بی اختیاری مدفوع یا اسهال متناقص (انکوپرزیس)، دفع ناخواسته مدفوع در کودکانی است که در حال آموزش برای کنترل ادرار و مدفوع خود هستند. در این حالت مدفوع به لباس کودک نشت خواهد کرد. این عبارت معمولا برای کودکان به کار می رود، در مورد بزرگسالان معمولا دفع ناخواسته مدفوع نامیده می شود. برآورد شده که این اختلال بیشتر در بین پسران رایج است.
بی اختیاری مدفوع معمولا به خاطر یبوست، با قطع بازتابی از مدفوع، اختلالات فیزیولوژیکی، روانی و یا عصبی مختلف و یا به خاطر جراحی ( البته به ندرت) اتفاق می افتد.
روده معمولا آب اضافه را از طریق روده دفع می کند. اگر بنا به شرایطی یا یبوست اتفاقی، مدفوع مدت زیادی در روده باقی بماند، آب زیادی از مدفوع جذب شده و باعث سفتی مدفوع می شود و در نتیجه دفع آن برای کودکان خیلی دردناک خواهد شد. اگر کودک به خاطر ترس از درد به وجود آمده از دفع، از دستشویی رفتن امتناع کند، شرایط بدتر خواهد شد. این امر باعث بروز پاسخ مهاری مقعد می شود که در حالت بیهوشی و یا هنگامی که کنترل ارادی از دست رفته نیز رخ می دهد. مدفوع سفت شده باعث کشیدگی روده یا مقعد می شود تا جایی که احساس طبیعی نسبت به حرکت مدفوع در روده از بین می رود. در نهایت مدفوع نرم تر به بیرون نشت کرده و انسداد آن ممکن نیست. معمولا کودک نسبت به این اتفاقات کنترلی ندارد و ممکن است این اتفاق را حس نکند. واکنش های قوی احساسی معمولا نتایج بد جسمی و روحی بر روی کودک در پی خواهد داشت. این واکنش ها معمولا درمان را نیز سخت تر می سازد.
شروع بی اختیاری مدفوع معمولا خوش خیم است و معمولا با آموزش رفتن به دستشویی در اوایل کودکی رخ می دهد، زمانی که از کودک خواسته می شود برای مدت طولانی بنشیند و واکنش های شدید و منفی والدین را نیز به رفتارهای کودک در پی خواهد داشت. شروع مدرسه یا مهد کودک و استفاده از دستشویی های مشترک نیز یکی دیگر از عوامل محیطی مهم برای شروع این مشکل می باشد. جدال والدین یا خواهر و برادر، تغییر خانه و طلاق نیز می توانند باعث بروز یبوست یا مشکلات گوارشی شوند.
معیارهای روانپزشکی برای تشخیص این مشکل عبارتند از:
- عبور مکرر مدفوع به مکان های نامناسب ( به عنوان مثال لباس یا روی زمین) اعم از اختیاری یا عمدی.
- وقوع این رویداد یک بار در ماه، حداقل به مدت 3 ماه
- سن تقویمی حداقل 4 سال ( یا سطح رشد معادل آن)
- این رفتار منحصرا به خاطر تاثیر فیزیولوژیکی یک ماده (مانند ملین کننده ها) یا به خاطر وضعیت پزشکی نیست.
مشکل بی اختیاری مدفوع دارای دو زیرگروه می باشد: بی اختیاری مدفوع با یبوست و بی اختیاری مدفوع بدون یبوست. در نوع با یبوست، مدفوع معمولا به طور ضعیف تشکیل می شود و به طور مداوم نشت می کند و این حالت هم در بیادری و هم در خواب رخ می دهد. در نوع با یبوست، مدفوع معمولا به خوبی شکل گرفته، نشت آن مداوم است و مدفوع در یک محل برجسته خواهد شد.
درمان بیماری
بسیاری از متخصصان کودکان یک رویکرد سه جانبه برای درمان این مشکل همراه با یبوست، دارند:
- پاکسازی
- استفاده از مواد ملین کننده مدفوع
- زمان های تعیین شده برای نشستن در دستشویی، به ویژه بعد از اتمام یک وعده غذایی
پاکسازی از طریق تنقیه یا ملین ها یا هر دو انجام می شود. رویکرد غالب امروزی استفاده از ملین های خوراکی است، از جمله مویکول، میرالاکس، لاکتولوز، روغن های معدنی و غیره. تنقیه و مسهل ها به طور روزانه مصرف می شوند و برای نرم کردن مدفوع استفاده می شوند و باعث می شوند که روده به حالت طبیعی و اولیه خود بازگردد.
کودک باید آموزش ببیند تا به طور مرتب از توالت استفاده کند و سعی کند در ساعت های خاصی به مدت 10 تا 15 دقیقه در دستشویی بنشیند. وقتی که این روش موثر واقع نمی شود، بهتر است یک روش شدیدتر در نظر گرفته شود.
تغییر رژیم غذایی یکی از عوامل مهم برای مدیریت این مشکل است. در صورتی که یبوست باعث بروز این مشکل می شود، تغییرات زیر در رژیم غذایی پیشنهاد می شود:
- پرهیز از خوردن غذاهایی که باعث یبوست می شود، از جمله لبنیات، بادام زمینی، هویج پخته و موز
- افزایش میزان فیبر در غذا، مانند سبوس، محصولات کامل گندم، میوه ها و سبزیجات
- مصرف بیشتر آب و مایعات، مانند آب میوه ها ( گرچه مصرف زیاد آب میوه خطر ابتلا به دیابت و یا پوسیدگی دندان را افزایش می دهد.)
- محدود کردن میزان مصرف کافئین، از جمله نوشابه های گازدار و چای
- مصرف وعده های غذایی متعادل و تنقلات و پرهیز از فست فودها و تنقلات چرب و دارای قند
- کاهش مصرف شیر به میزان 500 میلی لیتر برای کودکان زیر 2 سال، اما شیر را به طور کامل حذف نکنید، زیرا کلسیم برای رشد و تقویت استخوان در کودکان ضروری است.
یکی از رفتارهای استاندارد که برای درمان این مشکل موثر است، یک سیستم انگیزشی برای بالا بردن انگیزه بیمار و مدیریت علائم آن است.
نگارنده: سمیه محمدی
کلینیک فوق تخصصی مغز و اعصاب و روان آلومینا
بزرگترین گروه فوق تخصصی پزشکان مغز و اعصاب و متخصصین روانپزشکی در ایران
شاید دیگر کمتر کسی اطلاع نداشته باشد که در مجموعه بزرگ پزشکان جایروس بهترین فوق تخصص های مغز و اعصاب و اعصاب و روان و برترین فارغ التحصیلان آمریکا،اسپانیا و آلمان حضور دارند و خدمات مغزواعصاب و روان که در این مجموعه ارائه می شود با کیفیت ترین در تمام ایران است!
کادر درمانی جایروس از لحاظ تخصصی در حیطه های اعصاب، در تمام کشور بی نظیر است
شماره تماس های نوبت گیری سریع
مشاوره های تلفنی و ویزیت آنلاین ویدئویی نیز ارائه می شود.
واحد مغز و اعصاب و روان ☎ 22616377_021 ☎
واحد ویزیت متخصص اختلالات خواب و نوبت انجام تست خواب ☎ 02122648627 ☎
واحد مشاوره و روانشناسی ☎ 22636863_021 ☎
اگر بی خوابی دارید، علاوه بر خدمات حضوری در کلینیک، میتوانید با تهیه دوره جامع درمان بیخوابی که توسط دکتر مصطفی امیری فلوشیپ اختلالات خواب تهیه شده است، بی خوابی تان را بدون دارو و در منزل درمان کنید.
درمان بی خوابی بدون دارو با ۱۱۳ روش علمی و خانگی (برای شروع، اینجا کلیک کنید)
اگر دچار افسردگی هستید یا میخواهید احساس شادی و لذت را در زندگی تان تقویت کنید، میتوانید بصورت حضوری توسط متخصصین روانپزشکی یا روانشناسان مجموعه جایروس ویزیت شوید و علاوه بر خدمات حضوری، میتوانید با تهیه دوره آنلاین درمان افسردگی در خانه که توسط مجموعه پزشکان جایروس تهیه شده است، افسردگی تان را در منزل و بدون دارو درمان کنید (برای دیدن ویدئو معرفی دوره، کلیک کنید)
درمان افسردگی در منزل بدون دارو (برای شروع، اینجا کلیک کنید)
