راهکارهایی اساسی و سریع برای درمان  5 رفتار شایع و مشکل آفرین در کودکان

از جمله رفتارهای مشکل آفرین شایع در کودکان دو تا سه سال، قشقرق بر پا کردن، رفتار پرخاشگرانه، مشکلات رفتاری زمان غذا خوردن، لباس پوشیدن، مشکلات در اتومبیل، مشکلات زمان خواب و خوابیدن، دروغ گفتن و چشم و هم چشمی خواهر و برادری اشاره کرد. ما این حوزه های خاص از مشکلات رفتاری را انتخاب کرده ایم تا آنها را در بخش 4 مورد توجه قرار دهیم، زیرا بررسی های ما از والدین نشان داد که بسیاری از آنها، به خصوص والدین کودکان خودمحور، نگرانی خاصی نسبت به این مسائل دارند.

قشقرق بر پا کردن 

ایجاد قشقرق، به ویژه در مورد خردسالان خود محور، بسیار شایع است. قشقرق ها می تواند از گریه و شیون تا گاز گرفتن، لگد زدن، پرتاب اشیا و به زمین افتادن متغیر باشد. معمولاً در پس هر قشقرقی هدف خاصی وجود دارد. به این معنا که معمولاً این کار کوششی به منظور جلب توجه، به دست آوردن یا طفره رفتن از کاری است. دلیل آن هرچه باشد اهمیتی ندارد، اما شما باید به فرزندتان بگویید که چنین کاری پذیرفتنی نیست.

اگر فرزندتان مرتب قشقرق می کند، به یاد داشته باشید که قادر نخواهید بود همه ی آنها را رفع کنید. تمام کودکان تا درجه ای دچار این حالت می شوند. هدف شما باید کاهش تکرار و شدت آن باشد. توصیه های زیر می تواند در این امر راهگشا باشد:

  • به رفتار مناسب فرزندتان توجه کرده و آن را تحسین کنید. این کار احتمال رخداد قشقرق ها را کاهش خواهد داد. هرگاه کودکتان به جای قشقرق کردن، از راه های مناسب برخورد با ناامیدی استفاده می کند، حتماً کارش را با تحسین و توجه تأیید کنید.
  • قشقرق هنگامی بیشتر رخ می دهد که کودک گرسنه و خسته باشد. سعی کنید حتماً از خواب کافی و غذای مرتب فرزندتان مطمئن شوید.
  • در جستجوی الگویی برای زمان بندی قشقرق های او باشید. برای مثال، این حالت بیشتر در هنگام عصر که فرزندتان خسته است روی می دهد یا قبل از غذا وقتی که او گرسنه است؟ اگر الگویی مشاهده می کنید، باید سعی کنید برنامه ی او را مجدداً طوری تنظیم کنید که از وقوع قشقرق ها کاسته شود.
  • زود مداخله کنید، خواه قبل از آغاز قشقرق یا به محض شروع آن. اکثر کودکان از یک رفتار مناسب، در ظرف چند ثانیه به حالت قشقرق نمی رسند. آنها اغلب اوقات ابتدا به رفتار نامناسبی مانند بی ادبانه پاسخ دادن، گریه کردن یا فریاد زدن روی می آورند. در اکثر موارد، شما احتمالاً می دانید که این حالت چه زمانی در شرف وقوع است. هرگاه به طور غریزی حس کردید که چنین رویدادی در جریان است، در همان لحظه وداخله کنید- صبر نکنید. برای مثال، هنگامی که فرزندتان بی ادبانه پاسخ دادن به شما را شروع می کند، از وقفه ی زمانی استفاده کنید- صبر نکنید تا آن رفتار منفی قبل از واکنش شما اوج گیرد.
  • قشقرق ها را نادیده بگیرید. این کار آسانی نیست، اما تضمین می کند که فرزندتان به خاطر رفتار نامناسبش توجهی دریافت نمی کند. نادیده گرفتن، متضمن تنها گذاشتن فرزندتا در هنگام خطر نیست. او را در جلوی دید خود نگه دارید. راهنمایی های مربوط به نادیده گرفتن را که در فصل 8 آمده است، دنبال کنید.
  • به او اطمینان دهید که با قشقرق کردن، کاری درست نمی شود! اجازه ندهید فرزندتان با به پا کردن قشقرق، از هر مسئولیتی سر باز زند. اگر فرزندتان به خاطر “نه” شنیدن از سوی شما دست به چنین کاری می زند، نظرتان را تغییر ندهید.
  • سعی کنید آرامش داشته باشید و در طول آن مدت تا حد امکان آرام بمانید. به گونه ای رفتار کنید که گویی کنترل خود را در دست دارید و با موقعیت مورد نظر تا حد امکان خشک و بی تفاوت برخورد نمایید. هرگز سر کودکتان فریاد نزنید یا تسلیم قشقرق او نشوید.
  • این واقعیت را بپذیرید که فرزندتان ناراحت است- اما فقط بعد از آنکه آرام شد (و قشقرق پایان یافت). برای مثال می توانید بگویید، “متأسفم که این قدرعصبانی شدی، اما قشقرق کردن کار خوبی نیست.” اگر فرزندتان بیشتر از چهار سال دارد، کمی بعد می توانید از او بپرسید که برای کنترل آن موقعیت که منجر به قشقرق کردن او شد، چه راهی بهتر بوده است.
  • پس از خاتمه یافتن قشقرق فرزندتان، به کارتان ادامه دهید. آن واقعه را پشت سر بگذارید.
  • به فرزندتان کمک کنید تا خود را در قالب کلمات بیان کند. هنگامی که کودکان، مهارت های زبانی بهتر و توانایی ابراز احساسات و امیال را در خود پرورش می دهند، عموماً از میزان قشقرق ها کاسته می شود.

رفتار پرخاشگرانه

بسیاری از خردسالان خود محور، ضربه می زنند، هل می دهند، گاز می گیرند و اشیا را پرتاب یا خراب می کنند تا اینکه بتوانند حرف خود را به کرسی بنشانند یا چیزی را که می خواهند به دست آورند. این نوع از پرخاشگری در میان کودکان دو تا سه ساله شیوع بیشتری دارد. با بزرگتر شدن کودکان، پرخاشگری فیزیکی کاهش می یابد. متأسفانه پرخاش کلامی اغلب افزایش می یابد، اما خوشبختانه برخی راهکارها می تواند به والدین در محدود کردن رفتار پرخاشگرانه کمک کند:

  • وقتی کودکتان در برخورد با یأس و موقعیت های دشوار از رفتارهایی غیر از پرخاشگری استفاده می کند، به او توجه کرده و تحسینش کنید. برای مثال، هنگامی که می بینید فرزندتان از کنار کودکی که او را تحریک به مبارزه می کند دور می شود، او را تحسین کنید.
  • پس از آنكه فرزندتان از موقعيت بحراني گذر كرد، سعي كنيد روش هاي ديگری غير از پرخاشگري را به او آموزش دهيد. شما مي توانيد انتخاب هاي ديگر را نيز به يك كودك دو تا چهار ساله پيشنهاد كنيد. براي مثال مي توانيد بگوييد، “وقتي احساس عصبانيت مي كني، نفس عميقي بكش و بيا با من حرف بزن”. كودك بيش از چهار سال را به تفكر درباره ي برخي روش هاي كنترل موقعيت، به غير از پرخاشگري تشويق كنيد. اگر تفكر در این باره براي او دشوار است، مي توانيد برخي عقايد مناسب ( مانند كمك در پيدا كردن كلمات مناسب براي ابراز احساساتش) را به او پيشنهاد كنيد.
  • ميزان زماني را كه فرزندتان صرف تماشاي صفحات نمايشگر مي كند، كاهش دهيد. چنانچه در فصل 3 شرح داديم، ميزان وقوع پرخاشگري در تلويزيون و ديگر اشكال رسانه ي ارتباط جمعي بالاست.
  • فرزندتان را از صحنه هاي واقعي پرخاشگرانه دور نگه داريد. بكوشيد از حضور فرزندتان در اطراف كودكان و بزرگسالان پرخاشگر جلوگيري كنيد. در صورتي كه پيرامون شما بزرگسالان پرخاشجو هستند، به جاي پاسخ دادن از آنها دور شويد. با اين كار شما الگوي رفتاري مناسبی را براي فرزندتان بازي مي كنيد.
  • مطمئن شويد كه رفتار پرخاشگرانه ي فرزندتان باعث به كرسي نشاندن حرف او يا رسيدن به خواسته هايش نمي شود. اگر او چيزي را از دست كودك ديگري بقاپد يا بردارد، او (يا شما) بايد آن شيء را به آن كودك بازگرداند.
  • سعي كنيد آرام بمانيد و با قسمت پرخاشگرانه ی ماجرا تا حد امكان با بي اعتنايي برخورد كنيد. به خاطر داشته باشيد كه شما بايد الگوي خوبي باشيد. اگرکنترل خود را از دست دهيد، به او رفتار مناسب را آموزش نمي دهيد.
  • براي رفتار پرخاشگرانه بلافاصله از وقفه ي زماني استفاده كنيد. براي رفتار پرخاشگرانه هشدار ندهيد. هشدار دادن به كودك براي رفتار پرخاشگرانه مانند آن است كه همواره قبل از جاري ساختن هر نوع اصول انضباطي به او راه مَفَرّي بدهيد.
  • به احساسات فرزندتان بها دهيد، اما يقين كنيد كه او درك مي كند پرخاشگري پذيرفتني نيست. براي مثال، پس از برخورد با رفتار پرخاشگرانه، مي توانيد بگوييد، “مي دانم كه عصباني هستي، اما تو نبايد كسي را بزني – مهم نيست چقدر عصباني باشي.”

مشكلات رفتاري زمان غذا خوردن

برخي كودكان سر ميز غذا مرتباً بر مي خيزند و مي نشينند، غذا را پرت مي كنند، سر ميز به غذا حمله ور مي شوند، با دهان باز مي خورند يا با دهان پر صحبت مي كنند. هر يك از اين رفتارها مي تواند براي والدين بسيار ناراحت كننده باشد، مخصوصاً وقتي كه به طور مرتب تکرار شود. هنگامي كه چنين رفتارهايي مرتباً در حين غذا خوردن اتفاق بيفتد، والدين اغلب با انتقاد و تهديد به فرزندشان واكنش نشان مي دهند. چنين الگوهايي به زمان غذا خوردن منتهي مي شود كه هم براي والدين و هم فرزند ناخوشايند است!

مهمترين گامي كه مي توانيد براي بهبود رفتار فرزندتان در هنگام غذا خوردن برداريد آن است كه اين لحظات را مثبت تر كنيد. در فصل 12 ما درمورد اهميت غذاهاي خانوادگي بحث كرديم و پيشنهادات بسياري در مثبت تر كردن اين اوقات مطرح كرديم. در صورتي كه با رفتار فرزندتان در هنگام غذا خوردن مشكل داريد، لطفاً آن توصيه ها را مجدداً مرور كنيد. علاوه بر آن توصيه ها، موارد ديگري هم وجود دارد كه مي تواند به شما در مديريت مشكلات رفتاري غذاخوردن كمك كند:

  • شما و ديگر اعضاي خانواده بايد الگوي مناسبي براي رفتارهاي زمان غذا خوردن باشيد. گاهي اوقات والدين يا خواهر و برادر هاي بزرگتر، با دهان باز مي جوند يا مرتب ميز غذا را ترك

مي كنند. انتظار داشتن از كودكان براي پيروي از قوانين غذا خوردن هنگامي كه والدين يا خواهر و برادر هاي بزرگترشان از آن قوانين اطاعت نمي كنند، امري دشوار است.

  • اگر فرزندتان در زمان صرف غذا رفتار ناشايستي كرد، بايد بلافاصله عواقب آن را ببينيد. براي مثال، اگر غذا را پرتاب كرد، بايد در وقفه ي زماني بماند. يك راه ساده براي اجراي وقفه ي زماني در سر ميز شام آن است كه صندلي فرزندتان را جايي دورتر از ميز غذا بكشيد. در حالي كه او دور از ميز است، شما بايد گفتگويي ترتيب دهيد اما فرزندتان را از آن گفت و شنود حذف كنيد.
  • به عنوان يك قانون كلي اگر سه بار در طول يك وعده ي غذايي از وقفه ي زماني استفاده كرديد، ديگر فاتحه ي آن غذا براي فرزندتان خوانده شده است. به ياد داشته باشيد تا وقتي كه غذاي اصلي را نخورده است .از خوردني مختصر يا دسر خبري نيست!

مشكلات لباس پوشيدن

بسياري از خردسالان در برابر لباس پوشيدن مقاومت مي كنند. اين مقاومت ممكن است به شكلي درآيد كه كودك به طور فعال در برابر مادرش كه سعي در پوشاندن لباس به او دارد مقاومت كند يا براي پوشيدن نوع نامناسبي از لباس پافشاري كند. اگرچه ما توصيه مي كنيم كمي هم به كودكان اجازه ي انتخاب بدهيد اما پوشيدن يك گرمكن در دماي 32 درجه ي سانتیگراد کار موجهی نیست!

همچنين  در مورد توانايي هاي كودك خود در لباس پوشيدن آگاهي داشته باشيد. در سنين  دو تا سه سال، بيشتر كودكان علاقه ي خود را به همكاري در این کار نشان مي دهند. درسن سه سالگي، آنها اكثراً مي توانند فقط لباس هاي بزرگ را برتن كنند. در چهار سالگي ، معمولاً مي توانند دكمه هاي بزرگ را ببندند و در سن پنج سالگي عموماً به جزبستن بند كفش هاي خود، قادرند لباس هايشان را نیز به تنهايي بپوشند. همچنين به ياد داشته باشيد كه كودكان قبل از آنكه ياد بگيرند لباس بپوشند مي توانند آن را از تن خود در آورند.

با در نظر گرفتن اين محدويت ها، در زير برخي توصيه ها براي مهار مشكلات لباس پوشيدن آمده است:

  • اگر هر روز صبح تصميم گيري براي انتخاب لباس يك معضل مي شود، لباس هاي فرزندتان را از شب قبل در جاي مخصوصی قرار دهيد. معمولاً بهترين روش آن است كه اين لباس ها را در جايي قرار دهيد كه نزديك لباس هاي ديگرش نباشد. اين تدبير كمك مي كند كه او هنگام صبح لباس هاي ديگر را كمتر ببيند و نظرش را – شايد به طور مرتب – تغيير ندهد كه چه بپوشد.
  • به كودكتان درباره ي آنچه مي پوشد كمي حق انتخاب دهيد – اما نه زياد. چناچه قبلاً هم پيشنهاد كرديم، معمولاً بهتر آن است كه بگذاريم كودكان پيش دبستاني بين دو گزينه انتخاب كنند. براي مثال بپرسيد، “مي خواهي لباس قرمز را بپوشي يا آبي را؟”
  • زمان زيادي را براي لباس پوشيدن فرزندتان اختصاص دهيد. در بسياري از خانواده ها، صبح ها پر جنب و جوش مي شود و بزرگسالان و كودكان، همه براي لباس پوشيدن با كمبود وقت رو به رو هستند. با اين وجود چنانچه احتمالاً به خوبي مي دانيد، به شتاب وا داشتن يك خردسال خودمحور براي لباس پوشيدن، كاري بس دشوار است. در بسياري از خانواده ها هر چه او را بيشتر به شتاب كردن واداريد، مقاومت بيشتري نشان مي دهد. اختصاص زمان كافي براي اين كار، سبب حذف “عامل شتاب” می گردد.
  • لباس پوشيدن را مفرح و شاد كنيد. براي فرزندتان شعر بخوانيد. ضبط صوت را روشن كرده و موسيقي پخش كنيد. حواس فرزندتان را به بيرون پنجره يا تصوير روي ديوار منحرف كنيد. از او بخواهيد رنگ لباس هايي را كه تن او مي كنيد، بگويد.
  • در هنگام لباس پوشيدن، مرتباً به او توجه کرده و تحسينش كنيد. براي مثال، بگوييد، “ما داريم جوراب را پايت مي كنيم و آن را بالای بالا مي كشيم. حالا داريم آن يكي جورابت را توي انگشت هايت مي كنيم و تا مچ پايت مي آوريم و آن را بالا مي كشيم. حالا شلوارت را پايت مي كنيم و آن را از همه طرف تا بالا مي كشيم.”
  • براي كودكاني كه صبح خانه را براي رفتن به مركز نگهداري كودك، پيش دبستان يا دبستان ترك مي كنند، نكته ي مهم بنا كردن يك روال عادي روزانه است. براي مثال، وقتي فرزندتان از خواب بيدار مي شود، بايد دندان هايش را مسواك كند، موهايش را شانه بزند و سپس لباس بپوشد. تا وقتي كه لباس هايش را نپوشيده و صبحانه نخورده است، نباید به او اجازه ي تماشاي تلويزيون يا بازي داده شود.
  • اگر فرزندتان تعلّل مي كند، ظرف مدت زمان معقولي لباس نمي پوشد و حد اقل چهار سال دارد، مي توانید گاهي روال روزانه را با شعر خواندن مفرّح تر و مؤثر تر كنيد. زمان سنج آشپزخانه را براي زمان مناسبي تنظيم كنيد تا او همه لباس هايش بپوشد. اگر زودتر از آنكه زنگ ساعت به صدا در بيايد، لباس بپوشد بايد او را تحسين كنيد و شايد نوعي انگيزه به او بدهيد، مثل دادن يك عكس برگردان يا انتخاب صبحانه ي مخصوص.

همچنانكه فرزندتان به سن چهار يا پنج سالگي مي رسد، بايد به او مسئوليت بيشتري براي لباس پوشيدن داده شود. براي كمك به او در يادگيري لباس پوشاندن به خودش، لباس هايي خريداري كنيد كه به تن كردن آنها برايش آسان باشد. از لباس هايي كه داراي دكمه هاي كوچك يا سگك هستند، پرهيز نماييد. در مدت زماني كه فرزندتان طرز لباس پوشاندن به خود را ياد مي گيرد، حتماً او را هر از گاهي تحسين كنيد. در ابتدا مي توانيد این کار را با انجام نخستين مراحل به او آموزش دهيد و سپس بگذاريد بقيه ي كار را خودش تكميل كند. براي مثال، مي توانيد كار را با كشيدن جوراب ها تا مچ پاي او شروع كرده و سپس بگذاريد خودش آن را بالا بكشد يا مي توانيد شلوارش را پايش كنيد و از او بخواهيد خودش آن را بپوشد. در حين آموزش، به او بسيار توجه كرده و تحسينش كنيد.

مشكلات رفتاري در اتومبيل

يكي  از ناراحت كننده ترين موقعيت هايي كه والدين با آن رو به رو هستند، رفتارهاي ناشايست در اتومبيل است. به دليل آنكه مادر در حال رانندگي است، در مديريت مشكلات رفتاري محدوديت دارد.

اولين توصيه براي سفرهاي ماشيني آن است كه مطمئن باشيد فرزندتان همواره به طور مناسبي از لحاظ ایمنی تحت کنترل است. از صندلي اتومبيل، صندلي كودك، يا كمربند ايمني، بسته به سايز كودكتان، به خوبي استفاده كنيد. از همان سنين پايين اين قانون را جا بيندازيد كه تا زماني كه همه از جمله خود شما، كمربندهايشان را نبسته اند، اتومبيل را روشن نمي كنيد. تصادفات اتومبيل، مهم ترين علت مرگ و مير كودكان است. در صورتي كه كودكان به طور مناسبي كنترل و مهار شوند، مي توان از اكثر اين مرگ و ميرها جلوگيري كرد. كودكاني كه به طور صحيحي مهار مي شوند، نه تنها از خطر مصون تر مي مانند، بلكه در زماني كه در اتومبيل هستند رفتار بسيار بهتري دارند.

تدابير زير مي تواند به شما كمك كند تا از رفتارهاي مشكل آفرين در اتومبيل پيشگيري كنيد:

  • سرگرمي هاي خاصي در اتومبيل ايجاد كنيد. شما مي توانيد تنها براي زمان رانندگي، يك كيسه ي اسباب بازي براي كودتان در اتومبيل داشته باشيد.
  • يك سي دي موسيقي كه فرزندتان آن را دوست دارد خريداري كنيد. آن را فقط در اتومبيل و فقط زماني كه رفتار مناسبي دارد پخش كنيد. به محض بروز ناشايست، موسيقي را تا توقف آن رفتار پخش نكنيد.
  • براي سفرهاي ميان شهري طولاني، ميان وعده، نوشيدني، بازي هاي مخصوص و كتاب هاي عكس دار يا مجلات قديمي را براي كودكتان ببريد. براي مبارزه با خستگي و كسالت، مي توانيد از شعرهاي مخصوص بخوانيد، بازي “من دنبال يك چيز مي گردم” را با اشياي داخل اتومبيل ترتيب دهيد و نيز بازي هاي شمارش اعداد يا بازي الفبا را انجام دهيد.
  • وقتي فرزندتان رفتار خوبي در اتومبيل دارد، مرتب او را تحسين كرده و به او توجه كنيد. اين مهم ترين تدبير لازم است. به خاطر داشته باشيد كه هر از گاهي از مهارت هاي توجه كردن و پاداش دادن استفاده كنيد!

اگر فرزندتان در اتومبيل رفتار ناشايستي مي كند، آرامش خود را حفظ کنید، ماشين را به كنار جاده آورده و طوری جلوه دهید که فرزندتان در صندلي اش در وقفه ي زماني است. به اين صورت كه در ماشين بمانيد، اما فرزندتان را كاملاً ناديده بگيريد تا وقتي كه آرام بنشيند و ساكت شود. از فصل 8 اين نكته را به یاد آوريد كه ناديده گرفتن به معناي نداشتن هر گونه تماس جسمي، تماس كلامي و تماس چشمي است. پس از آنكه او براي مدت زماني كه به طور معمول براي وقفه ي زماني در نظر مي گيريد، آرام و ساكت ماند، یقین کنید كه آرام و قرار گرفته است، سپس اتومبيل را روشن كرده و به سفرتان ادامه دهيد. وقتي كه با كمبود وقت رو به رو هستيد، چنين چيزي مي تواند براي شما بسيار ناراحت كننده باشد. با اين وجود فرزندتان بايد بداند كه او نمي تواند در اتومبيل رفتار ناشايستي داشته باشد. اگر فرزندتان گاهي در اتومبيل رفتار بدی دارد، در سفرها وقت بيشتري بگذاريد تا به او رفتار مناسب تر را آموزش دهيد.

اگر جايي سفر مي كنيد كه فرزندتان نمي خواهد برود، ممكن است توقف اتومبيل و تحميل وقفه ي زماني تأثيري نداشته باشد. در اين مورد بهترين راه، ادامه سفر است. اگر فرزندتان كمتر از سه يا چهار سال دارد تا حد امكان او را ناديده بگيريد. اگر پنج سال يا بيشتر دارد، امتيازي را از وي سلب كنيد. همچنين مي توانيد پس از رسيدن به مقصد از وقفه ي زماني استفاده كنيد؛ هرچند وقفه ي زماني در صورت تأخير، تأثير كمتري خواهد داشت.

اگر شما در ماشين بيش از يك كودك داريد و آنها شروع به دعوا و درگیری مي كنند، ماشين را متوقف كنيد و تا حد امكان آنها را از هم جدا كنيد. چنانچه در چند بند اخير هم شرح داديم، وقفه ي زماني را براي هر دو كودك خود اعمال كنيد. اين كار ساده اي نخواهد بود اما مي تواند مؤثر باشد.

مشكلات رفتن به تختخواب

به تختخواب بردن كودك خود محوري براي اکثر والدين بسیار ناامید كننده است. برخي كودكان از رفتن به تختخواب امتناع مي كنند، در حاليكه بعضي ديگر به تختخواب مي روند، اما به طور مرتب والدينشان را صدا مي كنند يا از اتاقشان بيرون مي آيند. همه ي كودكان گاهي در مقابل رفتن به تختخواب مقاومت مي كنند يا در خوابيدن مشكل دارند. اين رفتار وقتي به طور مرتب تکرار شود، تبديل به مشكل مي شود.

روال عادي و آداب وقت خواب. يك راه براي پيش گيري از مشكلات زمان خواب آن است كه اين زمان را ثابت و قابل پيش بيني قرار دهيد. بسياري از كودكانی كه مشكلات زمان خواب دارند، برنامه خواب ناهماهنگي دارند. برقراري يك چرخه ي منظم خواب/ بيداري براي بدن يك كودك دشوار است، مگر آنكه زمان خواب و بيداري او نسبتاً هماهنگ باشد. اگر فرزندتان يك شب ساعت 8، شب بعد ساعت 11 و شب بعد از آن ساعت 9 به تختخواب مي رود، در ايجاد عادت هاي خوب براي خوابيدن مشكل پيدا خواهد كرد. اگرچه هيچ كس زمان خواب  كاملاً ثابتي ندارد، اما شما دست كم بايد براي رسيدن به اين ثبات تلاش كنيد. همچنين اگر فرزندتان در خوابيدن مشكل دارد، بهترين راه آن است که او را هر روز، حتی در تعطیلات آخر هفته در زمان تقريباً مشخصي بيدار كنيد.

همچنين آداب مشخص و ثابتي را براي زمان خواب ايجاد كنيد. اين يك روال معمول و عادي است كه فرزندتان هر شب بلافاصله قبل از رفتن به تختخواب انجام مي دهد. اين مراسم بايد شامل چهار تا هفت فعاليت باشد كه مربوط به سكوت و آرامش بخشي است، مانند حمام كردن، خوردن غذاي مختصر، مسواك كردن، داستان قبل از خواب، شب به خير گفتن و گذاشتن عروسك هاي نرم در تختخوابش. مراسم قبل از خواب بايد حداقل پانزده تا بيست دقيقه طول بكشد. ترتيب دادن مراسم شبانه ي طولاني تر مي تواند دشوار باشد. اگر براي فرزندتان آرام و قرار گرفتن در شب مشكل است، یقین كنيد كه مراسم و فعاليت هاي زمان خواب هر شب به همان ترتيب انجام مي شود.

برخي والدين تصور مي كنند كه گذاشتن آهنگ هاي مربوط به خواب، مي تواند در برخورد با تعلل فرزندشان در خوابيدن كمك كند. والدين زمان سنج را روي زماني تنظيم مي كنند كه آن را براي تكميل اعمال قبل از خواب، بدون لزوم شتابزدگي، معقول مي دانند. هدف از اين كار وادار كردن كودك به شتاب كردن در اعمال قبل از خواب نيست، بلكه بيشتر جلوگيري از تعلل كردن اوست. اگر كودك در تخت خوابش است و همه ي فعاليت هاي خود را قبل از به صدا درآمدن زنگ ساعت به طور مناسبي انجام داده است، يك داستان اضافي قبل از خواب خواهد شنيد. اگر شما از اين روش استفاده كرديد، براي فرزندتان داستان اضافي نخوانيد، مگر آنكه قبل از وقت منظور شده كارهايش را انجام داده باشد.

به تخت خواب رفتن براي كودك يك مرحله ي تغيير و گذر محسوب مي شود و اين براي كودكان خود محور مي تواند دشوار باشد. از اين رو پنچ تا ده دقيقه جلوتر به فرزندتان بگوييد كه چند دقيقه ي ديگر وقت خواب است. سعي كنيد مرحله ي گذر به سوي تخت خواب را تا حد امكان آرام كنيد. يك راه براي انجام اين كار، طراحي بازي ها و فعاليت هايي است كه قبل از زمان خواب تمام شود. وقتي زمان خواب فرا مي رسد، اجازه ي هيچ گونه تعللي را ندهيد.

اگر فرزندتان عادت به خواستن آب يا مايعات دارد يا پس از خاموش كردن چراغ ها نياز براي رفتن به دستشويي پيدا مي كند، سعي كنيد براي جلوگيري از اين دست مشكلات آماده شويد. اطمينان حاصل كنيد كه فرزندتان قبل از خواب آب يا مايعات نوشيده باشد يا يك ليوان آب روي ميز كنار تخت او قرار دهيد. همچنين مطمئن شويد كه او قبل از خواب از دستشويي استفاده كرده باشد.

در حين انجام فعاليت هاي قبل از خواب به فرزندتان توجه كرده و تحسينش كنيد. توجه كردن به فرزندتان در زمان حمام كردن، درآوردن لباس ها و ديگر فعاليت هاي مقرّر نشانه ي محبت شما نسبت به فرزندتان و اذعان به تلاش هاي اوست.

زمان قبل از خواب را به يك زمان دوست داشتني با فرزندتان بدل كنيد. از هر گونه وقفه در اين زمان جلوگيري كنيد. براي مثال، شما در حالت معمول نبايد در زمان فعاليت هاي قبل از خواب، جواب تلفن دهيد تا اين روال شبانه تا حد امكان به صورت ثابت و با آرامي انجام شود. از اين زمان براي نشان دادن محبت فيزيكي خود نسبت به فرزندتان و نيز اظهار عشقتان به او استفاده كنيد. همچنانكه فرزندتان بزرگتر مي شود، مي توانيد با او درباره ي چيزهاي خوبي كه در آن روز اتفاق افتاد و آنچه روز بعد روي خواهد داد، صحبت كنيد.

مشكل در خوابيدن. اگر فرزندتان عادت دارد كه پس از زمان خواب و قبل از آنكه به خواب برود، يك يا دو ساعت در تخت دراز بكشد، اين حالت ممكن است به طور موقت زمان خوابش را به زماني ديرتر انتقال دهد. زمان خواب او را به حوالي زماني موكول كنيد كه به طور طبيعي به خواب مي رود. به اين ترتیب پس از رفتن به تختخواب، زودتر به خواب خواهد رفت. پس از آنكه به طور ثابت در زمان ديرتري به خواب رفت، كم كم زمان خوابش را به زماني مناسب تر و زودتر انتقال دهيد. با اين حال، نكته ي مهم آن است كه اين زمان را به طور سريع جلوتر نيندازيد. اگر شما فرزندتان را ساعت 8 شب به تختخوابش مي فرستيد، اما تا ساعت 10 نمي خوابد، ابتدا اين زمان را به حوالي ساعت 10 انتقال دهيد، براي چند شب زمان خواب او را 9:45 دقيقه بگذاريد، سپس هر چند شب يك بار آن را پانزده دقيقه عقب بكشيد. اين فرايند را تا زماني ادامه دهيد كه زمان خواب فرزندتان به 8 شب برسد. اگر سعي كنيد اين زمان را خيلي سريع عقب بكشيد، تلاش هايتان ثمري در پي نخواهد داشت، زيرا بدن فرزند شما به طور تدريجي خود را به زمان زودتر براي خوابيدن تطبيق مي دهد.

اگر فرزندتان هنوز هم خواب ميان روز دارد، توجه کنید که اين استراحت چه زماني است. اگر عصر هنگام باشد، او ممكن است، به اندازه ي كافي خسته نباشد تا در زمان تنظيم شده ي خود به خواب برود. اگر چه ما حداقل تا وقتي كه كودك چهارساله شود، حذف خواب ميان روز را توصيه نمي كنيم، اما سعي كنيد آن را به اوايل بعد از ظهر بيندازيد و يا طول مدت آن را كاهش دهيد.

اگر فرزندتان قبل از خوابيدن از تخت خود بلند شده و از اتاقش بيرون مي آيد، بلافاصله او را به اتاقش برگردانيد. با او صحبت نكنيد و يا ابراز خشم ننماييد، بلكه او را بلند كنيد و در حالي با خود ببريد كه صورتش رو به روي شما نباشد تا نتواند شما را در آغوش بگيرد و سپس او را به تخت خوابش برگردانيد. در آن لحظه تماس چشمي برقرار كنيد و محكم بگوييد “تو بايد در اتاق خوابت بماني”.

برخي كودكان از تختخوابشان بيرون نمي آيند، اما والدين خود را صدا مي زنند. براي راه برخورد با مشكلات زمان خواب، به كادر بعدي با عنوان ” پاسخ به صدا زدن هاي مرتب فرزند شما ” مراجعه كنيد.

شما نمي توانيد فرزندتان را وادار كنيد بخوابد، اما  مي توانيد زمان رفتن به تختخواب و ماندن در اتاقش را كنترل كنيد. قانون ماندن در اتاق خواب بايد براي او اعمال شود. تلاش و پافشاري براي آنكه فرزندتان در تختش بماند و بخوابد، مي تواند منجربه كشمكش هاي غير ضروري شود. اگر فرزندتان در اتاقش مي ماند اما روي زمين نزديك در مي خوابد، به زودي ياد خواهد گرفت كه تخت جاي راحت تري براي خواب است.

اگر فرزندتان قبل از خواب اتاقش را ترك مي كند، عكس العمل ديگر آن است كه در اتاقش را ببنديد. اگر او عادت دارد هنگام خواب در اتاق را باز بگذارد، مي توانيد در ابتدا آن را باز نگه داريد. به او بگوييد كه اگر از اتاق خوابش بيرون بيايد، او را به تختش باز ميگردانيد و در اتاقش را مي بنديد. بستن در به اين طريق، روشي براي تحكيم قانون ماندن در اتاق است، نه تلاش براي تنبيه يا ترساندن كودك. اگر شما در را مي بنديد، يك چراغ خواب در اتاق فرزندتان قرار دهيد تا او در تاريكي كامل نباشد. همچنين فرزندتان را به طور مرتب مورد بررسي قرار دهيد (چنانچه قبلاً شرح داده شد).

ترس ها و نگراني ها. اگر فرزندتان درباره ي رفتن به تختخواب ابراز ترس و نگراني مي كند، مانند ترس از هيولا، مهم آن است كه با نگراني او برخورد كنيد. به ياد داشته باشيد كه خردسالان ذهن هاي بسيار خلاقي دارند و گاهي اوقات در جدا كردن خيال از واقعيت مشكل دارند. شما مي توانيد از اين مسئله به نفع خودتان استفاده كنيد! به جاي آنكه بگوييد هيولا وجود ندارد، مثلاً بگوييد كار من كه مامانت هستم اين است كه نگذارم هيچ هيولايي وارد خانه ي ما شود. “تكنيك ديگري كه براي بسياری از خانواده ها مؤثر بوده است، خريدن تعدادي خوشبو كننده ي هوا و پوشاندن سطل زباله با كاغذ كادویی است كه رويش عكس يك هيولا كشيده ايد و بر روي آن حرف  Xو نیز عبارت “هيولاي نفرت انگيز” نوشته شده باشد. شب هنگام قبل از آنكه كودكتان به تختخواب برود، شما و او مي توانيد اتاق را اسپري بزنيد تا به او اطمينان دهيد كه هيچ هيولايي در طول شب وارد اتاقش نخواهد شد. البته با بزرگتر شدن فرزندتان، از تأثير اين تكنيك ها كاسته خواهد شد. اگر او ترس يا نگراني قابل ملاحظه اي در مورد خوابيدن نشان مي دهد، ممكن است كمك حرفه اي نياز داشته باشيد.

اگر فرزندتان در زمان خواب در مورد جدايي اش از شما نگران است، به او بگویید که برای دیدنش خواهيد آمد. شما مي توانيد به فرزندتان بگوييد، ” اگر ساكت باشي، پنج دقيقه ي ديگر مي آيم تا تو را ببينم.” همچنين به او بگوييد كه بايد در اتاقش بماند.

در بسياري از فرهنگ ها، كودكان تا اوايل دوران كودكي در كنار والدينشان مي خوابند. در فرهنگ آمریکایی چنين الگو و هنجاري وجود ندارد. با اين وجود، اگر شما مي خواهيد فرزندتان در كنارتان بخوابد، تصميم با شماست. شواهد گوياي اين است كه برخي كودكان از مرحله ي خوابيدن در تخت پدر و مادر به طور طبيعي و معمول گذر كرده و در تخت خود مي خوابند، اما بسياري از كودكان در عبور و گذر از اين مرحله مشكل دارند. ما خانواده هاي بسياري را مشاهده كرده ايم كه فرزندان در سنين كودكي و اوايل نوجواني هنوز نياز دارند كه مادرشان در كنارشان باشد تا بخوابند. اگر هدف شما اين است كه فرزندتان خودش به تنهايي بخوابد، ما بر اين باوريم كه مؤثرترين راه عادت دادن او در همان سال هاي نخست زندگي است.

وقتی که فرزند شما به راحتی به سوی تخت خوابش روانه می شود و به سرعت به خواب می رود، نکته ی مهم آن است که هنگام صبح او را تحسین کنید. اگر شب قبل رفتار خوبی داشت، شما می توانید به او یک چیز خاص برای صبحانه بدهید یا پذیرایی کوچک دیگری برایش ترتیب دهید. اگر شب خوبی نبود، سخنرانی نکنید یا از او گله و شکایت نکنید. فقط بر اصلاحات تمرکز و توجه داشته باشید.

بیدارشدن های مکرر

بسیاری از کودکان درطول شب چندین بار بیدار می شوند اما خود دوباره می خوابند. هرچند برای برخی کودکان خوابیدن مجدد بسیار سخت است. دراکثر موارد ، این مسئله به دلیل ایجاد عادت های بد خوابیدن در سنین نخستین زندگی است. حداقل بخشی از آن مربوط به  والدین می شود زیرا به فرزندان برای خوابیدن مجدد کمک کرده اند و آنها یاد نگرفته اند که خودشان بخوابند. هدف آن است که به این کودکان کمک کنیم تا یاد بگیرند چطور خودشان به خواب بروند. آموزش دادن کودک برای آنکه خودش دوباره بخوابد، مستلزم تکنیکی است که شبیه کمک برای یادگیری خوابیدن در زمان آن است. داشتن یک زمان خواب ثابت و به جا آوردن آداب قبل از خواب می تواند مشکلات مربوط به بیدارشدن درطول شب را نیز کاهش دهد.

اگر فرزندتان مرتب درشب بیدار می شود، نکته ی مهم آن است که وقتی هنوز بیدار است، او را در تختش بگذارید. درهنگام خواب، به او درخوابیدن کمک نکنید. او باید خودش یاد بگیرد که  چطور به خواب برود.

اگر فرزندتان از تختخوابش برمی خیزد و به اتاق خواب شما می آید، همان فرآیندی را دنبال کنید که درابتدا برای برگرداندن او به تختش شرح دادیم: بلافاصله بگویید به تختش برگردد. اگر به تختش برنگشت ، او را از عقب بلند کنید تا صورتش رو به رویتان نباشد و نتواند شما را درآغوش بگیرد. فوراً او را به تختخوابش برگردانید و محکم بگویید، “دراتاقت بمان.” ممکن است نیاز باشد این کار را تا زمانی ادامه دهید که فرزندتان بالاخره در اتاقش بماند. فرزندتان باید دریابد که شما تسلیم نخواهید شد و به او اجازه ی خوابیدن در اتاقتان را نمی دهید. اگر شما را صدا کرد توصیه هایی را که در کادر “پاسخگویی به صدا کردن های مکرر فرزندتان آمده است”، دنبال کنید.

اولین شبی که این کار را انجام می دهید، ممکن است برایتان بسیار خسته کننده باشد؛ ازاین رو حتماً شبی را انتخاب کنید که نمی خواهید روز بعد از آن سرکار بروید. اگر چه چند شب اول استفاده از این تکنیک می تواند بسیار دشوار باشد، اما این کار می تواند بسیار مؤثر باشد. این تکنیک برای اکثر والدین در هفته ی اول تأثیر خود را می گذارد و در بسیاری موارد ظرف سه یا چهار شب. دوشب نخست معمولاً ازهمه بدتر است.

 

دروغ گویی

دروغ گفتن برای خردسالان امری بسیار شایع است. این مسئله به دلیل آن است که آنها هنوز نیاموخته اند که دروغ گویی کارخطایی است. بخشی از علت دروغگویی پیش دبستانی ها آن است که تصور می کنند مردم یا خوب هستند و یا بد و سرزدن کار بد از سوی یک انسان خوب غیر ممکن است. بنابراین ، فرزندتان برای آنکه در برابر دیدگان شما فردی “خوب” باقی بماند، ممکن است دروغ بگوید. اکثر خردسالان از روی شیطنت دروغ نمی گویند، بلکه این کار را برای مصون ماندن از تنبیه و نارضایتی انجام می دهند. بنابراین از قسمت های اول دروغ به عنوان فرصتی برای آموزش استفاده کنید، نه تنبیه .

خردسالان عموماً دو نوع دروغ می گویند. نوع اول را ممکن است یک “داستان باورنکردنی” تلقی کنید. دراین موارد ، کودک داستانی غیر واقعی از خود می سازد یا درباره ی واقعیتی بیش از حد اغراق می کند. داستان های باور نکردنی خردسالان اغلب محصول تخیل آنها و ناشی از آن است که همیشه در داشتن تفاوت بین خیال و واقعیت ناتوان هستند. هنگامی که فرزندتان یک داستان باورنکردنی می گوید، اغلب چیزهایی را بیان می کند که آرزو می کند درست باشند. وقتی چنین چیزی پیش می آید، معمولاً بهترین کاری که می توانید بکنید آن است که رفتار قابل توجهی درباره ی آن داستان از خود نشان ندهید، بلکه با بی تفاوتی و خشکی کمی واقعیت چاشنی آن کنید.

دومین نوع دروغی که خردسالان غالباً می گویند، به منظور به دست آوردن چیزی است که می خواهند یا اجتناب از چیزی دیگر. درهنگام چنین پیشامدی، به فرزندتان بیاموزید که دروغ گفتن اشتباه است ومهم آن است که راستش را بگوید. در زیر برخی راه های انجام این کار آمده است :

  • سرمشق صداقت باشید. این کار مخصوصاً زمانی دشوار می شود که ما مرتباً “دروغ مصلحتی” می گوییم و تصور می کنیم که خوب است. یک مادر ممکن است درمورد سن فرزندش در شهر بازی یا سالن سینما و تئاتر دروغ بگوید، یا ممکن است به دروغ به کسی بگوید تعهدات قبلی دارد و نمی تواند درکاری حضور یابد. وقتی که فرزند شما این دروغ هارا تصادفاً می شنود، تمایز قائل شدن بین آن ها و دروغ هایی که خودش می گوید برایش دشوار است. بنابراین ، سعی کنید آگاه باشید و درمقابل فرزندتان دروغ نگویید.
  • صداقت را تحسین کنید. هرگاه فرزندتان درباره ی چیزی که می توانست دروغ بگوید، صداقت نشان می دهد، حتماً او را تحسین کنید. بگذارید او بداند که از صداقتش تقدیر می کنید.
  • برای فرزندتان توضیح دهید چرا راست گویی اهمیت دارد. اهمیت راستگویی را از همان خردسالگی به فرزندتان آموزش دهید. همچنین به او یادآور شوید که چه عواقب منفی در انتظار کودکانی است که دروغ می گویند. در توصیف دروغگویی سعی کنید توضیحات را تا حد امکان ملموس و واقعی نگه دارید و در نظر داشته باشید که کودکان زیر سه یا چهار سال در درک مفهوم دروغگویی مشکل دارند. مثال هایی واقعی از راستگویی و دروغگویی برای او بزنید.
  • وقتی فرزندتان راست نمی گوید، سعی کنید آرامش خود را حفظ کنید. هنگامی که متوجه می شوید فرزندتان صادق نیست، برسر او داد و فریاد نزنید، بداخلاقی کردن دراین موقعیت کمکی نمی کند.
  • اجازه ندهید دروغ فرزندتان مؤثر واقع شود! اگر فرزندتان دروغ گفت تا چیزی را بگیرد یقین کنید که آن را به دست نمی آورد.
  • سعی کنید در برخورد با دروغگویی یکنواخت عمل کنید. قانونی ثابت در باره ی دروغگویی و برخورد با آن داشته باشید. همچنانکه فرزندتان بزرگتر می شود و این را می فهمد که دروغ می گوید، باید عواقب و پیامدی برای این دروغگویی وجود داشته باشد (وقفه ی زمانی یا سلب برخی امتیازات).
  • از شرمنده کردن فرزندتان به خاطر دروغ گفتن اجتناب کنید. خوب است بگذارید که فرزندتان متوجه دلسردی شما درهنگام دروغ گفتنش بشود. با این وجود یقین کنید که فرزندتان درک می کند که دلیل دلسردی شما دروغ گفتن اوست و شما ارزش او را به عنوان یک فرد زیر سؤال نبرده اید. از برچسب “دروغگو” زدن بر فرزندتان بپرهیزید.

چشم وهم چشمی خواهر و برادری

چشم وهم چشمی خواهر و برادری در همه ی خانواده های دارای بیش از یک فرزند روی می دهد. این حالت، عادی است و فرزندان درس های با ارزشی درباره ی برخورد و حل کشمکش ها فرا می گیرند. هنگامی که فرزندانتان یکدیگررا کلافه می کنند، سعی کنید این گونه فکر کنید که درس های با ارزشی درباره ی تعاملات اجتماعی فرا می گیرند. هدف شما به عنوان یک مادر نباید حذف این هم چشمی ها، بلکه بیشتر کاستن از آنها باشد. هم چشمی خواهر و برادری معمولاً بین فرزندان هم جنس با فاصله ی سنی یک تا سه سال از همه بیشتر است. ما دو زمان معمول برای هم چشمی خواهر و برادری بررسی خواهیم کرد: پس از تولد یک نوزاد جدید و با افزایش سن فرزندان .

 

سحر پهلوان نشان

روانشناس تربیتی کودک


بزرگترین گروه فوق تخصصی پزشکان مغز و اعصاب و متخصصین روانپزشکی در ایران

 

شاید دیگر کمتر کسی اطلاع نداشته باشد که در مجموعه بزرگ پزشکان جایروس بهترین فوق تخصص های مغز و اعصاب و اعصاب و روان و برترین فارغ التحصیلان آمریکا،اسپانیا و آلمان حضور دارند و خدمات مغزواعصاب و روان که در این مجموعه ارائه می شود با کیفیت ترین در تمام ایران است!

کادر درمانی جایروس از لحاظ تخصصی در حیطه های اعصاب، در تمام کشور بی نظیر است


شماره تماس های نوبت گیری سریع

مشاوره های تلفنی و ویزیت آنلاین ویدئویی نیز ارائه می شود.

واحد مغز و اعصاب و روان ☎ 22616377_021

 واحد ویزیت متخصص اختلالات خواب و نوبت انجام تست خواب ☎ 02122648627

واحد مشاوره و روانشناسی  ☎ 22636863_021


درمان بی خوابی در منزل بدون دارو

 

اگر بی خوابی دارید، علاوه بر خدمات حضوری در کلینیک، میتوانید با تهیه دوره جامع درمان بیخوابی که توسط دکتر مصطفی امیری فلوشیپ اختلالات خواب تهیه شده است، بی خوابی تان را بدون دارو و در منزل درمان کنید.

درمان بی خوابی بدون دارو با ۱۱۳ روش علمی و خانگی (برای شروع، اینجا کلیک کنید)


درمان افسردگی بدون دارو آنلاین

اگر دچار افسردگی هستید یا میخواهید احساس شادی و لذت را در زندگی تان تقویت کنید، میتوانید بصورت حضوری توسط متخصصین روانپزشکی یا روانشناسان مجموعه جایروس ویزیت شوید و علاوه بر خدمات حضوری، میتوانید با تهیه دوره آنلاین درمان افسردگی در خانه که توسط مجموعه پزشکان جایروس تهیه شده است، افسردگی تان را در منزل و بدون دارو درمان کنید (برای دیدن ویدئو معرفی دوره، کلیک کنید)

درمان افسردگی در منزل بدون دارو (برای شروع، اینجا کلیک کنید)