مداخله های رفتاری موثر در کنترل و مهار پرش عضله در کودکان مبتلا به سندرم تورت

درمان تيك (زنش غير ارادى عضلات به ويژه در صورت و گردن ) مرتبط با بیماری سندروم تورت

یک رفتار درمانی جامع بسیار نتیجه بخش تر از کمک درمانی های اولیه و آموزش در کمک به درمان کودکان مبتلا به سندروم تورت است تا به راحتی بتوانند تیک های رفتاری خود را کنترل کنند.

افرادی که از بیماری سندروم تورت رنج می برند، دچار آسیب های ذهنی و جسمی چشمگیر شده و انزوا و گوشه گیری اجتماعی را در پیش می گیرند. متاسفانه، روش های درمانی این بیماری بسیار محدود است.

سندروم تورت یک اختلال عصبی مزمن است که به صورت تیک های عصبی ( حرکتی و جنبشی ) آوایی ( گفتاری و صوتی ) بروز پیدا می کند که می توانند بسیار خجالت آور و مزاحم باشند. این حرکات غیر ارادی بیشتر با داروهای مسکن اعضاب و ضد روان پریشی، مانند هالوپریدول و ریسپریدون درمان می شوند. گاهی اوقات این داروها  قادر به کنترل حرکات غیر ارادی و جلوگیری از بروز ناگهانی آنها نیستند. این دسته از داروهای ضد روان پریشی عوارض جانبی نیز برای بیمار بهمراه دارند، مانند: اضافه وزن و  آرام شدگي و خواب آور بودن (با داروى مسكن ). اخیرات مطالعات اندکی در زمینه اثر بخشی مداخلات رفتاری صورت گرفته است.

دانشمندان از روش مداخلات رفتاری جامع تیک (CBIT) یا رفتار درمانی جامع برای درمان حرکات غیر ارادی این دسته از بیماران استفاده کردند– روان درمانی مبتنی بر آموزش وارونسازی یا چرخش معکوس عادات قدیمی که شامل دو مفهوم و ذهنیت کلی است—آگاهی نسبت به حرکات غیر ارادی و آموزش نحوه پاسخ متقابل. در مرحله آگاه ساختن فرد بیمار نسبت  به حرکات غیر ارادی، مربی  به کودک می آموزد تا خود را  برای  بروز حرکات غیر ارادی که قرار است رخ دهد، آماده و خود-کنترل کند.

در مرحله بعدی، مربی به کودک می آموزد تا خود را سرگرم فعالیت هایی کند یا رفتارهایی را از خود نشان بدهد که ناسازگار و متغایر با حرکت غیر ارادی قریب الوقوع باشد. این فرآیند سبب می شود که کودک کمتر احساس شرمندگی کند و به مرور زمان  تعداد دفعات حرکات غیر ارادی و پرش عضلات کاهش پیدا کنند. برای مثال کودکی که دچار پرش گفتاری می شود،  در برخی مواقع کلمات را اشتباه تلفظ می کند یا به اصلاح ، اشتباه لپی به دفعات بسیار در حین صحبت کردن او رخ می دهد.

مربی به او می آموزد تا تنفس موزون خود را تنظیم کند تا به راحتی بتواند کلمات و عبارات را بیان کند.

مداخلات جامع رفتاری تیک یا همان رفتار درمانی (CBIT) به حضور و حمایت مستمر والدین نیز نیاز دارد. در این شرایط، به والدین نیز آموزش داده می شود تا رفتار ها و عکس العمل خود را نسبت به حرکات غیر ارادی فرزندشان کنترل کنند.

والدین می بایست دائما تلاش های فرزند خود را قدر بدانند و او را ترغیب کنند تا تمریناتی را که مربیان برای جلوگیری از بروز تیک مشخص میکنند، با ممارست ادامه دهد.

 رفتار درمانی جامع یا مداخلات رفتاری جامع تیک بر پیشرفت و شکل گیری مهارت هایی تاکید دارد که خوداستواری، استقلال و توانایی فرزند را پرورش می دهد. در واقع، هم خود بیمار و هم والدین او  در درمان بیماری نقش مهمی را ایفا کنند.

محققان 126 کودک در رده های سنی مختلف 9 تا 17 سال را به طور تصادفی انتخاب کرده و تحت درمان به دو روش کمک های درمانی اولیه و مداخلات جامع رفتاری قرار گرفتند. در یک بازه زمانی ده هفته ای ، هر دو گروه در هشت جلسه روان درمانی و رفتار درمانی شرکت کردند. افرادی که به روان درمانی پاسخ مثبت نشان دادند، ماهانه در جلسات بیشتری شکرت می کردند و این فرآیند برای سه ماه متوالی ادامه یافت. هر یک از کودکان در هفته دهم و پس از گذشت سه و شش ماه مورد بررسی و ارزیابی قررا گرفتند.

حدود 52 درصد از کودکانی که تحت روش مداخلات جامع رفتاری تیک قرار گرفته بودند، علائم بیماری سندروم تورت به طور قابل توجهی در آنها کاهش پیدا کرده بود. یکی از مزایای روش مداخلات جامع رفتاری تیک این است که تاثیرات درمان تا مدتها با کودک باقی می ماند. نکته قالب توجه در اینجا این است که کودکانی که پیش از شروع درمان برای بیماری خود دارو مصرف میکردند، قادر بودند همزمان هم دارو دریافت کنند و هم تحت روش های روان درمانی قرار بگیرند.

منبع:

http://www.nimh.nih.gov/new

نگارنده: حدیثه بختیاری

مریم عبداللهی ، روانشناس و نوروتراپیست

[divider]

کلینیک فوق تخصصی مغز و اعصاب و روان آلومینا