بی اختیاری ادرار

بی اختیاری ادرار یا ادرار کردن غیر ارادی در واقع هر گونه نشت غیر ارادی ادرار می باشد. این یک مشکل شایع و ناراحت کننده است که بر روی کیفیت زندگی به شدت تاثیر می گذارد. بی اختیاری ادرار معمولا نتیجه یک وضعیت پزشکی می باشد. شب ادرای به عنوان یکی از اشکال بی اختیاری ادرار، اغلب به کودکان اتلاق می شود. چهار نوع بی اختیاری ادرار وجود دارد:

• بی اختیاری ادرار از نوع اصراری که به خاطر فعالیت بیش از حد مثانه اتفاق می افتد.
• بی اختیای استرسی که ناشی از بسته شدن ضعیف مثانه است.
• بی اختیاری از نوع سرریزی که به خاطر انقباض ضعیف مثانه یا انسداد مجرای خروجی مثانه رخ می دهد.
• بی اختیاری عملکردی که به خاطر داروها یا مشکلات پزشکی رخ می دهد و در این وضعیت فرد نمی تواند خود را به دستشویی برساند.

روش های درمانی این مشکل عبارتند از تقویت عضلات کف لگن، تقویت مثانه و تحریک الکتریکی. مزایای داروها کم و ایمنی آ نبر اثر مصرف طولانی مدت واضح نیست.

علت بیماری

رایج ترین نوع بی اختیاری ادرار در خانم ها، از نوع استرسی و اصراری می باشد. خانم ها با هر دو مشکل ممکن است ترکیبی از این دو نوع بی اختیاری را داشته باشند. بی اختیاری ادرار از نوع استرسی به خاطر محافظت نشدن مجرای ادرار می باشد که معمولا در نتیجه آسیب به ساختارهای پشتیبانی لگن پس از زایمان، اتفاق می افتد. این مشکل به صورت نشت مقدار کمی ادرار در زمان سرفه، عطسه و بلند کردن اجسام سنگین و وارد شدن فشار در ناحیه شکم، ظاهر می شود. به علاوه ورزش مکرر در برخی فعالیت ها با تاثیر بالا نیز می تواند باعث بروز بی اختیاری ادرار شود. بی اختیاری ادرار از نوع اصراری آن به خاطر انقباضات مهار نشده مربوط به عضلات دترسور رخ می دهد. این مشکل نیز با نشت مقدار زیادی ادرار به خاطر نرسیدن به موقع به دستشویی اتفاق می افتد.

• پلی اوری (تولید بیش از حد ادرار)، که علل آن مختلف بوده و عبارتند از: دیابت کنترل نشده، پلی دیپسی اولیه (مصرف بیش از حد مایعات)، دیابت بی مزه مرکزی و دیابت بی مزه نفروژنیک. پرادراری معمولا باعث اضطرار و تکرر ادرار می شود، اما لزوما منجر به عدم کنترل ادرار نمی شود.
• بزرگ شدن پروستات شایع ترین علت بی اختیاری ادرار در مردان پس از سن 40 سالگی است. گاهی سرطان پروستات نیز ممکن است با بی اختیاری ادرار همراه باشد. علاوه بر اینها، داروها و اشعه های استفاده شده برای درمان سرطان پروستات می توانند باعث بروز بی اختیاری ادرار شوند.
• اختلالاتی مانند مالتیپل اسکلروز (multiple sclerosis)، اسپینا بیفیدا، بیماری پارکینسون، سکته مغزی و آسیب نخاعی می توانند با عملکرد عصب مثانه در ارتباط باشند.

درمان بیماری

گزینه های درمانی عبارتند از درمان محافظه کارانه، مدیریت رفتار، احتباس مثانه، درمان کف لگن، استفاده از دستگاه برای جلوگیری از بی اختیاری (در مردان)، دارو و جراحی. موفقیت روش بستگی به تشخیص درست دارد. کاهش وزن در مورد افراد چاق موثر خواهد بود.

ورزش کردن

ورزش عضلات لگن یکی از موثرترین روش ها برای درمان بی اختیاری استرسی در خانم هاست. تلاش برای افزایش فاصله زمانی بین ادرار کردن که به عنوان آموزش مثانه شناخته شده، برای افراد مبتلا به بی اختیاری اصراری پیشنهاد می شود. هر دوی اینها نیز در افرادی که به طور ترکیبی دچار هر دو نوع اختلال هستند، مفید خواهد بود.

بیوفیدبک به فرد بیمار کمک می کند تا بتواند با عملکرد بدن خود آشنا شود. با استفاده از دستگاه های الکترونیکی و یادآوری بیمار می تواند زمان انقباض عضلات مثانه و مجرای ادرار را پیگری کرده و بر این عضلات کنترل به دست آورد. بیوفیدبک می تواند با ورزش های لگن و تکریکات الکتریکی همراه باشد تا استرس و اضطرار را کاهش دهد.

زمان دفع ادرار و آموزش های مربوط به مثانه در زمان دفع تکنیک هایی هستند که در روش درمانی بیوفیدبک استفاده می شوند. طبق الگوهایی که نمودار مربوط به این روش ارائه می دهد، بیمار می تواند برنامه ریزی کند که قبل از هرگونه دفع غیر ارادی، این کار را به صورت ارادی انجام دهد.

طی انجام یک بررسی در سال 2013، محققان دریافتند که افزودن بیوفیدبک به ورزش عضلات لگن برای درمان بی اختیاری ادرار زیاد موثر نیست، اما بهبود زیادی در آنها مشاهده کردند. در یکی دیگر از تحقیقات در رابطه با افزودن بیوفیدبک به درمان این مشکل، این نتیجه حاصل شد که آموزش عضلات کف لگن برای درمان بی اختیاری ادرار در نوع استرسی، باعث بهبود عضلات کف لگن، کاهش علائم ادراری و بهبود شرایط زندگی می شود.

نگارنده: سمیه محمدی

[divider]

کلینیک فوق تخصصی مغز و اعصاب و روان آلومینا