارتباطات است.

رابطه مانند دوی ماراتن است و بایست با سرعت یکنواختی پیش برود؛ نه اینکه ماننددوی سرعت زود تمام شود.

تلاش کنید رابطه خود را با سمت مقابل حفظ کنید؛ به‌عنوان نمونه چنانچه سمت مقابل از شما خواسته است مقاله، وبینار یا پادکستی برایش ارسال کنید، این کار را قطعا انجام دهید.

این یعنی شما فرد قابل اطمینانی هستید و به سمت مقابل خود ارزش (اهمیت) می‌دهید.

بیشتر اشخاص فراموش میکنند چیزی که از آنها خواسته میشود ، در موعد مقرر ارسال کنند؛ به همین سبب اشخاصی که فراموش انجام نمی‌دهند ، اثر فوق‌العاده خوبی رویسمت مقابل خود خواهند گذاشت.

۹- مکالمه را به‌موقع قطع کنید.

هیچ شخصی دوست ندارد ساعت‌ها پای صحبت شخصی که به‌تازگی ملاقات کرده است بنشیند.

هرقدر مکالمات کوتاه‌تر باشند کیفیت بالاتری خواهند داشت.

۱۰- احساسات و عواطف خود را بیان کنید.

بیان کردن عواطف یکی از اصلی‌ترین مواردیست که کیفیت مکالمات را افزایش میدهد

به دیگران احترام بگذارید، آنهارا تحسین کنید، جنبه‌های مثبت کارشان را بیابید و از آنها  تعریف کنید، آنهارا ببخشید و قضاوتشان نکنید ، تلاش کنید عواطف حقیقی خود را بروز دهید و تا جای ممکن به آنها یاری دهید. .

راهکارهایی برای بالا بردن مهارت‌هایاجتماعی در اطفال

مهارت‌های اجتماعی ، راهکاری به منظور بهترشدن مهارت‌های اجتماعی دانش آموزان است.آموزش توانایی اجتماعی بر پایه این اصل قرار دارد که معضلات و مشکلات اطفال درمهارت‌های اجتماعی غالبا به این علت است که کودکان نمی‌دانند در موقعیت‌هایاجتماعی چکار کنند و می‌توان اطفال را برای غلبه برای این دشواریها آموزش داد.

هم چنین پدر و مادر میتوانند مهلت بازی را با همسالان برای طفل مهیا کنند و یا با اطفال خود بازی کرده و به رشد مهارت‌های واجب و ضروری برای بازی با همسالان به فرزندشان کمک کنند. هم چنین پدر و مادر توانایی دارند مهلت بازی با همسالان به فرزندشان کمک کنند. 
هم چنین صحبت کردن با اطفال درباره‌ی روابط آن‌ها با همسالان سبب ارتقای مهارت‌های اجتماعی آنها میشود (لیرد و همکاران) .

هم اکنون بسیاری از پژوهشگران معتقدند مهارت‌های اجتماعی آموختنی هستند، زیرا کودکانی که در محیط‌های نا مناسب و نا معقول دارند و قادر به برقراری هیچ رابطه درست نمی‌باشند و سبب میشود فرد در بین دیگران محبوبیت نداشته باشند. 

ولی میتوان به علت‌های و عوامل دیگری اشاره کرد که شامل: 

۱علت‌های ارثی: که به همراه ژن و از مسیر پدر و مادر به آن‌ها انتقال می‌یابد .

2علت‌های زیستی: نقص عضو، اختلال دید و شنوایی و … 

3علت‌های عاطفی: مانند احساس محرومیت از پدر و مادر .

4علت‌های روانی: وجود فشارهای درونی.

5 علت‌های اجتماعی: مانند نا به سامانی، اختلاف و در گیری اعضای خانواده و … 

6علت‌های تربیتی: فقدان یا افراط تربیت، ناهماهنگی بین عاملان تربیت در خانواده و مدرسه و اجتماع .

کودکان برای آن که بتوانند خودشان را با اجتماعی که در آن زندگی میکنند ، سازگارتر کنند، باید مهارت‌های اجتماعی گوناگون را بیاموزند‌ .

بااهمیت‌ترین مهارت‌های اجتماعی واجب و ضروری برای اطفال ، شامل: 

۱- سلام کردن : کودکان از مسیر تعامل با همسالان شان با اونها رابطه برقرار میکنند

نخستین گام در برقرار نمودن رابطه ، سلام کردن به دیگری است.

ما نه فقط با بکارگیری واژگانی مانند «سلام» و «حالت چطوره»، بلکه با تغییر حالت چهره، تن صدا، ژست و فرم نشستن و ایستادن نیز با نفرات دیگر رابطه برقرار می‌کنیم.

کودکانی که چالش ارتباطی دارند، محتمل است به اشخاص آشنای خود هم سلام نکنند.

آن‌ها امکان دارد درست کنار دوست شان راه بروند، ولی حتی یک نگاه هم به او نکنند یا  چنانچه حرفی بزنند، احتمالاً تماس چشمی با او برقرار انجام نمی‌دهند و سرشان را به زیر می‌اندازند.

در مواردی، چنانچه سلام هم بگویند، امکان دارد تن آوای شان چندان دوستانه و صمیمی نباشد. بخش غیرکلامی سلام کردن هم به میزان بخش کلامی آن مهم است .

هنگام سلام کردن اهمیتی ندارد که طفل از چه عبارت و جمله‌ای استفاده میکند یا با چه لحن و حالتی جمله‌اش را بیان میکند ، اساسی و مهم آن است که طوری به دوستش سلام کند که او از دیدنش احساس شادی و خوشحالی کند. 

۲- پیش قدم شدن در گفت‌وگو : پس از سلام و احوال پرسی‌، بطور معمول گفت‌وگوآغاز می‌شود‌.

برای وارد شدن به بحث‌، کودک بایست قادر باشد مکالمه‌ای را شروع کند‌، ادامه دهد وبه انتها و پایان برساند.

این توانایی مستلزم پسندیده گوش کردن و توجه کردن است.

برای مثال‌، او باید اصل «رعایت نوبت» را بداند‌ گاهی کودکان موضوعیبرای صحبت کردن با همدیگر ندارند، در اینگونه موارد توانایی دارند پرسشی را طرحکنند؛ مانند کارتون خرس‌ها را دیده‌ای؟ یا می‌دانی در مدرسه چه اتفاقی افتاده است؟ موضوع بحث بایست برای هر دو سمت جالب و جذاب باشد تا هر دو را بنوعی گرفتارصحبت کند. 
مکالمه یکطرفه سبب ملال و خستگی و کسالت دو سمت میشود و امکان دارد سبب قطع همین رابطه آسان (ساده) هم شود.حتی احتمال دارد تأثیری منفی در ذهن آن دو بگذارد و در آتیه هم تمایلی برای صحبت کردن با هم نداشته باشند. پس گوش کردن مانند صحبت کردن با اهمیت است .

چنانچه طفل علاقه‌ای به آنچه دوستش می‌گوید، از خود نشان ندهد، شاید از صحبت کردن با او منصرف شود.

کودکان اندک توجه و پرتحرک، بیشتر زمان صحبت کردن و گوش کردن را درست تشخیص نمی‌دهند. 

۳ – درک احساس شنونده : هنگامی که یک گفت‌وگو شروع میشود ، به منظور حفظ وادامه آن واجب است که گوینده به حالت‌های عاطفی شنونده‌اش توجه داشته باشد. کودکانی که چالش ارتباطی دارند، غالبا در درک احساس شنونده نیز ناتوان هستند، درحالی‌که طفل اجتماعی ، سریع و راحت می‌تواند حالت‌های احساسی شنونده‌اش را بشناسد و طبقه‌بندی کند، آنگاه سخنانش را ارزیابی کند و براساس پاسخ‌هایی که از شنونده اخذ می‌دارد، کلماتش را گزینش و انتخاب کرده و گفت‌وگو را ادامه دهد. 

۴- همدلی کردن : همدلی کردن شبیه درک گفته‌های دیگران است، با این فرق که شنونده  بایست تلاش کند عواطف بقیه اشخاص را نیز درک ‌کند

همدلی کردن این امکان را به فرد می‌دهد که قادر باشد ارتباطی حقیقی با دوستانش برقرار کند.

به عنوان نمونه ، چنانچه دانش‌آموزی در درس ریاضی نمره۲۰ گرفته ولی دوستش ۱۱ شده است، قادر باشد شادی خود را کنترل کرده و با دوستش به ابراز همدردی بپردازد.

او میتواند با گفتن جمله‌ای نظیر «اشکال ندارد، سعی کن در آزمون بعدی بیشتر درس بخوانی تا نمره نیکوتری بگیری»، او را دلداری دهد. 

۵- یافتن نقطه‌های مشترک : به منظور حفظ یک مکالمه دوستانه، پرداختن به نقطه‌هایمشترک هر دو سمت اهمیتی ویژه (خاص) دارد.

این سرنخ‌ها به طفل یا نوجوان کمک میکند تا گرایش بیشتری برای ادامه دوستی و دیدارهای بعدی با هم داشته باشند.

بخش اساسی و مهم شناخت این سرنخ‌ها، پرداختن به لحن و زیر و بم آوای افرادست .

به عنوان نمونه هر دو از یک ویژگی آموزگارشان خوش‌شان بیاید یا به فعالیت بدنی (ورزش) فوتبال علاقه‌مند باشند. 

۶- پیش‌بینی کردن : به منظور حفظ گفت‌وگو، کودک بایست از قبل قادر باشد اثرگفته‌های خود را بر شنونده پیش‌بینی کند و افکار شنونده را درنظر داشته باشد.

به عنوان نمونه ، چنانچه حس میکند که جمله‌اش میتواند منجر به رنجش ، آزردگی، خشم یا اندوه شنونده شود، امکان دارد روش بیان کلمات یا جملات خود را تغییر بدهد .

کودکان غیراجتماعی بطور معمول دقتی به این مسأله ندارند و قادر نیستند کلام خود راتغییر دهند.

در زمینه آنچه قصد دارند بگویند، اندکی فکر میکنند و آنگاه به زبان می‌آورند.

به عنوان نمونه ، وقتی کودکان و نوجوانان در حال صحبت درباره تیم ورزشی مورد علاقه‌شان هستند و از این گفت‌وگوی خود لذت می‌برند، بدیهی است چنانچه ۱ نفر بهآن‌ها بگوید «هفته دیگر آزمون ریاضی داریم، آیا شما ممارست کرده‌اید؟» خوش‌شان نخواهد آمد و او را طرد خواهند کرد.

هنگامی که فرد کلام بقیه را قطع میکند (وسط حرف دیگران می‌پرد) و بدون درنظر گرفتن شرایط فعلی جمع، سخنی می‌گوید، مورد بی‌مهری سایرین قرار خواهد گرفت. 

۷- روش حل مسئله : بخش دیگری از توانایی اجتماعی اشخاص مرتبط به تشخیصدرست اختلاف‌ها و مسائل بین افرادست

گهگاه امکان دارد شخصی (فردی) با گفته‌های شما موافق نباشد و از شنیدن سخنان شما خشمگین شود و آغاز به پرخاشگری و تندی با شما کند، در اینگونه موارد چگونگی پاسخ‌دهی شما به حالات عاطفی شنونده، اثر زیادی بر رویه گفت‌وگو دارد.

کودکان و نوجوانانی که توانایی درک اختلاف ضمن گفت‌وگو را ندارند، بطور معمولگرفتار سستی ارتباطی هستند.

آن‌ها بسیار زود عصبانی می‌شوند و شاید از صحبت کردن با شنونده تا مدت‌ها صرف‌نظر کنند. 
اینگونه موارد (چگونگی پاسخ‌دهی شما به حالات عاطفی شنونده) اثر زیادی بر رویهگفت‌وگو دارد.

کودکان و نوجوانانی که توانایی درک اختلاف ضمن گفت‌وگو را ندارند، بطور معمولگرفتار سستی ارتباطی هستند.

آن‌ها بسیار زود عصبانی می‌شوند و شاید از صحبت کردن با شنونده تا مدت‌ها صرف‌نظر کنند.

اینگونه کودکان می‌خواهند همواره برنده باشند و هرگز برایشان اهمیتی ندارد که چه بهایی برای این برنده شدن باید بپردازند (از دست دادن دوست).

این دسته دائم در اجتماع لطمه می‌خورند و برای خودشان دشمن می‌تراشند. 
اختلاف داشتن با بقیه اجتناب‌ناپذیر است و بیشتر برای شفاف‌سازی موضوع بایست بهگفت‌وگو بپردازند.

برای یک مکالمه و گفت‌وگوی دو طرفه و حفظ روابط دوستی احتیاج به برنده شدن یکطرفه نیست، بلکه بایستی هر دوطرف از مکالمه برنده بیرون بیایند.

۸- عذرخواهی کردن : هر شخصی (فردی) امکان دارد گاهی گرفتار سوءتفاهم و اشتباهدر پیوندهای اجتماعی خود با بقیه شود.

شخصی (فردی) که از مهارت‌های اجتماعی بالایی برخورد است، با اعتماد بنفس مکفی (کافی) پا پیش می‌گذارد و بابت اشتباهش عذرخواهی میکند .

با این روش پسندیده، او سریع و آسان می‌تواند رفتارش را تصحیح کند.

کودکانی که در مهارت‌های اجتماعی سست هستند، هنگام بیان عذرخواهی گرفتاردردسر می‌شوند و دست و پای خود را گم میکنند .

آن‌ها می‌ترسند که دیگران آن‌ها را احمق بدانند درحالی‌که مردم بطور معمول برایکسیکه بابت اشتباه خود عذرخواهی میکند ، احترام و بها (ارزش) بیشتری قائل هستند.

مریم عبداللهی روانشناس 

درمانگر تخصصی کودکان

عضو انجمن روانشناسان ایران