سیستم عصبی و اضطراب در لحظه ی بحرانی تصمیم گیری

دانشمندان تشخیص داده اند که مدارهای عصبی خاصی وجود دارند که در زمان تصمیم گیری، آغازگر استرس در افراد هستند. مغز ما می تواند میزان بحرانی بودن موقعیت و اهمیت تصمیم را برآورد کرده و طبق آن استرس را در بدن ما آغاز کند.

آیا تا به حال برای سفارش پیتزا یا جوجه برای شام دچار استرس شده اید؟ نه! اما مطمئنا برای انتخاب مدرسه ی مناسب برای فرزند خود و یا شغلی که پیشنهاد می شود دچار این احساس شده اید – موقعیتی که ذهن شما را بسیار به چالش می کشد و مدتها شما را وادار به فکر کردن می کند. یک دلیل در مورد مضطرب شدن ما در برخی موقعیت ها و تصمیم گیری راحت تر در برخی موقعیت های دیگر وجود دارد. ریشه ی این دلیل در داخل مغز است.

حل یک راز و کشف راه حل

شانس محض بود که طی دانشمندان را طی تحقیقات انجام شده به این واقعیت رساند که مغز انسان در تصمیم گیری ها دچار بحران می شود و این بحران در موقعیت های مختلف متفاوت است. آنها در حقیقت در تلاش برای پیدا کردن نقش استریوسوم ها بودند.

استریوسوم ها شاخه های سلولی هستند که در سراسر استراتوم پراکنده شده اند. استراتو مسئول هماهنگی حرکات و پردازش احساسات ماست. دانشمندان معتقدند استریوسوم ها در بروز اختلالات خاص در انسان نقش دارند. اما تا زمانی که نقش این سلول ها تعیین نشود، نمی توان در مورد نقش آنها مطمئن شد.

علاوه بر این دانشمندان حدس می زنند استریوسوم ها در پردازش احساسات هم نقش ایفا می کنند، زیرا برخی مناطق مربوط به قشر جلوی مغز در استریاتوم (جسم مخطط) گسترش می یابند. نقش قشر جلویی مغز در ارزیابی محرک ها و ارائه ی پاسخ های احساسی مناسب، در نتیجه ی دو بررسی انجام شده در ادامه، مستند است.

طبق یکی از بررسی های انجام شده بخش های مختلف قسمت میانی قشر جلویی مغز (mPFC) برای تسهیل در پردازش طبیعی از احساسات، دارای نقش برابری هستند. منطقه ی پشتی از mPFC در پاسخ به محرک های منفی فعال می شود، در حالیکه بخش پیشین مسئل تنظیم پاسخ های عاطفی است.

طبق یافته های تحقیقات دیگر، قسمت میانی بخش شکمی قشر جلوی مغز (vmPFC) بر روی توانایی فرد در تشخیص خوب و بد تاثیر دارد. در این بررسی مشخص می شود که در مواردی از معضلات اخلاقی خاص، این قضاوت ها تحت تاثیر احساسات قرار می گیرند. این بررسی بر روی افرادی انجام شد که در قسمت vmPFC دچار آسیب دیدگی شده بودند. طی این بررسی محققان دریافتند که این افراد الگوهای قضاوتی غیرعادی از خود نشان می دهند و در موقعیت های بروز معضلات عاطفی، ملاحظات عاطفی از خود نشان نمی دهند.

طبق یافته های بالا و دیگر تحقیقات انجام شده، دانشمندان اکنون در مورد چگونگی تاثیر استریوسوم ها بر احساسات کنجکاو بودند. در یک آزمایش انجام شده روی موش های آزمایشگاهی، حیوانات باید از بین دو مورد یکی را انتخاب می کردند. یکی از موارد انتخاب شکلاتی با طعم و بوی قوی بود که در صورت انتخاب این مورد باید به سمت نور زننده ای می رفتند که دوست نداشتند.  در مورد دوم، نور خیلی روشن و زننده نبود، اما شکلات انتخابی نیز دارای طعم و بوی قوی نمی باشد. مطمئنا این شرایط برای حیوان استرس زا است و موش دچار اضطراب می شود.

موش ها در موقعیت های دیگری نیز قرار گرفتند که زیاد استرس زا نبودند، بنابراین کمتر دچار اضطراب می شدند. در آزمایش شکلات و نور دانشمندان دریافتند که زمانی که موش باید تصمیم گیری می کرد، مدارهای قشر مغز و استریوسوم ها فعال شدند. اما این مدار در آزمایشات دیگر که استرس کمتری به حیوان وارد می کردند، غیرفعال ماند.

وقتی دانشمندان جریان سیگنال های بین قشر مغز و استریوسوم ها را در آزمایش شکلات و نور قطع کردند، موش ها هم گزینه ی پرخطر با جایزه ی بزرگتر را تا 20 درصد بیشتر از حالت عادی، قبل از قطع این جریان، انتخاب کردند. وقتی استریوسوم ها با بمباران ورودی های حسی فعالسازی شدند، موش ها نیز گزینه ی پرخطر را کمتر انتخاب کردند.

مطالعات نورواکانامیک در مورد چگونگی تصمیم گیری انسان انجام شده که نتیجه آنها این بوده که استرس و تصمیم گیری شبکه های عصبی را به اشتراک می گذارند که شامل مناطقی از مغز می شود از جمله vmPFC، PFC جانبی و آمیگدال. این همپوشانی از سیستم های مغز نشان می دهد که احساسات منفی مانند ترس و اضطراب تعیین می کنند که چگونه یک فرد قبل از تصمیم گیری شرایط را می سنجد. در آن زمان دانشمندان در مورد چگونگی کار مدار مطمئن نبودند، اما اکنون مطمئن هستند.

تاثیر چارچوب

یک تحقیق انجام شده ی دیگر به نقش تاثیر چارچوب گذاری طی تصمیم گیری و چگونگی شروع اضطراب، اشاره دارد. افراد تمایل دارند براساس نتایج به دست آمده – دستاوردها و ضررها – تصمیم گیری کنند. این چگونگی چارچوب بندی دستاوردها – به طور مثبت یا منفی – را نشان می دهد و می تواند بر روی تصمیم گیری آنها در موقعیت های استرس زا کمک کند. عکس العمل طبیعی انسان انتخاب گزینه های موجود در چارچوب مثبت و اجتناب از گزینه های منفی می باشد. در این بررسی محققان دریافتند که وقتی بخش های جانبی PFC مغز همراه با قشر کمربندی مغز فعال هستند، فرد به طور معکوس عمل می کند ( گزینه های منفی را انتخاب کرده و از گزینه های مثبت اجتناب می کند.).

پیامدهای یافته های اخیر

آخرین یافته هایی که به طور واضح مشخص کردند چگونه موقعیت های تصمیم گیری باعث بروز استرس می شوند، دارای پیامدهای گسترده ای می باشند. درک کافی از اتصالات عصبی و روابط مربوط می تواند به دانشمندان کمک کند تا برای مدیریت علائم اختلالات روانی، مانند اسیزوفرنی و اختلالات شخصیتی، راه های موثرتری پیدا کنند، اختلالاتی که قابلیت تصمیم گیری فرد نیز به شدت دچار اختلال می شود.

یافته های بالا امکان توانایی دانشمندان در رسیدگی به ارتباط بین اختلالات مربوط به استرس و تمایل آنها برای جلوگیری از خطرات، را نشان می دهد. به علاوه این یافته ها می توانند روانپزشکان و مشاورین را در ابداع روش های درمانی برای بیماران مبتلا به اختلالات اضطراب کمک کنند. افراد مبتلا به اضطراب شدید معمولا از موقعیت های تهدید کننده و تصمیم گیری در چنین موقعیت هایی اجتناب می کنند. چنین درمان رفتاری و مکانیزم مقابله ای تاثیر منفی بر روی زندگی این افراد دارد. تشخیص مدارهای عصبی که پاسخ اضطراب را در مقابل تصمیم گیری مدیریت می کند و چگونگی عملکرد آن سرنخ هایی به داروسازان ارائه می دهد.

[divider]

کلینیک فوق تخصصی مغز و اعصاب و روان آلومینا