پاسخ مغز به شایعات چگونه است؟

روزنامه ها برای بررسی این مسئله مطالب زیادی نوشته اند. هوای اطراف اتاق کار شما یا حتی کافه ای که نشسته اید، با شایعات سنگین می شود. وقتی بهترین دوستان خود را ملاقات می کنید، با صدای آرام در مورد برخی موارد صحبت می کنند. شایعات بخش جدایی ناپذیر از روابط ما محسوب می شوند. در زمان های دیگر نیز در مورد موسیقی، ورزش، سیاست و آب و هوا صحبت می کنیم. زمان زیادی را صرف بحث در مورد دیگر مردم می کنیم که برخی از آنها زیاد خوب نیستند. بنابراین چرا مردم معقول، منطقی، هوشمند و واقعا دلسوز در این شایعات شرکت می کنند؟ این افراد از این شایعات چه چیزی به دست می آورند؟ آیا فقط خانم ها در اینگونه مسائل شرکت می کنند؟ آیا افرادی که علاقمند به شایعه پراکنی و غیبت کردن هستند، از گوش دادن به چنین داشتان هایی لذت می برند؟ متخصصان در ذهن آدم ها در هنگام غیبت کردن جستجو کرده اند و به علم واقع در پشت آن دست یافته اند.

غیبت کردن چگونه بر روی ما تاثیر می گذارد؟

غیبت کردن روی ما تاثیر می گذارد، این امر یا باعث شادی ما می شود یا ما را ناراحت می کند. اما آیا می دانسته اید که انواع مختلف غیبت کردن، تاثیرات متفاوتی نیز دارند؟ طبق بررسی های منتشر شده در سال جاری و نمونه های انجام شده روی خانم ها و آقایان، نتایج در زمان شنیدن شایعات و غیبت های مثبت بسیار خوشایندتر هستند تا با شنیدن اخبار و غیبت کردن های منفی. افراد با شنیدن اخباری در مورد دوستان، آشنایان و یا افراد مشهور بیشتر مضطرب می شوند.

این یافته ها پس از پر کردن پرسشنامه هایی به دست آمدند. دانشمندان اسکن های FMRI نیز از مغز افراد مورد مطالعه انجام دادند، این اسکن ها در زمان گوش دادن به اخبار مثبت و منفی در مورد دوست و یا افراد معروف انجام شد.

طبق یافته های اسکن های انجام شده، گوش دادن به شایعات بی اساس در مورد خود، فعالیت را در قشر جلوی مغز بسیاز تشدید می کند. این واکنش در زمان شنیدن شایعاتی در مورد دیگران نیز اتفاق می افتد. افراد مورد مطالعه در پاسخ به شایعات مثبت در مورد خودشان، افزایش فعالیت را در قشر جلوی مغز خود نشان دادند.

قشر جلوی مغز یکی از بخش های مغز است که در شناخت اجتماعی و کنترل اجرایی نقش دارد. شناخت اجتماعی توانایی ما در تنظیم افکار، رفتار و اقدامات براساس حضور واقعی و یا خیالی افراد دیگر است. به عبارت دیگر شناخت اجتماعی صفتی است که باعث می شود با هنچارها و قوانین پذیرفته ی شده ی جامعه روبرو شویم. کنترل اجرایی توانایی کانالیزه کردن الگوهای فکری ما و رفتار واقدامات براساس اهداف داخلی است. ناقل عصبی دوپامین عملکردهای این منطقه را تنظیم کرده و سیستم پاداش فعال می شود.

فعال شدن قشر جلوی مغز در پاسخ به شایعات مثبت در مورد خود فرد نشان می دهد که بسیاری از انسان ها تمایل دارند در مقابل استانداردهای اجتماعی از اخلاق و موفقیت، مورد تایید باشند. آنها پاداش را در دیده شدن در یک وضعیت مثبت می دانند.

از طرف دیگر، ما تصور می کنیم که شایعه سازی در مورد افراد دیگر را رد می کنیم. اما تصاویر مربوط به FMRI در زمان انجام بررسی این تصور را انکار می کند. فعال شدن قشر جلوی مغز در پاسخ به شایعات منفی در مورد دیگران نشان می دهد که گرچه ما با شنیدن این شایعات در مورد دیگران برافروخته نمی شویم، اما متحیر می شویم. این یافته ها برای برخی قابل قبول نیستند. با این وجود عکس العملی که در مقابل شنیدن شایعات مربوط به خود نشان می دهیم متفاوت است با عکس العمل مربوط به شنیدن شایعات دیگران.

آیا شایعه سازی خوب است یا خیر؟

گرچه از لحاظ رفتاری این مسئله رد شده است، اما دانشمندان معتقدند که شایعات در خدمت برخی مقاصد حفظ می شوند. طبق نظر این دانشمندان شایع سازی دارای مزیت های اجتماعی نیز می باشد. در زمان شایعه سازی اطلاعاتی را در مورد دیگران رد و بدل می کنیم. شایعه سازی های منفی باعث می شوند درک اجتماع را از اعمال و رفتلرهای غیراخلاقی تشخیص دهید و به طور غیر مستقیم در مورد چگونگی زندگی در یک جامعه و پایبندی به قوانین آن خواهید آموخت. در این مثال شایعه سازی منفی به عنوان ابزاری برای یادگیری غیر مستقیم استفاده می شود، شما یاد می گیرید که چگونه به درستی رفتار کنید، بدون اینکه مجبور باشید برای آن هزینه ای پرداخت کنید یا عواقبی را تحمل کنید.

از طرف دیگر شایعه پراکنی به عنوان ابزاری برای پیشرفت مطرح می شود. شایعه سازی مثبت در مورد خودمان به ما انگیزه ی انجام رفتار خوب را می دهد. علاوه بر این به ما صفات رفتاری قابل قبول در چارچوب یک جامعه را ارائه می دهد.

برخی دانشمندان مزایای شایعات جامعه پسند را نیز خاطر نشان می کنند. آنها می گویند تبادل اطلاعات منفی در مورد شهرت یک شخص، باعث می شود افراد حساس نوعی هشدار را احساس کنند و شایعات جامعه پسند از آنها در مقابل اعمال ضداجتماعی یا استثماری آینده محافظت کند.

طبق نظریات دانشمندان شایعات جامعه پسند باعث بهبود همکاری و تعامل بین افراد شده و نوعی امنیت ایجاد می کند.

از دیدگاه دیگر، اشتراک اطلاعات منفی نیز به عنوان یک تایید بر روی رفتار ضداجتماعی مردم تلقی می شود. طبق نظریه ی دانشمندان، وقتی برخی اطلاعات منفی بین بسیاری افراد به اشتراک گذاشته می شود، این گروه معمولا سعی در طرد کردن فرد خطاکار را دارد. این طرد کردن باعث می شود که فرد برای انجام رفتار بهتر و به دست آوردن تایید دیگران، از گروه خود خارج شود. این طرد شدن ممکن است به عنوان یک عامل بازدارنده برای رفتار ضداجتماعی توسط دیگران عمل کند. علاوه بر این ها محققان ادعا می کنند که شایعات منفی پیوندهای اجتماعی را بهبود می خشد.

به نظر می رسد که شایعه پراکنی به طور کامل هدر دادن وقت و انرژی نیست. در واقع صحبت کردن و تبادل اطلاعات در مورد شخصی که می شناسیم نوعی تلنگر برای مغز محسوب می شود.  شایعه پراکنی در مورد خودمان مانند قرار دادن آینه در مقابل فعالیت ها و رفتارهای خودمان می باشد، بنابراین به این شکل می توانیم افراد مسئولیت پذیرتری در جامعه باشیم.

[divider]

کلینیک فوق تخصصی مغز و اعصاب و روان آلومینا