به طورغریزی هراس آدم را از موقعیتهای پرخطر حفظ میکند ولی گهگاه این هراس شکل غیرمنطقی به خود گرفته و رویه متداول زندگی فرد را تحت اثر قرار میدهد.
هراس از وصلت نیز چنانچه به شکل افراطی ظهور نماید نوعی اختلال اضطرابی بحساب میآید که با نشانهها و پیامدهایی همگام است.
هراس از وصلت یا گاموفوبیا ( Gamophobia )
هراس از ازدواج یا گاموفوبیا نوعی هراس غیرواقعی از پیمان بستن، تعهد دادن و پذیرا شدن التزام برای باقی ماندن در یک رابطه پایدار و صادقانه در مجاور یک فرد دیگر بصورت دائمی است.
گاموفوبیا اصطلاحی است که برای وصف هراسهای غیرطبیعی از تعهد و ازدواج بکار میرود.
برای خلق یک رابطه اطمینانبخش و صمیمی با شریک زندگی، فرد بایست با ترسهای گوناگونی روبرو شود مادههای معدنی و پذیرای ریسکهای عاطفی نماید.
این نوع هراس برای اشخاص مجرد تا حدی عادی است.
اغلب افراد مجرد گمان میبرند که با ازدواج و قبول تعهد، امنیت و آسایشی که زندگی مجردی به آنها میداده را از دست خواهند داد.
شما هر وقت که بخواهید به خانه میآیید و هر موقع که بخواهید بیرون (خارج) میشوید، لباسها و ظرفهای کثیف را تا هر هنگامی که بخواهید به حال خود باقی میگذارید، و از وقت و پول خود هر طور که مایل باشید استفاده میکنید.
در برابر دیگران هر طور که بخواهید خودتان را نشان میدهید و میتوانید ضعفها و کاستیهایتان را پنهان کنید.
دلایلی که میتوان برای هراس از وصلت برشمرد شامل:
۱- شخصیت درونگرا و اجتنابی
فرد نمیداند در ازدواج با چه چیزی مواجه خواهد شد.
خانواده جدید، روابط جدید همه و همه برای کسیکه برای خودش خلوتی داشته، درونگرا است یا شخصیت اجتنابی دارد، کابوس است.
پیشنهاد میگردد چنین شخصی (فردی) با شخصی (فردی) درست به میزان خودش درونگرا یا اجتنابی ازدواج کند تا در زندگی متاهلی، در عین داشتن محیط دو نفره، به محیط شخصی (فردی) و تنهاییهای یکدیگر هم احترام بگذارند.
در غیر اینصورت ازدواج یک فرد اجتنابی با شخصی (فردی) عملگرا و شخصی (فردی) درونگرا با یک برونگرا، به شکست منتهی میشود.
۲- هراس از بازماندن از اهداف
گاهی فرد به خاطر این هراس از وصلت دارد که نگران است با هر تغییری، به مانند ازدواج، از اهداف خود باز بماند.
حقیقت اینست که ازدواج به شما ارزشها و اعتبارهای جدید میدهد و برخی اعتبارهای پیشین را از شما میگیرد.
بنابراین، با ازدواج گرفتار ورشکستگی عاطفی، شخصیتی یا معنوی نمیشوید بلکه ارزشها و داشتههایتان تغییراتی میکند.
۳- هراس از صمیمیت
این هراس زیادتر در پسران دیده میشود.
یک پسر از دوره کودکی در پروسه استقلال روانی خود باید از سد مادر بگذرد، وارد شدن به جهان مردانه مستلزم اینست که از مادر بازه بگیرید تا پدر و عموها او را بپذیرند.
بنابراین این نوع صمیمیتها را دور کردن میکند.
پروسه استقلال از مادر نم نم در جوانی یک مرد مبدل به استقلال از خانمها میشود و آنها در ناخودآگاه خود از همه خانمها خود را بینیاز میبینند.
این همان مساله (نکته) مبهم است در شخصیت شناسی مردان که خانمها را گیج میکند.
شما زمانی در صمیمیت با یک مرد متوجه شدید جلو نمیآید یا عقب نشینی میکند، به عنوان مثال تلفن پاسخ نمیدهد یا جایی میرود و به نامزدش اطلاعی نمیدهد.
نشان میدهد که مرد، از حد صمیمیت خودش عبور کرده و مهلت میخواهد تا در خلوت و دور شدن از شما، خودش را بازیابی کند.
۴- هراس از شکست عاطفی
افرادی که تجربه ناموفق عاطفی دارند یا در اطرافیانشان شکستهای عاطفی، طلاق، خیانت و کشمکشهایی را در زندگی متاهلی دیدهاند.
افرادی که از آمار بالای جدایی در اجتماع نگرانند و میترسند شبیه همین اتفاق برای خودشان بیفتد، بطور معمول گرفتار هراس از وصلت یا همان گاموفوبیا میشوند.
حقیقت اینست که همه ما به یک مقدار پیش روی شکست عاطفی هستیم مگر آن که انتخابی دقیق و درست داشته باشید و برای وصلت ازدواج، به جای هیجانات با منطق پیش برویم.
مشاوره بگیریم، تحقیق کنیم و بالاتر از همه توکل داشته باشیم.
تجربیات تلخی که دیگران داشتهاند توانایی دارند منشا تجربه برای ما باشند نه این که عاملی بازدارنده بحساب بیایند و برای جنبش، مانع شوند.
مجراهای رویارویی با هراس از وصلت
۱) نخست بایست اطمینان حاصل کنید که میخواهید زندگیتان را با شخص دیگری تقسیم کنید.
بخش زیادی از اشخاص مجردی که قادر نیستند تعهد را قبول کنند دلیلشان این است که قادر نیستند تصمیم بگیرند که آیا حقیقتأ کسی را میخواهند یا نه.
بنابراین بایست کار را با گزینش خواستههایتان آغاز کنید.
۲) از ترسهایتان آگاه شوید.
ببینید در چه زمینههایی هراس بر شما غلبه میکند و تشخیص دهید که چه چیزی باعث میشود که از دست یافتن به اهدافتان باز بمانید.
بایست بدانید که وجود هراس هایی نظیر هراس ازعدم پذیرش، تغییر و فقدان آزادی بطور کامل معقول و عادی است..
چنانچه از وجود آنها اطلاع داشته باشید، میتوانید استراتژیهایی برای فایق آمدن به آنها ایجاد نمایید.
۳) سرعت پیشرفت رابطه را تنظیم نمایید.
تعداد قابل توجهی از اشخاص مجرد در همون مراحل ابتدایی رابطه به دام شهوت و اشتیاق بیشتر از اندازه گرفتار میشوند و زمانیکه که نوبت به تصمیمگیری برای آتیه میرسد، عقب نشینی میکنند برعکس عده دیگری از اشخاص نیز هستند که آنقدر تعلل و درنگ به خرج میدهند که از منظر محدوده زمانی گرفتار مشکل میشوند.
۴) یکی از راههایی که میتواند مهارتهای متعهد شدن شما را قویتر کند این است که با هم توافق کنید که برای مدتی به صورت انحصاری با هم رابطه برقرار کنید.
در زمینه اهداف زندگی و آرزوهایی که در سر میپرورانید با هم گفتگو کنید..
هم چنین جنبههای روحی و باطنی و شخصیت درونی خود را برای سمت مقابل آشکار نمایید.
انجام این کار موقعیتهای نابی برای تجربه اعتماد، صمیمیمت و نزدیکی مهیا میآورد.
۵) زوجهایی که در یک رابطه تندرست و سالم قرار میگیرند یکدیگر را ترغیب میکنند تا تبدیل به افرادی با توانایی (قدرت) کارکرد و توانایی بالقوه بالا برای اجتماع باشند.
اشخاص موفق بطور مکرر شریک زندگی خود را برای موفقیتهایی که بدست میآورد، ترغیب کرده و به او اعتبار و امتیاز میدهند.
۶) به چیزی که از دست میدهید فکر نکرده و از آن نترسید بلکه به چیزهایی بیاندیشید که در ازای یک ارتباط صادقانه و عاشقانه بدست میآورید مانند اعتماد، صمیمیت، نزدیکی
همانگونه که مشاهده کردید هراس از وصلت و تعهد به خاطر فقدان هویت و آزادیهای شخصی (فردی) نوعی تشویش واهی و غیرواقعی است.در زندگی متاهلی داشتهها آنقدر فراوان است که هراس فقدان استقلال در برابر آن رنگ میبازد.
قطعا این امر در اول مستلزم پذیرش خطر بالایی است ولی با در نظر داشتن مراحلی که در بالا به آنها اشاره شد، بعد از چندی متوجه میشوید که مزایایی که بدست آورده اید تا چه حد افزونتر از زیانهایی است که به شما وارد شده است.
دکتر زهرا بابایی
دکتری روانشناسی بالینی ( درمانگر زوجین و مشکلات زناشویی)