اختلالات طیف اوتیسم

اوتیسم یک اختلال طیفی است، به این معنی نحوه تاثیر آن بر افراد به صورت یک دامنه گسترده است. هر کودک مبتلا به اوتیسم دارای توانایی ها، نشانه ها و چالش های منحصر به فرد خودش است.  یادگیری در مورد اختلالات مختلف طیف اوتیسم به شما کمک خواهد کرد فرزند خود را بهتر درک کرده و با جنبه های مختلف اوتیسم آشنا شوید و به شیوه آسان تری با پزشکان، معلمان، و درمانگران کودک خود ارتباط برقرار کنید.

اوتیسم اختلال نیست، بلکه طیفی از اختلالات است که یک هسته مشترک دارد.  هر فردی در طیف اختلالات اوتیسم مشکلاتی در حوزه های  تعاملات اجتماعی، همدلی، ارتباطات و رفتارهای انعطاف پذیر  دارد. اما سطح ناتوانی و علائم از شخصی به شخص دیگر بسیار متفاوت است. در حقیقت، دو کودک با تشخیص مشابه ممکن است در مورد رفتار و توانایی هایشان بسیار متفاوت باشند.

اگر شما پدر و مادر کودکی در طیف اوتیسم هستید، شما ممکن است بسیاری از واژه های مختلف از جمله با عملکرد بالا، اختلال طیف اوتیسم و ​​اختلال فراگیر رشد را شنیده باشید. این شرایط می تواند گیج کننده است، نه به این خاطر که تنوع بسیاری وجود دارد، بلکه به این دلیل که پزشکان و درمانگران در موارد متنوعی از اینها استفاده می کنند.

اما مهم نیست که پزشکان، معلمان و دیگر متخصصان. اختلالات طیف اوتیسم را چه می نامند، بلکه نیازهای منحصر به فرد کودک شما بسیار حائز اهمیت است. هیچ برچسب تشخیصی نمیتواند به شما دقیقا همان چیزی را که کودک شما نیاز دارد، بگوید. پیدا کردن درمانی که نیازهای فرزند شما را برآورده می کند، به جای تمرکز بر مشکل ، مفید ترین چیزی است که می توانید انجام دهید. برای کمک به علائم فرزندتان به تشخیص نیاز ندارید.

به خاطر داشته باشید که صرفاً خاطر اینکه فرزند شما دارای نشانه هایی از اوتیسم است، مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم نمی باشد. اختلالات طیف اوتیسم براساس وجود علائم متعددی باعث اختلال در توانایی فرد در برقراری ارتباط، ایجاد روابط، کشف، بازی و یادگیری می شود، تشخیص داده می شود. ( توجه: در DSM-5، آخرین نسخه کتابچه تشخیصی که توسط متخصصین بهداشت روانی و بیمه گذاران مورد استفاده قرار می گیرد، نقص در تعامل و ارتباطات اجتماعی در یک دسته قرار گرفته است. ما در واقع مشکل در مهارتهای اجتماعی را از مشکلات زبان و گفتار جدا کرده ایم که فرآیند تشخیص را آسانتر سازیم.)

رفتار اجتماعی و درک اجتماعی

تعامل اجتماعی پایه می تواند برای کودکان مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم دشوار باشد. علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:

زبان بدن غیر معمول یا نامناسب، حرکات و تظاهرات چهره ای صورت (به عنوان مثال، اجتناب از تماس چشمی یا استفاده از تظاهرات چهره ایکه  با آنچه که می گویند مطابقت ندارد.

عدم علاقه به دیگران و یا به اشتراک گذاری منافع و دستاوردها (به عنوان مثال، نشان دادن یک نقاشی، اشاره به یک پرنده)
بی علاقگی برای ایجاد تعاملات اجتماعی در واقع ترجیح می دهد تنها باشد
دشواری در فهم واکنش ها و نشانه های غیر کلامی دیگران
مقاومت نسبت به لمس شدن
دشواری یا ناتوانی در ایجاد دوستی با کودکان هم سن خودش

گفتار و زبان

بسیاری از کودکان با طیف اوتیسم دشواری هایی در گفتار و درک زبان دارند.  علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:

تاخیر در یادگیری و چگونگی صحبت کردن (پس از سن دو سالگی) و یا در کل اصلاً نمی تواند صحبت کند.
صحبت با تن غیر طبیعی  صدا، یا با یک ریتم های عجیب و غریب
تکرار کلمات یا عبارات بیش از حد و بدون قصد ارتباطی
مشکل شروع یک مکالمه یا نگه داشتن آن
دشواری برقراری ارتباط با نیازها یا خواسته ها
سوالات و جملات ساده را درک نمی کند

رفتار محدود و بازی

کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم اغلب محدود، سفت و سخت، و به شیوه ای وسواسی رفتار می کنند حتی در رفتارها، فعالیت ها و علائق خود. علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:

حرکات بدن تکراری (تکان دادن، چرخش)؛ دائما در حال حرکت است
دلبستگی وسواسی به  اشیاء غیر معمول (باندهای لاستیکی، کلید، سوئیچ نور)
اشتغال ذهنی با یک موضوع محدود، گاهی اوقات شامل اعداد یا علامت (نقشه ها، پلاک، آمار ورزشی)
یک نیاز قوی برای همانندی، نظم و روتین (مثل به خط کردن اسباب بازی ها، به دنبال یک برنامه سفت و سخت). با تغییر در روال یا محیط خود، ناراحت می شود.
چالاکی، حالت غیر طبیعی یا روش های عجیب و غریب
واکنش زیاد یا کم به ورودی های حسی (به عنوان مثال  به شدت به یک صدا و یا بافت، واکنش نشان می دهد. یا نسبت به صدا یا درد بی تفاوت است.)

چگونه کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم بازی می کنند

کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم نسبت به سایر بچه ها کمتر بازی های خودانگیخته دارند. کودکان مبتلا به ASD اغلب بی علاقه یا ناآگاه از آنچه هستند که در اطرافشان اتفاق می افتد.  آنها همچنین در نحوه بازی، اختلاف نظر دارند. آنها ممکن است با بازی عملکردی یا استفاده از اسباب بازی ها مشکل داشته باشند. آنها معمولا “بازی های تقلیدی”  ندارند، در بازی های گروهی شرکت نمی کنند و از روش های خلاقانه استفاده نمی کنند.

علائم و نشانه های مرتبط با اختلال طیف اوتیسم

در حالی که برخی از نشانه ها از نشانه های رسمی اوتیسم نیست، کودکان مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم اغلب از یک یا چند مشکل ذیل رنج می برند:

مشکلات حسی

بسیاری از کودکان مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم نسبت به  تحریک یا حساسیت بیش از حد به حساس هستند. گاهی اوقات ممکن است  صحبت مردم با آنها را  نادیده بگیرند، حتی به نظر ناشنوا برسند.  با این حال، گاهی دیگر ممکن است حتی با نرمترین صداها واکنش شدید نشان دهند.  صدای ناگهانی مانند زنگ تلفن می تواند ناراحت کننده باشد و ممکن است با گرفتن گوش های خود واکنش نشان دهد. کودکان مبتلا به اوتیسم همچنین ممکن است نسبت به لمس و بافت حساس باشند.

مشکلات احساسی

کودکان مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم ممکن است در تنظیم احساسات خود و یا بیان مناسب آنها مشکل داشته باشند.  به عنوان مثال، فرزند شما ممکن است شروع به فریاد یا گریه کند بدون آنکه دلیل واضحی وجود داشته باشد.  وقتی مضطرب می شوند، ممکن است رفتار غلط یا حتی پرخاشگرانه ای را نشان دهد (شکستن چیزها، برخورد با دیگران یا آسیب رساندن به خودش).

توانایی های شناختی

اختلالات طیف اوتیسم در تمام سطوح هوشی ممکن است دیده شود. با این حال، حتی کودکان با هوش عادی و معمولی، نقایصی را در توانایی شناختی خود نشان می دهند. جای تعجب نیست که مهارت های کلامی ضعیف تر از مهارت های غیر کلامی است. علاوه بر این، کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم معمولا در تفکر انتزاعی یا سمبولیک مشکل دارند.

تشخیص اختلال طیف اوتیسم

اگر نگران هستید که فرزند شما مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم می باشد مهم است که یک تشخیص بالینی بگیرید. اما منتظر تشخیص نمانید چرا که مداخله زودهنگام در سالهای پیش دبستانی شانس فرزند شما را برای غلبه بر تاخیرهای رشد خود بهبود می بخشد. بنابراین به گزینه های درمان نگاه کنید و سعی کنید نگران نباشید اگر هنوز در انتظار تشخیص قطعی هستید. قرار دادن یک برچسب بالقوه بر روی مشکل بچه شما بسیار کمتر از دریافت درمان به موقع اهمیت دارد.

برای تعیین اینکه آیا کودک شما به اختلالات طیف اوتیسم مبتلا است یا خیر درمانگر به نحوه تعامل فرزند شما با دیگر افراد، ارتباط و رفتار کردن وی توجه می کند.  تشخیص مبتنی بر الگوهای رفتاری است که کودک شما نشان می دهد.

اگر نگران هستید که فرزند شما مبتلا به اختلالات  طیف اوتیسم است از پزشک  خانوادگی و یا پزشک متخصص اطفال خود بخواهید برای ارزیابی جامع شما را به متخصص اوتیسم یا تیمی از متخصصان ارجاع دهد.  از آنجا که تشخیص اختلال طیف اوتیسم پیچیده است، ضروری است که شما با کارشناسان که آموزش و تجربه در این زمینه دارند ملاقات کنید.

تیم متخصصین مربوط به تشخیص فرزند شما ممکن است شامل موارد زیر باشد:

روانشناسان کودک
روانپزشکان کودک
گفتاردرمانگران
متخصص اطفال
متخصص مغز و اعصاب
متخصصان گوش و حلق و بینی
درمانگران فیزیکی

تشخیص اختلال طیف اوتیسم فرآیند کوتاهی نیست. هیچ آزمایش پزشکی وجود ندارد که بتواند آن را قطعا تشخیص دهد. به جای آن، به منظور تشخیص دقیق مشکل کودک شما، ارزیابی ها و آزمون های متعددی لازم است.

بسته به فرزند شما و علائم و شدت وی ارزیابی تشخیصی شامل ارزیابی زبان، هوش،، پردازش حسی اجتماعی و مهارت های حرکتی می باشد.  این ارزیابی ها نه تنها در تشخیص اوتیسم بلکه در روند درمان موثر آن نیز مفید می باشد.

ارزیابی زبان و گفتار: یک گفتاردرمانگر توانایی ارتباطی و کلامی کودک شما را ارزیابی می کند.

 ارزیابی شناختی: از کودک شما ممکن است یک آزمون هوشی استاندارد یا یک ارزیابی شناختی به عمل آید.

ارزیابی عملکرد انطباقی: بایستی توانایی عملکرد، حل مسئله و انطباق با موقعیت های واقعی زندگی در کودک شما ارزیابی شود. این موضوع ممکن است شامل ارزیابی مهارت های کلامی و غیرکلامی  و توانایی انجام فعالیت های روزانه چون لباس پوشیدن و غذا خوردن می باشد.

ارزیابی حسی حرکتی: از آنجا که اختلال یکپارچگی حسی اغلب در مبتلایان طیف اوتیسم دیده می شود. یک درمانگر فیزیکی و یا کاردرمانگر بایستی  مهارت های حرکتی درشت و ریز  و مهارت های پردازش حسی  وی را ارزیابی کنند.

لینک منبع

زهرا بابایی، دکتری تخصصی روانشناسی بالینی