تمرکز و زندگی در زمان حال با ذهن آگاهی

دکتر فرشاد شیبانی، متخصص روانشناس بالینی و مدرس دانشگاه، در یک مصاحبه رادیویی در مورد ذهن آگاهی صحبت می کنند و به تمام سوالات شما در این باره پاسخ می دهند. توصیه می کنیم گوش دهید و با دیگران نیز به اشتراک بگذارید.

صحبت های ایشان را در دو فایل صوتی می شنوید.

قسمت اول:

قسمت دوم:

ذهن آگاهی یا mindfulness یک عبارت بسیار ساده است و به معنای توجه کامل به آنچه اتفاق می افتد و یا آنچه انجام می دهید و یا به فضایی که در آن حضور دارید. این مسئله ممکن است کمی بی اهمیت به نظر برسد، اما تاثیر به سزایی بر چگونگی انجام کارها دارد.

ذهن آگاهی در واقع توانایی انسان برای آگاهی کامل از آنچه هستیم و کاری که در حال انجام آن هستیم و نسبت به آنچه در اطراف ما اتفاق می افتد واکنش شدید نشان نمی دهیم و یا خیلی به آن بی تفاوت نمی شویم. ذهن اگاهی در واقع حالتی از توجه فعال و باز به زمان حال است. در حالت ذهن آگاهانه با دقت زیاد افکار و احساسات خود را مشاهده می کنید، بدون اینکه در مورد آنها قضاوت خوب یا بدی داشته باشید. در این شرایط شما در زمان حال زندگی می کنید و به تجربه های حاضر خود توجه می کنید، بدون اینکه در گذشته زندگی کنید و یا آینده را پیش بینی کنید.

برای درک بهتر ذهن آگاهی بهتر است آن را امتحان کنید. گرچه ذهن آگاهی یک توانایی درونی است، اما از طریق تکنیک های تایید شده قابل ارتقا و بهبود خواهد بود، به ویژه با مدیتیشن در حالت نشسته، ایستاده، راه رفتن و حرکت کردن (در حالت دراز کشیده نیز امکان پذیر است، اما گاهی منجر به خواب می شود).

زمانی که مدیتیشن را انجام می دهیم، به این معنا نیست که روی مزیت های آن عمل تمرکز کنیم، بلکه به معنای انجام آن عمل و تمرین مدیتیشن است، که البته این تمرین نیز دارای مزیت هایی است. در ذهن آگاهی اضطراب را کاهش می دهیم، سعی در بهبود عملکرد داریم و از طریق مشاهده ذهن خود بینش و آگاهی به دست می آوریم و توجه خود را به مسائل اطراف افزایش می دهیم.

در ادامه به چند نکته مهم در مورد ذهن آگاهی اشاره می کنیم:

• ذهن آگاهی مبهم یا عجیب و غریب نیست. این مفهوم برای ما آشناست و همه ما تقریبا آن را انجام می دهیم. ذهن آگاهی به شکل ها و نام های مختلفی ظاهر می شود.
• ذهن آگاهی یک کار اضافه خاص نیست. تقریبا همه ما ظرفیت بودن در زمان حال را داریم و نیازی به تغییر دادن خودمان نداریم. اما می توانیم این کیفیت های درونی را با تمرین های ساده ارتقا بخشیم، این تمرین ها از لحاظ علمی بررسی شده اند و دارای مزیت هایی برای ما و اطرافیانمان هستند.
• در تمرین ذهن اگاهی نیازی به تغییر دادن خودتان ندارید. راه حل هایی که سعی در تغییر کرده اند از طریق تغییر دادن ما مشکل مان را حل کنند، بارها و بارها با شکست روبه رو شده اند. در روش ذهن اگاهی بهترین را در ما ارتقا می دهد.
• ذهن اگاهی این قابلیت را دارد که تبدیل به یک پدیده اجتماعی شود. چرا که این روش را هر کسی می تواند انجام دهد و به راحتی قابل یاد گرفتن است.
• ذهن اگاهی یک روش زندگی محسوب می شود. این تمرین بیش از یک تمرین ساده است. این روش باعث ایجاد آگاهی و اهمیت در همه کارهایی که انجام می دهیم می شود و استرس های بی مورد را از بین می برد.
• ذهن آگاهی بر مبنای شواهد انجام می شود و لزومی به وجود یک اعتقاد خاص در مورد آن نیست.

لازمه ذهن اگاهی رها کردن است، رها کردن افکار برخی اعتقادات، رها کردن زمان و مکانی که در ان هستیم. رها کردن قدرت درک ما را بالا می برد. یکی دیگر از اصول اعتماد است، بهتر است به آنچه اتفاق می افتد اعتماد کنیم، چیزی را قضاوت نکنیم و شکایتی در مورد چیزی نکنیم.

چطور ذهن اگاهی را تمرین کنیم؟

این تمرین برخی اصول ذهن اگاهی را آموزش می دهد:

• روی یک صندلی با تکیه گاه صاف و یا روی زمین به حالت چهار زانو بنشینید.
• روی یکی از جنبه های تنفس خود تمرکز کنید، به عنوان مثال ورود جریان هوا به داخل بینی و خارج شدن هوا از دهان، یا بالا و پایین رفتن شکم زمانی که دم و بازدم را انجام می دهید.
• زمانی که ذهن خود را به این موارد محدود می کنید تمرکز شما افزایش پیدا می کند و نسبت به صداها، احساسات و افکار آگاه تر می شوید.
• افکار و احساسات خود را بدون اینکه در مورد خوب یا بد بودن آنها قضاوت کنید، در نظر بگیرید و بررسی کنید.

[button color=”orange” size=”medium” link=”https://www.helpguide.org/harvard/benefits-of-mindfulness.htm” target=”blank” ]منبع 1[/button]

[button color=”orange” size=”medium” link=”https://www.psychologytoday.com/topics/mindfulness/essentials” target=”blank” ]منبع 2[/button]

نگارنده:سمیه محمدی