آنچه اطرافیان فرد مبتلا به اختلال دو قطبی بایستی بدانند

زمانی که یکی از عزیزان یا اعضای خانواده شما مبتلا به اختلال دوقطبی می باشد قاعدتاً این مسئله بر روی رابطه شما تاثیر گذاشته و ممکن است تمام جنبه های زندگی خانوادگی شما را مختل کند. اما صبر و شکیبایی، عشق و حمایت شما می تواند تفاوت های واقعی در روند درمان و بهبود آنها ایجاد نماید.  شما می توانید با یادگیری درباره بیماری، تقویت امید و تشویق بیمار در فرآیند درمان به بهبودی وی کمک کنید. با این حال مراقبت از یک فرد مبتلا به اختلال دو قطبی تاثیرات منفی خواهد داشت به ویژه اگر از نیازهای خود غافل شوید. بنابراین بسیار ضروری است که یک تعادل بین حمایت از فرد مبتلا به اختلال دوقطبی و مراقبت از خودتان ایجاد کنید.

چگونه می توانید به کسی که مبتلا به اختلال دوقطبی است کمک کنید؟

مقابله با خلق بالا و پایین اختلال دو قطبی کار بسیار دشواری است. این موضوع نه تنها برای فرد مبتلا به اختلال دو قطبی دشوار است بلکه بر اطرافیان وی به خصوص دوستان و اعضای خانواده وی تاثیر گذار است.  طی دوره شیدایی، ممکن است لازم باشد شما با شوخی های بی پروا، رفتارهای تکانشگرانه و تصمیم گیری های غیر مسئولانه مقابله کنید.  طی دوره افسردگی، ممکن است لازم باشد شما به او کمک کنید تا برای انجام وظایف و مسئولیت هایش گام بردارد. پرا که در این دوران انرژی و امگیزه کافی ندارد.

خبر خوب این است که بسیاری از افراد مبتلا به اختلال دوقطبی می توانند خلق خودشان را با دریافت درمان مناسب، دارو، حمایت اجتماعی قوی ثابت نگه دارند. بنابراین شما در روند بهبود وی نقش مهمی را بر عهده خواهید داشت.  اغلب، صرفا داشتن کسی که با او صحبت کند، می تواند تفاوت های زیادی  را در چشم انداز وی و انگیزه اش ایجاد نماید.

راه های دیگر برای کمک به کسی که اختلال دوقطبی دارد

یادگیری درباره اختلال دوقطبی

همه چیز را در مورد علائم و گزینه های درمانی یادبگیرید. هرچه بیشتر در مورد اختلال دوقطبی بدانید، بهتر می توانید به عزیزانتان کمک کنید.

تشویق فرد برای دریافت کمک

هر چه زودتر اختلال دو قطبی درمان شود، پیش آگهی بهتر است. بنابراین وی را تشویق کنید تا به دنبال دریافت درمان حرفه ای برود.  صبر نکنید تا ببینید که آیا بدون درمان بهتر خواهد شد یا خیر؟

درک کردن شرایط فرد مبتلا به اختلال دو قطبی

اجازه دهید فرد مبتلا به اختلال دو قطبی بداند، اگر به گوش دادن دلسوزانه، تشویق و یا کمک در روند درمان  نیاز داشته باشد، شما در آنجا هستید. افرادی که مبتلا به اختلال دوقطبی هستند، اغلب نسبت به دریافت کمک بی میل هستند. زیرا آنها نمی خواهند احساس کنند باری بر دوش دیگران هستند. بنابراین به فرد مبتلا به اختلال دو قطبی یادآوری کنید که مراقب او هستید و هر جا کمک بخواهد در کنار او خواهید بود.

صبور باشید

بهتر شدن شرایط فرد مبتلا به اختلال دو قطبی فرآیندی زمان بر است حتی زمانی که فرد متعهد به درمان است. منتظر بهبودی سریع یا درمان پایدار نباشید. صبور باشید و برای ناکامی ها و چالش ها آماده شوید. مدیریت اختلال دوقطبی یک فرآیند مادام العمر است.

افراد مبتلا به اختلال دوقطبی که از حمایت اعضای خانواده و دوستان خود برخوردار هستند، بهتر عمل می کنند.  آنها تمایل دارند که سریعتر بهبود پیدا کنند، دوره های مانیک و افسردگی کمتری تجربه کنند و علائم خفیفتری داشته باشند.

اختلال دوقطبی و خانواده

زندگی با فردی که اختلال دوقطبی دارد می تواند باعث ایجاد تنش در خانه شود. اعضای خانواده اغلب با احساست منفی چون احساس گناه، ترس، خشم و درماندگی دست و پنجه نرم می کنند. در نهایت، فشارهای ناشی از بیماری می تواند مشکلات جدی در روابط ایجاد کند اما راه هایی برای مقابله با آن وجود دارد.

اولین قدم برای موفقیت در برخورد با اختلال دوقطبی این است که خانواده ها باید یاد بگیرند که بیماری و مشکلات آن را بپذیرند.  وقتی احساس ناراحتی یا گناه می کنید، به یاد داشته باشید که اختلال دوقطبی گناه کسی نیست. درمان می تواند تفاوت زیادی ایجاد کند اما ممکن است تمام نشانه ها یا آسیب های وارد شده را برطرف نسازد.  برای جلوگیری از ناامیدی و رنجس، بسیار مهم است که انتظارات واقعی داشته باشید. از طرفی توازن میان تشویق به استقلال و فراهم کردن حمایت نیز بسیار مهم می باشد.

نکاتی برای مقابله با اختلال دوقطبی در خانواده

محدودیت های فرد مبتلا به اختلال دو قطبی را بپذیرید.

فرد مبنلا به اختلال دو قطبی نمی تواند خلق خود را کنترل کند. آنها نمیتوانند از افسردگی بیرون بیایند و یا در طول یک دوره شیدایی مراقب رفتارهای خود باشند.  هیچ دو دوره افسردگی و شیدایی را نمی توان از طریق کنترل خود، اراده و استدلال کنترل کرد.

محدودیت های خود را قبول کنید.

شما  نمی توانید فرد مبتلا به اختلال دو قطبی را  نجات دهید. شما می توانید حمایت کنید، اما در نهایت، بهبودی در دست فرد مبتلا به بیماری است.

کاهش استرس

استرس باعث می شود که اختلال دوقطبی بدتر شود، بنابراین سعی کنید راه هایی برای کاهش استرس در زندگی عزیزان خود پیدا کنید. بررسی کنید که در صورت نیاز چگونه می توانید به او کمک کنید و برای کمک به او داوطلب شوید. ایجاد و اجرای یک برنامه روزانه با زمانهای منظم برای بیدار شدن، خوردن غذا و رفتن به رختخواب می تواند فشارهای خانواده را کاهش دهد.

ارتباط

ارتباطات باز و صادقانه برای مقابله با اختلال دوقطبی در خانواده ضروری است. نگرانی های خود را مطرح کنید و از عزیزانتان بخواهید درباره احساسات خود صحبت کنند و به آنها گوش کنید حتی اگر با آنها مخالف هستید یا موضوع مطرح شده به شما مربوط نمی شود.

متقاعد کردن یک فرد مبتلا به اختلال دوقطبی برای مراجعه به پزشک

به غیر از ارائه حمایت عاطفی، بهترین راه برای کمک به فرد مبتلا به  اختلال دوقطبی، تشویق و حمایت از درمان است که اغلب می تواند بیشتر از یک چالش باشد. از آنجایی که افراد مبتلا به اختلال دوقطبی بینشی نسبت به اختلال خود ندارند بنابراین مراجعه آنها به پزشک چندان آسان نمی باشد. زمانی که فرد مبتلا به اختلال دو قطبی در دوره مانیا است  احساس خوبی داسته  و متوجه نیست که مشکلی وجود دارد. و هنگامی که وی در دوره افسردگی است اترژی لازم را برای جست و جوی درمان ندارد.

اگر فرد مبتلا به اختلال دو قطبی بیماری را نمی پذیرد، درباره آن بحث نکنید. بهتر است به او پیشنهاد دهید برای علائم خاصی چون بیخوابی، تحریک پذیری یا احساس خستگی به پزشک مراجعه کند.

حمایت از فرد مبتلا به اختلال دو قطبی طی درمان

هنگامی که فرد مبتلا به اختلال دو قطبی می پذیرد که برای درمان مراجعه کند شما می توانید در روند درمان وی نقش موثری ایفا کنید. پشتیبانی شما می تواند در روند درمان اقرات متفاوتی ایجاد کند.

چیزهایی که می توانید انجام دهید و روند درمان فرد مبتلا به اختلال دو قطبی کمک کنید.

پیدا کردن پزشکان و درمانگران مجرب
قرار ملاقات ها را تنظیم کنید.
تغییرات خلقی فرد مبتلا به اختلال دو قطبی را مدیریت کنید.
درباره داروها اطلاعات کسب کنید
پیگیری پیشرفت درمان
مراقب نشانه های عود علائم باشید.
مشکلات ایجاد شده در روند درمان را به پزشک اطلاع دهید.

فرد مبتلا به اختلال دو قطبی را تشویق کنید که داروهایش را مصرف کند.

داروها سنگ بنای درمان اختلال دوقطبی هستند.  اکثر افراد برای تنظیم خلق خود و جلوگیری از عود به آنها نیاز دارند. علیرغم نیاز به دارو، بسیاری از افراد مبتلا به اختلال دوقطبی مصرف دارو را متوقف می کنند. علت های مختلفی برای این موضوع وجود دارد  بعضی ها به دلیل عوارض جانبی دارو، برخی به دلیل لذت بردن از علائم شیدایی و برخی به دلیل نداشتن بینش نسبت به بیماری از مصرف دارو اجتناب می کنند.

شما می توانید به فرد مبتلا به اختلال دو قطبی کمک کنید تا اهمیت و ضرورت مصرف دارو را درک کرده و طبق دستور پزشک داروهایشان را مصرف نمایند.  از طرفی فرد مبتلا به اختلال دو قطبی را تشویق کنید تا در مورد عوارص آزاردهنده با پزشک خود صحبت کنند.  عوارض جانبی می توانند بسیار ناخوشایند باشد  اگر دوز دارو بیش از حد کم یا زیاد باشد، اما تغییر در دارو یا تغییر دوز آن می تواند مشکل را حل کند.

نشانه های هشدار دهنده اختلال دوقطبی را بشناسید.

حتی اگر فرد مبتلا به اختلال دوقطبی متعهد به درمان باشد، ممکن است زمان هایی علائم وی بدتر شود. در صورت بروز هر گونه علائم ناراحت کننده یا تغییرات خلق و خوی سریعاً  اقدام کنید. با مداخله ای سریع، ممکن است قادر به جلوگیری از وقوع یک دوره کامل شیدایی یا افسردگی باشید.

علائم و نشانه های هشدار دهنده مانیا:

خواب کم
خلق و خوی بالا
بی قراری
صحبت کردن به سرعت
افزایش سطح فعالیت
تحریک پذیری یا پرخاشگری

علائم و نشانه های هشدار دهنده افسردگی:

خستگی و بی حالی
خواب بیشتر
مشکل تمرکز
از دست دادن علاقه به فعالیت ها
فاصله گرفتن از دیگران
تغییر اشتها

مقابله با شیدایی و افسردگی: نکاتی برای خانواده و دوستان

علائم اختلال دو قطبی را ویژگی شخصیتی ندانید.

طی دوره شیدایی، فرد مبتلا به اختلال دوقطبی ممکن است بی پروا، بی رحمانه، انتقادی و تهاجمی رفتار کند.  در هنگام افسردگی ممکن است تحریک پذیر، خصمانه و غمگین باشید.  اگرچه سخت است اما سعی کنید به خاطر داشته باشید که آنها علائم بیماری روانپزشگی اوست نه نتیجه خودخواهی یا ناپختگی وی.

برای رفتارهای مخرب آمادگی داشته باشید.

طی دوره افسردگی یا شیدایی افراد مبتلا به اختلال دوقطبی ممکن است به شیوه های مخرب یا غیر مسئولانه رفتار کنند. برنامه ریزی برای مدیریت کردن چنین رفتارهایی می تواند کمک کننده باشد. در مورد کارهای  خاصی که می خواهید انجام دهید مانند گرفتن کارت های اعتباری یا کلید ماشین، مراجعه به پزشک یا دادن مسئولیت امور مالی خانوار قبل از شرووع دوره های شیدایی و افسردگی تصمیم گیری کنید.

بدانید به هنگام بحران چگونه رفتار کنید.

مهم است که زمان های بحران را پیش بینی کنید. داشتن یک طرح بحران می تواند کمک کند. اطمینان حاصل کنید که لیستی از اطلاعات تماس اضطراری را برای پزشکان، درمانگران و سایر دوستان یا اعضای خانواده که به شما کمک خواهند کرد،داشته باشید.

لینک منبع

زهرا بابایی، دکتری تخصصی روانشناسی بالینی، دانشگاه شهید بهشتی