آیا نوروفیدبک می تواند به ترک سیگار کمک کند؟

طبق آمار حدود 10 میلیون بزرگسال در بریتانیا سیگاری هستند. سالانه بیش از 100000 نفر بر اثر مصرف سیگار، که منجر به سرطان، حملات قلبی، بیماری مزمن ریوی می شود، جان خود را از دست می دهند.

نیکوتین مغز را تحریک کرده و زمانی که سطح نیکوتین خون کاهش یابد، فرد سیگار دچار علائمی می شود که عبارتند از:

• اضطراب
• وسوسه مصرف مواد
• بی قراری
• سردرد
• گرسنگی
• کج خلقی
• مشکل در تمرکز

این علائم با کشیدن یک سیگار برطرف می شوند. به همین دلیل است که افراد سیگاری برای داشتن رفتار طبیعی، باید به طور منظم سیگار بکشند.

بررسی های انجام شده در سال 2015 نشان دادند که بین بخش های مختلف مغز در افرادی که موفق به ترک سیگار می شوند در مقایسه با افرادی که در این راه موفق نیستند، ارتباط بهتری وجود دارد. محققان با استفاده از fMRI (تصویرسازی مغناطیسی کارکردی) مشاهده کردند که 44 فرد سیگاری که موفق به ترک سیگار شدند، دارای یک مسئله مشترک بودند:

قبل از اینکه سیگار کشیدن را متوقف کنند، هماهنگی بهتری بین اینسولا (بخشی از مغز که مسئول میل و هوس است) و قشر حسی تنی (مرکز حس لامسه و کنترل حرکتی) در مغز آنها وجود داشت.

جزف مکلرون، نویسنده ارشد این تحقیق، دریافت که اینسولا، بخش بزرگی در قشر مغز، موضوع بسیاری از تحقیقات مربوط به ترک سیگار بوده است که نشان می دهند زمانی که افراد سیگاری تمایل شدید به کشیدن سیگار دارند، این بخش از مغز فعال است.

این امر فرصتی برای محققان فراهم کرد تا از آموزش نوروفیدبک استفاده کرده و ارتباط بین اینسولا و قشر حسی تنی را افزایش دهند تا مشابه مغز افرادی شود که در ترک سیگار موفق بوده اند. به نظر می رسد ارتباط بهتر بین این دو بخش از مغز می تواند به ترک سیگار کمک کند و آموزش نوروفیدبک نیز این ارتباط را ممکن می سازد.

موارد مطالعاتی زیادی وجود دارند که به طور قطع پیش بینی می کنند که آموزش نوروفیدبک به درستی می تواند به ترک سیگار کمک کند.

در این زمینه پئولا 27 ساله می گوید: ظرف یک ماه من سیگار کشیدن و حشیش را ترک کردم، زیرا دیگر برایم خوشایند نبودند. در نتیجه آموزش نوروفیدبک من تقریبا به آرامش رسیدم ( که قبل از آن برای رسیدن به آرامش سیگار می کشیدم.). و پس از سیگار کشیدن هم میزان آرامش به دست آمده کمتر بود، بنابراین منطقی تر این بود که سیگار کشیدن را کنار بگذارم. زیاد طول نکشید که به طور کل نوشیدن الکل و تمام موارد مربوط به آن را نیز به راحتی کنار گذاشتم. هم اکنون، پس از 5 ماه، من هنوز الکل ننوشیده ام و سیگار یا حشیش هم نکشیده ام و تمایلی به آنها نیز ندارم.

مورد مطالعاتی دیگر مربوط به مرد 49 ساله ای است که هر روز 2 پاکت سیگار می کشید. با استفاده از آموزش آلفا – تتا نوروفیدبک، میزان این مصرف به یک دوم پاکت در روز رسید. علاوه بر این آموزش، بیمار نظارت به خود دارد و دلیل روشن کردن هر سیگار را برای خود ثبت می کند. این مسئله باعث افزایش آگاهی شده و فرد سیگاری را قادر می سازد تا بر روی رفتار سیگار کشیدن خود تمرکز کرده و میزان آن را نیز تشخیص دهد.

محققان معتقدند که آموزش نوروفیدبک می تواند به شما کمک کند تا خود را برای یک زندگی بدون مواد مخدر آماده کنید و به مغز آموزش می دهد تا عملکرد خود را بدون نیکوتین انجام دهد. نوروفیدبک باعث تغییر در مدار پاداش مغز می شود، طوری که ارتباط بین لذت، سیری و نیکوتین کاهش می یابد. نتایج آموزش موثر نوروفیدبک به بیمار کمک خواهد کرد تا احساس شادی روزانه و هوشیاری خود را حفظ کند.

برای بسیاری از سیگاری ها آشکار است که در هنگام سیگار کشیدن، مغز عملکرد بهتری دارد. ترک سیگار برای این افراد دارای هزینه های در زمینه روابط و عملکرد کاری آنها خواهد بود، بنابراین در ابتدای ترک سیگار، مغز طوری آموزش می بیند که نیکوتین دیگر باعث بهبود عملکرد آن نخواهد شد. بعدها در ادامه برنامه ترک کامل سیگار انجام خواهد شد. این رویکرد در افرادی که از ماری جوانا استفاده می کنند نیز بسیار موثر می باشد. گاهی بیماران بیشتر از پزشکان شگفت زده خواهند شد وقتی که می بینند قادر به ترک سیگار و یا ماری جوانا بوده اند. آنها بیان می کنند که مصرف این مواد را فراموش کرده اند. این مسئله در مورد اعتیاد به نیکوتین نیز صدق می کند.

نگارنده: سمیه محمدی

• مریم عبداللهی 
• روانشناس و نوروتراپیست

کلینیک تخصصی آلومینا ، درمان اعتیاد با روش های دارویی و غیر دارویی بدون بستری