من خوبم، تو خوبی !

نیاز به نوازش کردن نیازی است که از بدو تولد همراه با ما وجود داشته است، شکل آن تغییر می کند اما نیاز همان نیاز است.

این کلمه در ” تحلیل رفتار متقابل” یک مفهوم اساسی است و اریک برن تاکید زیادی روی آن داشته است. علت این تاکید زیاد برن نیز این است که ما همواره در پی رفع این نیاز هستیم، چه به صورت مثبت و چه به صورت منفی.

درواقع نیاز به نوازش یعنی نیاز به توجه کردن، نیاز به دیده شدن. با یک مثال ذهن شما را روشن تر می کنم: فرض کنید که کودک 4 ساله ای در خانه مشغول بازی است و پدر و مادر نیز مشغول حرف زدن با هم، فرزند به سمت پدر می آید سعی میکند از کت و کول او بالا برود اما پدر به او بی توجه است، سمت مادر می رود و مادر نیز بی توجه به او گرم صحبت با پدر درباره یک موضوع مهم است. پسربچه سمت گلدان می رود و طوری بازی می کند که منجر به شکستن گلدان می شود، به نظرتان چه می شود؟

بله احتمالا مادر سمت او می رود و ممکن است در همان لحظه اقدام به تنبیه بدنی یا کلامی او کند. و اینگونه پسربچه به نیاز خود رسیدگی کرده است، مهم نیست که منفی بوده و نتوانسته مثبت آن را برآورده کند، مهم این است که به نیاز آن توجه شده.

حال فکر میکنید اگر این پسربچه با چنین الگویی بزرگ شود چه اتفاقی می افتد؟ الگویی که همواره به او می گوید دیگران را عصبانی کن تا به تو توجه شود. این الگو از آن پسربچه در بزرگسالی فردی را می سازد که همواره در روابط پرخاشگر است و در ناخودآگاه اش از نوازشی لذت می برد که در اثر رفتارهای پرخاشگرانه اش باشد. احتمالا این پسربچه ممکن است این الگو در ذهنش شکل گرفته باشد که ” من خوب هستم و شما خوب نیستید”

با مثالی دیگر این موضوع را برایتان روشن تر می کنم:

فرض کنید که دختربچه ای در خانه دائما از پدر یا مادرش این پیام را دریافت می کند که ” اگر نمرات خوبی نیاری، دوستت نداریم” یا ” وقتی بیشتر دوستت داریم که نمره های بهتری داشته باشی”. اتفاقی که در اینجا می افتد این است که این کودک متوجه می شود که دوست داشتنی نیست مگر اینکه نمرات خوبی بیاورد! درواقع این موضوعی است که بسیاری از ما در الگوهای روابط قبلی مان تجربه کرده ایم و الان نیز به نوعی دیگر این الگوها را در زندگی بکار می بریم. خانمی را تصور کنید که فکر میکند چون به شغل بالاتری نرسیده است پس در زندگی اش شکست خورده… آیا این الگوها در زندگی شما هم وجود دارد؟ آیا شما هم تصور می کنید بدون قید و شرط دوست داشتنی نیستید؟؟ آیا این الگو در مورد شما وجود دارد؟ “ من خوب نیستم و تو خوبی”

من خوبم تو خوبی” شاید معروفترین عبارتی است که هدف تحلیل رفتار متقابل را نشان می‌دهد. تحلیل رفتار متقابل انسان‌ها را اساساً خوب به حساب می‌آورد و قابل تغییر و رشد و رفتار سالم.»

فاطمه امیری – روانشناس بالینی و متخصص نوروتراپی