آیا مصرف دارو برای کودکان مبتلا به ADHD لازم است؟

به این فکر می کنید که آخر هفته ها را به کودک خود استراحت دهید یا حتی در تمام مدت تعطیلات تابستان این امکان را فراهم کنید که وی داروهای بیش فعالی را مصرف نکند.

فکر خوبی است، زیرا با توقف مصرف این داروها کودک مجددا اشتهای خود را به دست آورده و رشد خود را از سر می گیرد (برخی داروهای ADHD سرعت رشد را کم می کنند.).

اما به یاد داشته باشید که مصرف نکردن این داروها باعث بروز رفتارهای ناخوشایند از طرف کودک خواهد شد: بیش فعالی، کم توجهی و تکانشگری. این رفتارها به شما، کودک و دیگر اعضای خانواده فشار وارد می کند. به علاوه شواهدی وجود دارد که نشان می دهند تداوم مصرف داروها به بهبود علائم این بیماری بسیار کمک می کند.

به هرحال راه حل این مسئله منحصر به فرد نیست و بستگی به نیاز کودک، خود شما و خانواده تان دارد. توقف مصرف دارو نیز بستگی به نوع دارویی دارد که کودک مصرف می کند.

مبنای داروهای ADHD

معمولا کودکان بین سنین 4 تا 17 سال از داروهای ADHD برای کنترل علائم آنها استفاده می کنند. اکثر آنها از محرک های دارویی استفاده می کنند که عبارتند از:

• Dexmethylphenidate (فوکالین)
• دگزامفتامین
• لیس دگزامفتامین
• متیل فنیدات

برخی دیگر از داروهای غیر محرک استفاده می کنند که عبارتند از:

• اتوموکستین
• Guanfacine
• کلونیدین

داروهای محرک و غیرمحرک عملکرد متفاوتی دارند.

داروهای محرک خیلی سریع تاثیر می گذارند و سریع نیز از بدن خارج می شوند. به همین دلیل مصرف این داروها و متوقف کردن مصرف آنها ساده است.

اما موارد دیگری نیز باید در نظر گرفته شوند. در زمان مصرف این داروها بهبود رفتارها و کاهش علائم باید تایید شوند. در صورت توقف مصرف آنها نیز تغییر رفتار و بروز رفتارهای پیشین مشخص باشد. داروهای محرک در جریان خون ساخته نمی شوند، به همین دلیل می توان مصرف آنها را به راحتی متوقف و مجددا آغاز کرد.

اگر کودکی در حال مصرف داروهای غیرمحرک باشد، لازم است مدت استراحت مربوط به مصرف دارو طولانی تر باشد. این استراحت می تواند در تابستان باشد، اما اواخر هفته نمی توان این کار را انجام داد. مصرف داروهای غیرمحرک را نمی توان برای مدت کوتاهی متوقف کرد، زیرا تاثیر این داروها زمان زیادی طول می کشد، به علاوه خارج شدن آنها از بدن نیز مدت زمان زیادی نیاز دارد. همچنین توقف ناگهانی مصرف این داروها دارای عوارض جانبی زیادی خواهد بود.

آمار دقیقی در مورد کودکانی که مصرف این داروها را متوقف کرده اند وجود ندارد، اما در بین آنهایی که این کار را کرده اند، بیشتر از یک سوم عملکرد خوبی از خود نشان داده اند.

شما ممکن است از آن دسته والدینی باشید که در زمان توقف مصرف دارو، متوجه تغییر ناگهانی در رفتار کودک خود می شوید. فیلدمن یکی از والدینی است که دو مرتبه فراموش کرد داروی کودک خود را بدهد – کودک وی مبتلا به ADHD  بود – و هر دو مرتبه از مدرسه با وی تماس گرفته شد که فورا برای بردن فرزندش به آنجا برود و از وی خواسته د وی را تحت کنترل قرار دهد. پس از آن فلدمن برای اینکه دیگر این اتفاق نیفتد، قرص کودک خود را در آب میوه او می انداخت.

با این حال فلد من آخر هفته ها میزان مصرف داروی کودک را نصف می کند. او معتقد است باید رفتار فرزندش را بدون مصرف دارو هم ببیند و یاد بگیرد که چگونه وی را کنترل کند.

تاثیر داروهای ADHD بر روی وزن و رشد کودک

داروهای محرک اشتهای کودک را کم می کنند، بررسی ها نشان داده اند که در زمان مصرف این داروها رشد پسرها حدود یک سانتیمتر در سال کم می شود – به ویژه در 2 سال اول درمان. پس از آن به نظر می رسد رشد کودک تحت تاثیر این داروها نیست.

دلیل تاثیر داروهای محرک بر روی رشد کودک نامشخص است. این امر فقط به خاطر کم شدن اشتهای کودک نیست، بلکه به کاهش میزان هورمون تستوسترون نیز مربوطمی شود.

به یاد داشته باشید قبل از هر اقدامی در مورد مصرف داروی کودک خود، با پزشک مشورت کنید. نوع اختلال ADHD که کودک به آن مبتلاست و سازماندهی محیط عواملی است که در تصمیم گیری شما نقش خواهند داشت. اگر بیش فعالی بخشی از مشکل کودک شماست – و این مشکل بر روی روابط وی در بیرون و داخل خانه تاثیر می گذارد – مصرف دارو باید ادامه پیدا کند.

یک محیط سازماندهی شده خوب در خانه به کودک کمک زیادی خواهد کرد، حتی زمانی که کودک دارو را مصرف نمی کند.

آیا کودک مبتلا به ADHD مجبور است مصرف دارو را برای همیشه ادامه دهد؟

یکی دیگر از مزایای متوقف کردن گاه به گاه دارو این است که می توان نیاز به ادامه مصرف آن یا توقف کامل آن را تشخیص داد. ADHD شرایطی است که اغلب تداوم پیدا می کند، اما نه همیشه. علائم این اختلال به مرور زمان بهبود می یابند. به همین دلیل کودکان در یک دوره از زمان نیازمند مصرف این داروها هستند، اما پس از مدتی قادر به کنترل خود می باشند.

نگارنده: سمیه محمدی 

• مریم عبداللهی
• روانشناس و نوروتراپیست
• درمانگر تخصصی بیش فعالی – نقص توجه

گروه پزشکان جایروس