مهارت های ارتباطی و اهمیت آن

آموزش مهارت های ارتباطی

زمانی که ارتباط با مشکل مواجه می شود، باید این مشکل را در دو منبع اطلاعاتی یعنی فرستنده پیام و گیرنده پیام جستجو کرد. مهارت های ارتباطی به دنبال آموزش مهارت های گفتار و شنیداری است.

مهارت های گفتاری

به افراد این نکته آموزش داده می شود که در زمان صحبت کردن از “جملات من” استفاده کنند. در این جملات، من فاعل است. برای مثال، “من فکر می کنم…”،  ” من احساس می کنم…”، ” من می خواهم…”. فرمول کلی این عبارات به این صورت است: << من احساس X را دارم وقتی تو کار Y را انجام می دهی، زیرا فکر Z به ذهنم خطور می کند>>. این مثال را در نظر بگیرید: وقتی تو ظرف ها را نمی شوری من عصبانی می شوم، زیرا من فکر می کنم تو به چیزهایی که برای من مهم است اهمییت نمی دهی.

مزیت استفاده از جملات من در این است که این جملات فقط نظر شخصی گوینده را بیان می کند. در مقابل “جملات تو” وجود دارند، مانند (تو…را انجام انجام ندادی)، (تو باید…) و یا (تو هستی…) برچسب منفی به شمار می آیند. این عبارات بار اتهامی دارند و باعث می شود در فرد مقابل واکنش دفاعی بوجود بیاید.

گوینده با بیان عبارات مثبت حتی زمانی که از طرف مقابل انتقاد می کند، می تواند احتمال انجام کار را توسط فرد مقابل افزایش دهد. به عنوان مثال: من می دانم که تو در تمام طول روز سخت کار می کنی و من به همین خاطر واقعا از تو سپاسگزارم، اما اگر ظرف ها را بشوری کمک بسیار زیادی به من می کنی. به علاوه درخواست تغییر باید دقیق و قابل فهم باشد نه به صورت کلی و مبهم. برای مثال از تو می خواهم که بعد از شام ظرف ها را بشوری نه اینکه نو باید عادت نامرتب بودن را ترک کنی.

مهارت های شنیداری

علاوه بر گفتار تاثیرگذار، باید مهارت گوش دادن فعال نیز به فردآموزش داده شود. گوش دادن فعال در مقایسه با شنیدن و گوش دادن معمولی مهارت سطح بالاتری است. در واقع گوش دادن فعال یک تعامل دو طرفه است که در آن شنونده پیام را به درستی دریافت کرده و گوینده نیز احساس می کند حرف او درک شده است. مهارت های گوش دادن فعال شامل موارد زیر است:

توجه کردن:
به سمت گوینده نشستن، برقراری تماس چشمی و استفاده از نشانه های غیرکلامی مانند تایید کردن به وسیله تکان دادن سر و یا گفتن آها

انعکاس گفتار:
تکرار گفتار گوینده با عبارات متفاوت و حصول اطمینان از برداشت درست از سخنان وی.

همدلی:
انعکاس احساسات گوینده و پذیرش احساسات و هیجانات

اعتباربخشی:
بیان موافقت با بخشی از گفتار گوینده که شنونده با آن هم عقیده است و مسئولیت پذیری در قبال بخشی از گوینده.

پرسش گری:
درخواست توضیحات بیشتر برای شفاف کردن هر بخش از گفتگو که شنونده به درستی نفهمیده است.

شنونده باید از قطع کردن صحبت های گوینده و یا قضاوت در مورد سخنان او اجتناب کند. در درمان های انفرادی برای اموزش مهارت های ارتباطی، مانند هر مهارت دیگر، درمانگر باید ابتدا مهارت موردنظر را الگوسازی کند و سپس از مراجع بخواهد آن نقش را تمرین کند و در پایان بازخوردهای لازم را در این خصوص به مراجع بدهد.