اهمیت تنظیم داروها!

به عنوان یک پزشک برایم همیشه ویزیت بیمارانی که قبلا داروی درست را با روش نادرست مصرف کرده اند کار بسیار دشواری است!

این معضل در کشور ما که دسترسی همگانی به انواع داروها وجود دارد و عمه و خاله و مادربزرگ همگی دستی در درمان دارند بسیار مهم تر از هرجای دیگری است.با اطمینان میتوانم بگویم اغلب افرادی که به من مراجعه میکنند قبلا داروی درست را حداقل یکبار مصرف کرده اند! اما اغلب این افراد بهبود نیافته اند و حتی وضعیت شان بدتر شده است! چرا؟

اهمیت مصرف دارو در تنظیم دوز دقیق دارو براساس شرایط خاص هر فرد است. در ادامه مصداق هایی را برای روشن شدن این موضوع می آورم:

* بسیاری داروها در اختلالات مختلف استفاده میشوند ولی دوز دارو (میزان تجویز دارو) در این اختلالات بسیار متفاوت از یکدیگر است. مثلا داروی پروپرانولول برای تپش قلب،سردرد،اضطراب و… استفاده میشود. ولی در هریک از این اختلالات با دوزها و شیوه های کاملا متفاوتی مصرف میشود.

* در مورد بسیاری از داروها زمان مصرف دارو (صبح یا عصر یا شب) و نحوه مصرف دارو (با یا بدون غذا و..) بسیار مهم و حتی در مورد یک دارو متفاوت است.مثلا ممکن است یک دارو در فردی صبح تجویز شود و در فرد دیگری شب ها تجویز شود.

* دوز بسیاری از داروها براساس سن،جنس و جثه هر فردی تغییر می کند. برای افراد مسن معمولا دوز داروها با افراد جوان کاملا متفاوت است.

*اثر بسیاری از داروها بعد از هفته ها و ماهها آغاز میشود و اگر کسی این موضوع را نداند ممکن است سریعا دارو را قطع کند.

*بسیاری از داروها در آغاز مصرف باید خیلی آهسته دوزشان افزایش یابد وگرنه عوارض شدیدی ایجاد میکنند که باعث زدگی بیمار از آن دارو میشود و حتی فرد بنوعی دچار ترس مرضی (فوبیا) از ادامه مصرف دارو می شود.

* روش قطع داروها (خصوصا داروهای مغزواعصاب) معمولا تدریجی و با اصول خاصی است که این اصول برای هر فرد متفاوت است و کنار گذاشتن ناگهانی دارو ممکن است خطرناک باشد.

*برخی داروها در طب فقط برای کوتاه مدت تجویز میشوند (مانند اغلب داروهای خواب آور) و اگر این داروها را فردی برای مدت طولانی مصرف نماید ممکن است دچار وابستگی و اعتیاد دارویی شود.

*بعضی داروها که بدون نسخه در دسترسند نیز لزوما بی خطر نیستند مثلا مسکن ها (مانند استامينوفن کدئین) اگر یک تا دوبار در ماه با آب زیاد مصرف شوند مشکل چندانی ایجاد نمی کنند ولی اگر روزانه مصرف شوند میتوانند سبب از کار افتادن کلیه ها و همچنین ایجاد نوعی سردرد جدید (سردرد ناشی از مسکن) شوند.

[divider]

هدف من از این مقاله به هیچ عنوان ترساندن مخاطب نیست! گرچه ممکن است این حرفها ترسناک باشد ولی قطعا واقعیت دارد. این بدون دلیل نیست که در کشورهای پیشرفته دنیا شاید یافتن برخی مواد مخدر از یافتن داروی بدون نسخه آسان تر باشد!

دکتر مصطفی امیری

• متخصص مغزواعصاب از دانشگاه علوم پزشکی تهران
• فلوشیپ اختلالات خواب از اسپانیا