تاثیر تغذیه در کاهش علائم بیش فعالی و کمبود توجه ADHD

ارتباط تغذیه با بیش فعالی در اطفال

بیش فعالی یک اختلال رفتاری رایج است که حدود هشت تا ده درصد از کودکان پیش دبستانی به آن گرفتار هستند.

احتمال مبتلا شدن به این آشفتگی در پسران سه برابر افزون‌تر از دختران است. ولی دلیل این تفاوت هنوز ناشناخته است.

بررسی‌های فراوانی روی نقش عوامل غذایی درایجاد بیش فعالی کودکان انجام شده است که برآیند بعضی از آن‌ها را مرور می‌کنیم.

اسیدهای چرب لازم

بعضی از اسیدهای چرب که در بدن ساخته نمی‌شوند ولی درحفظ سلامت آدم نقش حیاتی بعهده دارند. اسیدهای چرب لازم نامیده میشوند اسید‌های چرب لازم شامل: چربی‌های حاوی امگا سه، امگا ۶و آراشیدونیک

مغزانسان حدود ۶درصد چربی دارد که ایدهای چرب امگا‌تری سهم بیشتری را بخود اختصاص داده است.

یکی از نقش‌های اساسی و مهم اسیدهای چرب لازم ارتباط و انتقال بین سلول‌های مغز است اسید چرب امگا۳که به منظور رشد و کارکرد مغز ضروریست احتمال دارد رفتار وحافظه وکمبود‌های رفتاری وشخصیتی را التیام و بهبود بخشد.

یافته‌های بررسی‌ها مشخص کرده است اطفال گرفتار به بیش فعالی دارای سطح پایین‌تری از اسید‌های چرب لازم هستند که نتیجتا دشواری هایی در فراگیری، رفتار، خواب و کارکرد ایمنی آنها ایجاد میکند، بطوری که

در پسران شش تا۱۲ ساله که دارای سطح پایین چربی‌های حاوی امگا سه بودند مشکلات کمبود خواب بیشتری دیده.

شده است.

بهترین مأخذ چربی‌های حاوی امگا سه، ماهی آزاد مانند سالمون، ساردین، میگو و شاه ماهی است و منابع اسیدهای چرب حاوی امگا شش، کنجد، تخمه کدو تنبل و تخمه آفتابگردان هستند، دیگر منابع اسیدهای چرب لازم، آجیل‌ها، لوبیای سویا، روغن بادوم زمینی، و روغن زیتون است.

روی

بررسی‌های یافته‌های مختلف رابطه مابین کمبود روی و بیش فعالی را نشان داده است، بطوریکه سطح سرمی روی در اطفال گرفتار به بیش فعالی به میزان نسبتا زیادی پایینتر از کودکان طبیعی بوده است.

کمبود روی در اطفال دشواری هایی از قبیل خشونت، کج خلقی، گریه‌های زیاد، بیزاری و نفرت و عدم توانایی در تمرکز را ایجاد مینماید گوشت، ماکیان، شیر و لبنیات هشتاد درصد کل میزان روی غذایی را شکل می‌دهند.

دیگر گوشتها جگر، پنیر، غلات سبوس دار، لوبیای خشک، مغز‌ها، و محصولات سویا نیز منابع نسبتا خوب روی هستند.

کلسیم

کمبود کلسیم احتمال دارد بیش فعالی را بوجود آورد.

بنابراین میتوان با تنظیم ۱ برنامه خوراکی مناسب حاوی کلسیم نظیر پنیر، شیر، بستنی، ماست، سبزی‌ها برگ سبز مانند کلم، برگ‌های سبز شلغم، یا مکمل‌های کلسیم این کمبود را بر طرف کرد.

شکر

یافته‌های برخی از بررسی‌ها مشخص کرده اند که مصرف شکر احتمال دارد سطح آدرنالین را در اطفال به میان ۱۰ برابر بالا میبرد. بنابراین این برآیند بیانگر ارتباط مستقیم بین رفتارهای خشونت آمیز با اخذ بالای شکر است.

ویتامینهای گروه B

کمبود این دسته از ویتامینها در اطفال بیش فعال رایج است.

برآیند یک مطالعه روی ۲۷ کودک مبتلا به بیش فعالی روشن کرد که استفاده روزانه ۲۰۰ تا ۳۰۰ گرم فسفاتیدیل سرین به مدت دو ماه منتهی به بهبودی چشمگیری در ظرفیت فراگیری و رفتاری آنها شده است.

منیزیم

برآیند بعضی از بررسی‌ها مشخص کرده اند که کمبود منیزیم در اطفال بیش فعال وجود دارد، بطوریکه با اخذ منیزیم، بیش فعالی در آنها به مقدار قابل دقتی کمتر شده است.

منابع تغذیه‌ای منیزیم شامل: مغزها، حبوبات، غلات آسیاب نشده، شیر و سبزی‌ها برگ تیره

حساسیت‌های غذایی

حساسیت‌های غذایی میتوانند سبب بروز علائمی از بیش فعالی شوند.

از خوراکی هایی که سبب آلرژی می‌شوند می‌توان شکر، شکلات، تخم مرغ، گندم، رنگ‌ها، مزه دهنده‌ها، افزودنی‌ها، و ذرت را نام برد.

توصیه‌های غذایی برای اطفال گرفتار به بیش فعالی

– رزیم اندک شکر، اجتناب از خوردن قند‌های ساده و شیرینی‌ها

– استفاده افزون‌تر از پروتئین‌ها مانند مرغ، تخم مرغ، گوشت قرمز

– حذف یا کاهش مواد آلرزی زا مثل: بادام زمینی، شکلات، شکر، گندم، سویا، گیلاس، آلبالو، توت اروپایی کشمش، نوشابه‌ها، هلو، آلو، پرتغال، بیسکویت، توت، گوجه اروپایی، آدامس، سس، آبلیمو، کنسروها، ترشی، قهوه و چای

– درمان کمبودهای غذایی و بکارگیری مکملهای غذایی و تغذیه‌ای

– حذف یا کاهش افزودنی‌ها ی خوردنی و رنگ‌های تصنعی مثل: بادام بو داده، ادویه‌های معطر، آب نبات‌ها، کیک‌ها، دسر‌ها، غلات صبحانه و نوشابه‌ها

– بکارگیری منابع تغذیه‌ای امگا ۳ مانند ماهی، روغن زیتون و گردو در برنامه تغذیه‌ای هر روزه

– بکارگیری سبزی و میوه تازه

-حذف خوراکی‌های سرخ شده.

قسمت دوم

تاثیر امگا 3 در کاهش بیش فعالی

یک مطالعه ی چند رشته ای جدید نشان می دهد که ارتباط واضحی بین مصرف اسیدهای چرب امگا3 و کاهش علائم ADHD در موش صحرایی وجود دارد.

محققان در دانشگاه اسلو، رفتار موش ها را مشاهده کردند و پروسه های بیوشیمیایی مغز آنها را تجزیه و تحلیل کردند.نتایج، بهبود آشکار در رفتار مرتبط با ADHD  از طریق مکمل های اسید های چرب امگا 3 ، وهمچنین گردش سریع تر سیگنال های مواد دوپامین،سروتونین و گلوتامات در سیستم عصبی را نشان داد. با این حال،تفاوت های جنسیتی آشکار بودند: اسیدهای چرب امگا 3 در موش های صحرایی نر نسبت به جنس ماده تأثیر بهتری داشته است.

بیولوژی ناشناخته ی اختلال ADHD

در حال حاضر تشخیص ADHD ( اختلال کمبود توجه/ بیش فعالی )صرفاً  بر معیارهای رفتاری مبتنی است، در حالی که زمینه ی ژنتیکی، مولکولی بیماری تا حد زیادی ناشناخته است. تحقیقات جدید نشان می دهد که ADHD یک مولفه ی بیولوژیکی دارد و مصرف امگا3 می تواند علائم آن را تحت تأثیر قرار بدهد.

ایوار والاس (Ivar Walaas) پرفسورای بیوشیمی، می گوید در برخی از محیط های پژوهشی انجام کارهایی مرتبط با زیست شناسی در مورد اختلال بیش فعالی جنجال بر انگیز است.« اما ما بدون شک در مغز موش ها ی مبتلا به ADHD ،بعد از دادن امگا 3 متوجه تغییرات مولکولی شده ایم.

این واقعیت که امگا 3 می تواند رفتار همراه با بیش فعالی را در موش ها کاهش دهد در مطالعات قبلی نیز نشان داده شده بود.

آنچه که این مطالعه را منحصر به فرد کرده است،و قبلا مشاهده نشده است تلفیق علوم مختلف می باشد ، با کمک علوم رفتاری در پزشکی همچنین  روانشناسی، علم تغذیه و بیوشیمی این مطالعه انجام شده است.

موش های بیش فعال

موش های مورد استفاده در این مطالعه SHR نامیده می شدند – موشهایی که به خودی خود فشار خون بالایی دارند.

اگر چه در درجه ی اول این یک نوع رایج از موش ها است، جهش های تصادفی در ژن هایشان، آسیب ژنتیکی و تولید فشار خون بالا را منجر شده است.

با این حال، موشها تا دوره ی بلوغ از فشار خون بالا رنج نمی برند.قبل از این سن آنها علائم کاملاً متفاوتی نشان می دهند– یعنی بیش فعالی، توانایی تمرکز ضعیف و تکانشگری. دقیقاً همان سه معیاری که اساس تشخیص بیش فعالی را در انسان تشکیل می دهند.حیوانات نیز به ریتالین( محرک سیستم عصبی مرکزی«همانند انسانهای مبتلا به بیش فعالی») واکنش نشان می دهند. بنابراین موش های SHR به طور فزاینده ای در پژوهش به عنوان یک مدل برای بیش فعالی استفاده شدند.

مکملی برای دوره جنینی

محققان معتقدند که امگا 3 از همان آغاز زندگی می تواند اثر گذار باشد.در نتیجه امگا 3 به رژیم غذایی موشهای مادر قبل از لقاح اضافه شد و در طول بارداری و زمانی که نوزاد خود را تغذیه می کردند ادامه یافت. به موش کودک نیز امگا3 در مواد غذایی داده شد بعد از اینکه آنها 20 روزه بودند از مادر جدا شدند. گروه دیگر از موشهای مادر امگا 3 دریافت نکردند، بنابراین یک گروه کنترل  فرزندان ShR به حساب می آمدندکه اسیدهای چرب در مرحله ی جنینی یا بعد از آن دوره دریافت نکرده بودند.محققان چند روز بعد از اینکه از مادرشان جدا شدند، به تجزیه و تحلیل رفتار بچه موشها پرداختند. آنها رفتار انجام شده به وسیله ی پاداش و رفتار خود بخودی را مورد مطالعه قرار دادند. تفاوت قابل توجهی در رفتار دو نوع از موشها( گروهی که امگا 3 دریافت کرده بودند و گروهی که امگا 3 دریافت نکرده بودند) مشاهده شد.

پاداش در تمرکز موشهای نر بیشتر تأثیر کرد

موشها هرزمان که دکمه روشن را فشار می دادند می توانستند یک قطره آب بخورند گروه موشها ی ADHD که امگا 3 دریافت نکرده بودند قادر به تمرکز برای فشار دکمه نبودند،در حالی که  موش هایی که امگا 3 دریافت کرده بودند به راحتی قادر به نگه داشتن دکمه و دریافت آب خوشمزه به عنوان پاداش بودند. باکمال تعجب، تنها موشها نر بودند که در رفتار پاداش محور بهبود نشان دادند. با این حال، با توجه به رفتار خود به خودی موشها ،همان نوع کاهش در مشکلات بیش فعالی و توجه که اشاره شد در هر دو گروه نر  و ماده که مکمل امگا 3 دریافت کرده بودند، مشاهده شد.

تغییرات شیمی مغز

پرفسور والاس و گروه تحقیقاتی وی  به تجزیه و تحلیل فرایندهای مولکولی مغز موشها پرداختند. محققان اینکه چه مقدار از انتقال دهنده های عصبی مانند دوپامین،سروتونین و گلوتامات آزاد می شوند و فیبرهای عصبی را می شکنند را اندازه گیری کردند.

دکتر در وولا، از تفاوت ها ی جنسیتی واضح در گردش انتقال دهنده های عصبی، همانطور که در رفتار پاداش محور وجود داشت گزارش داد. ما شاهد بودیم که حجم معاملات دوپامین و سروتونین در موشها ی نری که امگا 3 دریافت کرده بودند نسبت به گروهی که دریافت نکرده بودند بسیار سریعتر بود. برای سروتونین نسبت گردش 3 برابر بیشتر بود. دوپامین آنها دو نیم برابر سریعتر بود.این اثرات در میان موش های ماده مشاهده نشد. دکتر دروولا به ما گفت که گلوتامات نیز اندازه گیری شد و در هر دو گروه نر و ماده افزایش کمی در گردش مشاهده شد.

می شود به انسان تعمیم داد؟

محققان در مورد اینکه می شود نتایج را به انسان انتقال داد محتاط هستند.در وهله ی اول تفاوت هایی میان انسان و موش ها وجود دارد و دوم اینکه موشها از همان ابتدا بیمار هستند. سوم اینکه دلایل اختلال بیش فعالی در انسان هنوز خوب ترسیم نشده اند. دکتر والاس می گوید: اما نتایج نهایی از این تحقیق و آنچه که در مغز موشها اتفاق افتاد و علائمADHD  در انسانها بیش فعالی، توان تمرکز ضعیف و تکانشگری، اولویت دادن به پژوهش های بنیادی شبیه به این مطالعه، به افزایش دانش دقیق ما از ADHD کمک خواهد کرد.

منبع:

http://www.sciencedaily.com