فیزیولوژی و روانشناسی درد

فیزیولوژی و روانشناسی درد

به گفته دانشمندان، درک ما از درد و به رسمیت شناختن آن توسط دیگران (همدلی) تحت تاثیر فعل و انفعالات پیچیده ایی در مدارهای عصبی، واکنش های بیوشیمیایی در مغز، تعاملات اجتماعی، و مکانیزم تکاملی است.

درک فرد از درد

درک فیزکی درد در هر انسان با عملکرد مغزی او مرتبط است. تجربه درد دو مرحله و یا دو مسیر متمایز و طبیعی دارد.

مرحله اول “استارت” است؛ به طور تصادفی انگشت را می سوزانید و یا می برید و این “استارت” تجربه درد است. سلولهای عصبی انگشت دست سیگنالی به مغز می فرستند و این سیگنال به قشر کمربندی قدامی منتقل شده و درد شروع می شود. این چرخه در تمامی افراد سالم یکسان است.

همه افراد “آخ” نمی گویند و یا از مسکن استفاده نمی کنند، آنها واکنشهای متفاوتی نسبت به درد دارند. چرا؟!!!

این همان مرحله دوم است – “احساس درد” : خفیف، شدید، و یا غیر قابل تحمل – که توسط قشر جلوی مغز و هسته اکومبنس داخلی هدایت می شود.  این دو منطقه از مغز مسئول انگیزه و احساسات در انسان هستند. بنابراین، انسان توانایی مقابله ذهنی با درد دارد، چنانچه آموزش ببیند.

زمینه اجتماعی احساس درد

درک درد دارای جنبه اجتماعی نیز است. افراد تمایل دارند که در حضور فرد دیگر – حال شریک احساسی و یا یک غریبه – درد داشتن خود را نشان دهند تا همدلی او را داشته باشند. زنان در حضور فردی که به آنها احساس امنیت می دهد و یا جنبه عاطفی آنها را ارضا می کند، کمتر ابراز درد می کنند. در تحقیقی فضای تهدید آمیز برای زنان ایجاد کردند و در هنگام تجربه درد به آنها عکس شریک احساسیشان را نشان دادند که این امر باعث فعالیت شدید مغزی و کاهش درد شد.

افراد با سبک دلبستگی اضطرابی، روابط نزدیک و صمیمی ایجاد می کنند ولی برای از دست ندادن این روابط عواطف و احساسات خود را قربانی می کنند. آنها از نحوه برخورد شریک احساسی خود اطمینان ندارند و ترس پایان یافتن رابطه آنها را وادار به سکوت می کند.

درک درد در دیگران

انسان، حیوانی اجتماعی است : توانایی زندگی هماهنگ در یک جامعه، مراقبت از دیگران، ایجاد رابطه پایدار وابسته به میزان همدلی. بنابراین طبیعی است که بخواهیم بدانیم چرا برخی از مردم همدلانه تر از دیگران هستند و یا برخی شرایط همدلی را بیشتر می کند.

دانشمندان معتقدند که همدلی تحت تاثیر فرایندهای شناختی  و عاطفی مختلف است. مطالعه ایی بر روی افراد مبتلا به عدم حساسیت مادرزادی به درد (CIP) نشان داد که آنها به محرک های درد پاسخی نمی دهند زیرا هیچ “تجربه” و یا حافظه ایی از درد ندارند. اما جالب است بدانید که همین افراد می توانند با درد دیگران، با دیدن و شنیدن رفتار ناشی از درد در کلیپ های ویدئویی، همدردی کنند.

آیا فکر می کنید که نشانه های عاطفی درد مانند دیدن ناله کردن یک فرد و یا خواندن نوشته ایی دردناک می تواند بسیار تاثیرگذار باشد؟ متاسفانه جواب “نه” است. همدلی پیچیده تر از این موارد است.

مطالعات نشان دادند که انسانها نسبت به دوستان و آشنایان در مقایسه با افراد غریبه همدلانه تر هستند. البته، همدلی تحت تاثیر استرس است. هرچه انسان پر استرس تر باشد میزان همدلی او کاهش فراوان دارد.

شناخت سیستم همدلی به کاهش استرس و در نتیجه کاهش خشونت  منجر می شود.

[divider]

نگارنده: شیرین قلی زاده

کلنیک فوق تخصصی مغز و اعصاب و روان آلومینا