اختلال در تولید صداها

تولید طبیعی مجموعه ای از حرکات پیچیده است. تولید صحیح مستلزم دقیق بودن جایگاه، توالی، زمان­بندی، جهت و قدرت تولید کننده ها است. این ها همواره با یک جریان متناوب در آغاز یا پایان آواسازی و فعالیت همزمان کامی- حلقی رخ می دهد.

اختلال‌های آواهای گفتار (Speech sound disorder)

دسته‌ای از اختلال‌های گفتاری هستند که در برخی آواهای گفتار (که به آنها واج گفته می‌شود) در زبان مادری یک کودک یا گاهی در (بزرگسال) یا تولید نمی‌شود یا به درستی تولید نمی‌شوند و یا به درستی استفاده نمی‌شود. خطاهایی که توسط کودکان با اختلال گفتار تولید می‌شوند معمولا به ۴ دسته تقسیم می‌شوند:

حذف:آواهای خاصی تولید نمی‌شوند همچنین هجا‌ها یا طبقه‌ای از آواها می‌تواند حذف شوند و برای مثال ایب برای سیب.

اضافه کردن:یک صدا یا چند صدای اضافه با کلمه مورد نظر جمع می‌شود.

خرابگویی: صداهایی هستند که می‌توانند کمی تغییر کنند بنابراین صداهای خاص می‌تواند اشتباه تشخیص داده شود یا شبیه هر صدایی در زبان نمی‌تواند باشد بهترین مثال صدای / س/ است که با کنارهای زبان یا قرار گرفتن نوک زبان بین دندان ها تولید می شود.

جایگزینی:یک صدا یا صداهای بیشتری جایگزینی بقیه می‌شوند برای مثال کتاب به صورت تتاب تولید می شود.

علت شناسی

اختلالات تولید صداها به دو دسته تقسیم می شوند:

• مشکلات تولیدی با منشا عضوی (وجود علت فیزیکی شناخته شده)
• اختلال تولیدی با منشا عملکردی (عدم وجود علت فیزیکی شناخته شده)
• اختلالات تولیدی با منشا عضوی: شامل کم شنوایی، شکاف لب و کام، فلج مغزی، کوتاهی بند زیر زبان، دیس آرتری و غیره است.
• اختلالات تولید با منشا عملکردی: خود به 4 گروه طبقه تقسیم می شوند
• اختلال تولیدی: تلفظ صداهای خاص آسیب دیده است که به طور معمول / س/ و / ر/ هستند.
• تاخیر واجشناختی: خطاهای کودک شامل فرایندهای واجی است که در کودکان کوچکتر طبیعی دیده می شود.
• اختلا واجشناختی با ثبات: کودک از الگوهای خطایی استفاده می کند که در روند رشد کودکان طبیعی دیده نمی شود و گفتار این کودکان برای افراد آشنا که ارتباط زیادی با کودک دارند قابل فهم است ولی برای افراد نا آشنا و غریبه غیر قابل فهم است.
• اختلال واجشناختی بی ثبات : در اختلال واجی بی ثبات، خطاها بصورت بی ثبات توسط کودک تولید می شوند، بطوریکه در هر بار تولید یک کلمه، کودک آن را به شکل متفاوتی بیان می کند. گفتار هم برای افراد آشنا و هم افراد نا اشنا غیر قابل فهم است.

[divider]

 الهام معصومی

گفتار درمانگر و متخصص درمان اختلالات یادگیری و گفتاری در کودکان و بزرگسالان

دپارتمان گفتار درمانی و اختلالات یادگیری کلینیک آلومینا

کلینیک آلومینا مرکز تخصصی درمان اختلالات مغز و اعصاب و روان در ایران است.